Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

Το κράτος του Ισραήλ γεννήθηκε το 1948. Ενώ αποχωρούσε ο αγγλικός στρατός κατοχής, τα στρατεύματα των σιωνιστών εβραίων εποίκων της Παλαιστίνης επιτέθηκαν στα αραβικά χωριά και πόλεις προκαλώντας μακελειό. Η μεγάλη πλειοψηφία των Αράβων κατοίκων της χώρας έφυγαν κυνηγημένοι για να σωθούν από τη σφαγή. Από τότε ζουν ως πρόσφυγες στις γειτονικές αραβικές χώρες.

Όμως, τριάντα χρόνια πριν τούτη την πανωλεθρία, και έναν αιώνα πριν τις μέρες μας, η Παλαιστίνη ήταν μια χώρα που την κατοικούσαν σχεδόν ένα εκατομμύριο Άραβες και ελάχιστες χιλιάδες Εβραίοι. Η Παλαιστίνη ήταν κομμάτι της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπως και ολόκληρη η Μέση Ανατολή. Οι Οθωμανοί κατέρρεαν στρατιωτικά μπροστά στην εισβολή του αγγλικού στρατού. Κόντευε το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και παντού οι Άραβες, υπόδουλοι του σουλτάνου, στασίαζαν ανοιχτά στο πλευρό των Άγγλων σηκώνοντας τα όπλα κατά του τουρκικού στρατού.

Τον Νοέμβρη του 1917 η Παλαιστίνη δεν είχε πέσει ακόμη στα χέρια των Άγγλων. Όμως ήταν γεγονός που οι πάντες περίμεναν τον ερχομό του. Και ακριβώς στις 2 Νοέμβρη ο υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας, ο αντισημίτης Λόρδος Μπάλφουρ προέβη σε μια διακήρυξη που ηχούσε εντελώς παράταιρη: Ο υπουργός δήλωνε ανοιχτά πως η Βρετανική Αυτοκρατορία θα εξασφάλιζε «μια εβραϊκή εθνική εστία στη γη της Παλαιστίνης».

Ήδη οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές είχαν υποσχεθεί τον ουρανό με τ’ άστρα στους Άραβες για να τους πάρουν με το μέρος τους στον πόλεμο ενάντια στους Τούρκους. Φαινόταν εντελώς άστοχη ενέργεια οι ταυτόχρονες υποσχέσεις εθνικής αποκατάστασης στους Εβραίους. Τι κέρδιζαν οι Άγγλοι από αυτό;

Ας δώσουμε το λόγο στον λόρδο Melchet, διάσημο σιωνιστή ηγέτη και ηγετικό μέλος της αγγλικής αστικής τάξης: «Τα πλεονεκτήματα για τη Βρετανική Αυτοκρατορία είναι προφανή. Δεν πρόκειται για τίποτα λιγότερο από την υπεράσπιση της Διώρυγας του Σουέζ, των αναγκαίων για την Αυτοκρατορία αεροδρομίων, του άκρου του πετρελαϊκού αγωγού της Χάιφα και του λιμανιού της Χάιφα, που είναι τόσο σημαντικά για τη στρατηγική μας στη Μέση Ανατολή: η υπεράσπιση των συμφερόντων της Αυτοκρατορίας θα εξασφαλισθεί καλύτερα με έναν ισχυρό ευρωπαϊκό πληθυσμό παρά με κάποιες στρατιωτικές μονάδες που μπορούμε άλλωστε να ελευθερώσουμε (για άλλα καθήκοντα)».

Το 1936 ένας άλλος σιωνιστής ηγέτης, ο Μεναχέμ Ουσίσκιν, θα γράψει: «Εάν η Παλαιστίνη είναι τελείως αραβική, αργά ή γρήγορα, οι Βρετανοί θα πρέπει να την εγκαταλείψουν με τη βία… Η Παλαιστίνη με εβραϊκή πλειοψηφία θα είναι ένας σύμμαχος για τους Άγγλους».

Ο σιωνισμός

Σιών ονομάζεται ένας λόφος έξω από την Ιερουσαλήμ. Η λέξη χρησιμοποιείται από τότε ως συνώνυμο της πόλης. Σιωνισμός αποκλήθηκε το κίνημα «επιστροφής» των Εβραίων στα υποτιθέμενα πατρογονικά τους εδάφη, προ δύο χιλιάδων ετών.

Όταν εμφανίστηκε το κίνημα του σιωνισμού, τέλη του 19^ου αιώνα, ήταν εξαιρετικά μειοψηφικό μέσα στις εβραϊκές κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Τότε το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου εβραϊκού πληθυσμού ήταν υπήκοοι της τσαρικής Ρωσίας και υφίσταντο άγριες διώξεις και εξευτελισμούς μαζί με φονικά πογκρόμ. Τα τέλη του 19^ου αιώνα μετανάστευσαν εκατομμύρια Εβραίοι από τη Ρωσία και την Πολωνία για να βρουν καλύτερη τύχη στην Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη.

