Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

Με την πρόσφατη (16 Απρίλη 2019) απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής, επέστρεψε στην πολιτική επικαιρότητα το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων που δεν πλήρωσε ποτέ η Γερμανία στην Ελλάδα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως αποζημίωση για τα εγκλήματα του ναζιστικού στρατού κατοχής, αλλά και για το υποχρεωτικό δάνειο που απαίτησε η Γερμανία από το ελληνικό κράτος.

Το αίτημα για απαίτηση πολεμικών επανορθώσεων από τη Γερμανία είναι πολύ δημοφιλές ανάμεσα στον κόσμο και θεωρείται εντελώς αυτονόητο και δίκαιο από σχεδόν όλο τον χώρο της Αριστεράς. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;

Είναι ποτέ δυνατό να πληρωθούν αυτά τα χρήματα;

Ο μόνος τρόπος για να απαιτήσει μια χώρα πολεμικές αποζημιώσεις από μια άλλη είναι να διαθέτει ένα μέσο πίεσης για να εισπράξει αυτά τα ποσά. Κατά κανόνα, το μέσο αυτό είναι η ισχύς των όπλων, συνήθως μέσω της στρατιωτικής κατοχής. Αυτό έγινε για παράδειγμα στη Γερμανία μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Άλλο μέσο δεν υπάρχει.

 Ακόμη κι αν ένα διεθνές δικαστήριο καταλήξει να καταδικάσει τη Γερμανία στην καταβολή αυτών των χρημάτων, δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα να επιβληθεί αυτή η ποινή. Η Γερμανία, όπως και κάθε άλλη χώρα, μπορεί απλά να αρνηθεί να πληρώσει. Στην πραγματική ζωή ένας πολίτης που δεν πληρώνει τις οφειλές του μπορεί να καταλήξει στη φυλακή ή να κατασχεθεί η περιουσία του. Τίποτε από όλα αυτά δεν ισχύει στις σχέσεις των κρατών. Αν ένα κράτος δεν θέλει να πληρώσει, κανείς δεν μπορεί να το αναγκάσει, αν δεν το απειλήσει στρατιωτικά.

Άρα πρακτικά, δεν υπάρχει τρόπος να απαιτηθούν αυτά τα ποσά.

Μήπως, όμως, η απαίτηση αποζημιώσεων έχει συμβολική και προπαγανδιστική –έστω- αξία;

Ως στοιχείο προπαγάνδας το αίτημα για πολεμικές αποζημιώσεις έχει πολύ περισσότερη σημασία, επειδή αγγίζει τα συναισθήματα, προκαλεί αντιδράσεις και τελικά ωθεί τους ανθρώπους να πάρουν θέση. Προς το συμφέρον ποιανού ταξικού στρατοπέδου, όμως;

Στο στρατόπεδο των αφεντικών, το αίτημα για πολεμικές επανορθώσεις είναι, πραγματικά, βούτυρο στο ψωμί τους. Είναι ευχαριστημένοι με αυτό πρώτα απ’ όλα οι Έλληνες καπιταλιστές: Όταν η Αριστερά και ο κόσμος από τα κάτω ζητούν πολεμικές επανορθώσεις από τη Γερμανία και επιστροφή κατοχικών δανείων, σημαίνει πως βγάζουν από την άμεση ατζέντα τη μόνη ρεαλιστική έξοδο από την κρίση: την απαλλοτρίωση των «δικών μας» καπιταλιστών, την επιβολή σοσιαλιστικών μέτρων σωτηρίας της εργατικής τάξης και, τελικά, την εξάπλωση του ντόμινο των ανατροπών υπέρ της Αριστεράς και των εργατών σε όλη την Ευρώπη.

Όταν αναζητάς τη λύση από τα προβλήματα σε οτιδήποτε άλλο έξω και πέρα από το ταξικό ξεκαθάρισμα, το ξεκαθάρισμα του ποια τάξη θα πληρώσει την κρίση, όταν αναβάλλεις τη συσπείρωση των από τα κάτω ενάντια στους από πάνω, όταν ενστερνίζεσαι τα «εθνικά» και όχι τα ταξικά αιτήματα, τότε σημαίνει πως καθυστερείς χωρίς σχέδιο και στόχο. Και δίνεις την ευκαιρία στον ταξικό εχθρό, τους καπιταλιστές, να επιβάλλουν ξανά τη δικιά τους ατζέντα, με φωτιά και σίδερο.

Όμως η απαίτηση για πολεμικές αποζημιώσεις είναι εξαιρετικό δώρο και για τους καπιταλιστές της Γερμανίας: τους δίνει τη δυνατότητα να συσπειρώσουν προπαγανδιστικά τη γερμανική εργατική τάξη μαζί τους, με το επιχείρημα πως, αν υλοποιηθούν οι ελληνικές απαιτήσεις, αυτό θα σημαίνει κόψιμο μισθών και συντάξεων και κοινωνικών παροχών στη Γερμανία για να συνεχίσουν να «τεμπελιάζουν» και να παρασιτούν οι Έλληνες, τα «τζιτζίκια του Νότου».

Στην ιστορία της Αριστεράς, πριν από την άνοδο του σταλινισμού, ήταν αδιανόητο το αίτημα για πολεμικές επανορθώσεις. Από τις πιο εμβληματικές επαναστατικές μορφές, όπως τον Λένιν, τον Τρότσκι και την Ρόζα Λούξεμπουργκ, μέχρι τους απλούς ειρηνόφιλους αρνητές του σφαγείου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όλη η Αριστερά που άξιζε το όνομά της συσπειρώνονταν πίσω από το σύνθημα «Όχι προσαρτήσεις, όχι αποζημιώσεις» της αντιπολεμικής Συνδιάσκεψης του Τσίμερβαντ. Ήταν εκείνες οι δυνάμεις, που τόλμησαν να πάνε κόντρα στην ταύτιση καπιταλιστών και προλεταρίων πίσω από τις «εθνικές» σημαίες, που οδηγούσαν στην αλληλοσφαγή.

Το σύνθημα για «πολεμικές αποζημιώσεις» μπορεί μόνο να χαντακώσει και να καταστρέψει την ενότητα των εργατριών και των εργατών της Ελλάδας και της Γερμανίας. Και να αποκρύψει από τους εκμεταλλευόμενους το ποιός είναι ο πραγματικός εχθρός.

Συμπέρασμα

Με άλλα λόγια: η απαίτηση για πολεμικές αποζημιώσεις δεν προσφέρει το παραμικρό στην πάλη της Αριστεράς ενάντια στη λιτότητα. Η Αριστερά χρειάζεται να ξεσηκώσει τις εργατικές μάζες σε όλη την Ευρώπη για να συγκρουστούμε με τα αφεντικά πάνω στο κρίσιμο επίδικο: ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα; Η εργατική τάξη ή οι καπιταλιστές;

Η δικαίωση για κάθε απόγονο θυμάτων των ναζί και για όλους τους ανθρώπους της δουλειάς μπορεί να έρθει με τη συσπείρωση όλων των εργαζομένων προκειμένου να πετύχουμε την απαλλοτρίωση των κεφαλαιοκρατών. Κάθε αίτημα που θολώνει τις ταξικές διαχωριστικές γραμμές και βάζει τα «εθνικά δίκαια» πάνω από τα ταξικά πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να απορριφθεί από τους μαχητές και τις μαχήτριες της Αριστεράς.

Η πολεμική κραυγή της Αριστεράς και της εργατικής τάξης, σ’ όλες τις χώρες, που πρέπει να ξαναγραφτεί στις σημαίες και τα πανό μας είναι το: «Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!»