Η πρώτη σιωνιστική οργάνωση στην Ιστορία, η Χιμπάτ Σιών, («Αγάπη για τη Σιών») ήταν αποτέλεσμα του τρομακτικού διωγμού κατά των Εβραίων που ακολούθησε την εκτέλεση του Τσάρου το 1880 από επαναστάτες τρομοκράτες. Αυτή η ομάδα, όπως και οι επόμενες, δεν πέτυχαν ποτέ να ριζώσουν πραγματικά μέσα στην εβραϊκή εργατική τάξη. Οι σιωνιστές ήταν συνήθως διανοούμενοι με περιθωριακή επιρροή στις εβραϊκές κοινότητες. Η Χιμπάτ Σιών σύντομα θα προσκολληθεί στον Χερτσλ, δυτικοευρωπαίο βαθύπλουτο σιωνιστή. Στη Δύση υπήρχε μια μικρή μειοψηφία πολύ ευκατάστατων Εβραίων που είχαν τρομάξει από την αντισημιτική υστερία στη Γαλλία. Η χώρα ζούσε τότε πραγματικό εθνικό διχασμό λόγω της υπόθεσης Ντρέιφους, ενός εβραίου αξιωματικού του γαλλικού στρατού που έγινε, εντελώς άδικα, αποδιοπομπαίος τράγος ενός σκανδάλου κατασκοπίας.

Ο Χερτσλ και οι ομοϊδεάτες του πίστευαν πως οι Εβραίοι πάντα θα στοχοποιούνται όσο είναι μειοψηφία μέσα στις δυτικές κοινωνίες. Γι’ αυτό έψαχναν να βρουν χρηματοδότες μέσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της εποχής για την αποίκηση ενός σημείου του πλανήτη που θα λειτουργούσε ως εβραϊκή πατρίδα. Μετά τα αρχικά σχέδια για εγκατάσταση σε κάποια αραιοκατοικημένη γη (Αργεντινή ή Μαδαγασκάρη) οι περισσότεροι σιωνιστές συνέκλιναν στην επιλογή της Παλαιστίνης, κυρίως για ιστορικούς λόγους: η «υποσχεμένη γη της Χαναάν» στον Μωυσή και τον «περιούσιο λαό» του, θα σπιρούνιζε τους πόθους των καταδιωγμένων Εβραίων για εθνική αποκατάσταση.

Ο ηγέτης των σιωνιστών Χάϊμ Βάϊτσερ δήλωνε: «Μια εβραϊκή Παλαιστίνη θα αποτελούσε εξασφάλιση για την Αγγλία, ειδικά όσον αφορά τη Διώρυγα του Σουέζ».

Οι ηγέτες του σιωνισμού είχαν από την αρχή την πρόθεση να λειτουργήσουν ως πρακτορείο του ιμπεριαλισμού στη νέα γη. «Για λογαριασμό της Ευρώπης», έγραφε ο Χερτσλ, «θα φτιάξουμε εκεί κάτω έναν προμαχώνα απέναντι στην Ασία, θα είμαστε μια προωθημένη προφυλακή του πολιτισμού απέναντι στη βαρβαρότητα».

Πώς κατάφεραν τον στόχο τους οι σιωνιστές;

Ανάμεσα στα αντίπαλα ρεύματα που κέρδιζαν τους πιο ανήσυχους Εβραίους ήταν ο σοσιαλισμός. Περισσότερο από κάθε άλλο λαό στην Ιστορία, οι Εβραίοι ταυτίστηκαν με τις ιδέες της αλληλεγγύης και της πανανθρώπινης χειραφέτησης από την εκμετάλλευση. Στρατεύτηκαν στην υπόθεση της Επανάστασης. Οι πιο λαμπροί από τους ηγέτες του σοσιαλισμού ήταν συχνά εβραϊκής καταγωγής: ο Μαρξ, ο Τρότσκι, η Ρόζα Λούξεμπουργκ.

Ο σιωνισμός, αντιδραστικό αστικό κίνημα, εχθρικό στην πάλη για την κοινωνική απελευθέρωση, προπαγάνδιζε την εγκατάσταση των Εβραίων σε ένα μακρινό αποικιακό προτεκτοράτο. Κανονικά, ο σιωνισμός θα έμενε μια ουτοπική φαντασίωση στο περιθώριο της Ιστορίας. Όμως δύο παγκόσμια τραγικά γεγονότα τού έδωσαν μια ανέλπιστη ευκαιρία να υλοποιήσει τους σκοπούς του.

Πρώτα από όλα, το Ολοκαύτωμα. Η εξόντωση εκατομμυρίων Εβραίων στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ευρώπη ανάγκασε πολλούς ξεριζωμένους επιζώντες να καταφύγουν στην Παλαιστίνη.

Όμως, και η νίκη του σταλινισμού στη Ρωσία με τις δίκες της Μόσχας, απογοήτευσε και αποστράτευσε μεγάλους αριθμούς Εβραίων σοσιαλιστών στον κόσμο. Η διεθνής σοσιαλιστική επανάσταση, το όνειρο που συνέπαιρνε το πιο μαχητικό κομμάτι της εβραϊκής νεολαίας, τώρα έδειχνε ταυτισμένο με τα γκούλαγκ και την καταπίεση. Πολύ περισσότερο που η σταλινική γραφειοκρατία συχνά υποδαύλιζε την εχθρότητα του πληθυσμού απέναντι στους Εβραίους, όπως την περίφημη «συνωμοσία των γιατρών», όπου οι (Εβραίοι) γιατροί θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για απόπειρα εξόντωσης του Στάλιν.  Ανάλογες άθλιες τέτοιες σκευωρίες κατά Εβραίων θα υπάρξουν στην Τσεχοσλοβακία και αργότερα στην Πολωνία τα χρόνια όπου κυριαρχούσε εκεί ο σταλινισμός. Ο πλήρης εκφυλισμός της ρωσικής επανάστασης φάνηκε ανάγλυφα στη στοχοποίηση ολόκληρων  εθνών για «αντισοσιαλιστική δράση». Γερμανοί του Βόλγα, Εβραίοι, Τάταροι, και άλλες πολλές εθνότητες στάλθηκαν μαζικά στη Σιβηρία. Πραγματικά, ήταν «τα μεσάνυχτα του κόσμου».

Το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης: τα πράγματα μπορούσαν να εξελιχθούν αλλιώς

Στο βιβλίο με τις αναμνήσεις του επαναστάτη Άγι Στίνα υπάρχει η εκπληκτική αυτή παράγραφος για το πώς έζησε η Θεσσαλονίκη τη διακήρυξη Μπάλφουρ το 1917.

Είναι γνωστή η «δήλωση Μπάλφουρ», η επίσημη δηλαδή υπόσχεση της αγγλικής κυβέρνησης προς τους εβραίους στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ότι αυτή θα τους αποκαταστήσει στη γη «των πατέρων τους». Η Κοινότης και η Συναγωγή της Θεσσαλονίκης καλούν τους εβραίους να εορτάσουν το γεγονός. Η συγκέντρωση έγινε πρωί και σε κλειστό χώρο. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας μάζες εβραίων εργατών και διανοουμένων κατακλύζουν τους δρόμους με κόκκινες σημαίες και με συνθήματα: «Όχι στο κράτος του Ισραήλ, αλλά στην παγκόσμια σοσιαλιστική κοινωνία, αδελφωμένοι με όλους τους λαούς του κόσμου, θα εξασφαλίσουμε οι εβραίοι τη ζωή μας, την ασφάλειά μας και την ευτυχία μας», «Ζήτω η παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση», «Κάτω ο σιωνισμός».

Τρεις μόλις μέρες από όσα καταγράφει ο Στίνας για τη Θεσσαλονίκη, έλαβε χώρα στη Ρωσία το πιο σημαντικό γεγονός της Ιστορίας, η επανάσταση του 1917. Τα σοβιέτ και οι μπολσεβίκοι ήρθαν στην εξουσία. Επικεφαλής του σοβιέτ της πρωτεύουσας Πετρούπολης ένας Εβραίος, ο Τρότσκι. Οι άνθρωποι που τον ψήφισαν με ενθουσιασμό είχαν οι ίδιοι ή οι πατεράδες τους, κυνηγήσει Εβραίους στα πογκρόμ που οργάνωνε επί δεκαετίες η τσαρική αστυνομία. Είναι το ίδιο σαν να γίνεται επανάσταση στην Ελλάδα και επικεφαλής των εργατικών συμβουλίων της Αθήνας να εκλέγεται ένας Πακιστανός εργάτης της Μανωλάδας ή μια Γεωργιανή καθαρίστρια. Αυτό σήμαινε σοσιαλιστική Επανάσταση.

Η νίκη της μπορούσε να φέρει ελπίδα στους καταπιεσμένους και να γυρίσει ανάποδα τον κόσμο. Η ήττα της έφερε τη γραφειοκρατία του Στάλιν, τον φασισμό και τον πόλεμο. Και, επιπλέον, έκανε τον σιωνισμό να δείχνει πραγματική εναλλακτική για τους Εβραίους ανά τον κόσμο. Ακόμη και ο Αβραάμ Μπεναρόγια, ο οργανωτής της αντισιωνιστικής συγκέντρωσης στη Σαλονίκη το 1917, κατέφυγε καταρρακωμένος και σιωπηλός ικέτης στο Ισραήλ, τα τελευταία χρόνια της ζωής του.