Γράφει η Τερέζα Βολακάκη

Η 20^η Νοεμβρίου έχει οριστεί διεθνώς ως μέρα Μνήμης Τρανς Θυμάτων. Φυσικά η μέρα αυτή δεν αποτελεί μόνο υπενθύμιση των εγκλημάτων μίσους κατά των τρανς ατόμων, αλλά και μια στιγμή πένθους και περισυλλογής. Κυρίως όμως, σηματοδοτεί μια μέρα οργάνωσης και συλλογικής αντίδρασης απέναντι στην τρανσφοβία.

Στην καταγραφή των εγκλημάτων μίσους παγκοσμίως, τα τρανς άτομα βρίσκονται εδώ και χρόνια στην πρώτη θέση, με πρώτα θύματα τις μαύρες τρανς γυναίκες. Έρευνες σε σχολεία αποκαλύπτουν άλλωστε πως τα τρανς παιδιά είναι τα πρώτα θύματα σχολικού εκφοβισμού, δεδομένου ότι από πολύ μικρή ηλικία υφίστανται λεκτική, ψυχολογική και σωματική βία στο οικογενειακό, σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. Ακόμα περισσότερο, στα τρανς άτομα -λόγω αυτού ακριβώς του περιβάλλοντος- καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, με σοβαρό αριθμό αυτοκτονιών.

Στη διάρκεια του 2018 καταγράφηκαν 331 δολοφονίες τρανς υποκειμένων, με την πλειονότητα των εγκλημάτων να έχουν λάβει χώρα στις ΗΠΑ και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Δυστυχώς, όμως, αυτά είναι μόνο τα περιστατικά τα οποία καταγράφηκαν, δεδομένου ότι είναι αδύνατο να καταγραφούν τα εγκλήματα σε βάρος όλων των τρανς ανθρώπων. Ο λόγος; Η πλειονότητα αυτών δεν έχει προβεί σε αλλαγή των επίσημων εγγράφων τους. Επομένως είναι σαφές πως δεν είναι δυνατή μια ακριβής καταγραφή των περιστατικών, ειδικά σήμερα που μεγάλο ποσοστό μετακινούμενων ατόμων, μεταναστ(ρι)ών και προσφύγων από ανατολικές και αφρικανικές χώρες σε πολλές περιπτώσεις δεν διαθέτει καν έγγραφα.

Τα εγκλήματα μίσους συμβαίνουν σε κάθε κοινωνικό χώρο, αφού στον δρόμο, στον χώρο εργασίας, στα πλαίσια της εκπαίδευσης, αλλά ακόμα περισσότερο σε σωφρονιστικά καταστήματα και δομές φιλοξενίας προσφύγων, η τρανς ταυτότητα «γραντζουνάει» τους κανόνες και ενοχλεί τις παγιωμένες αντιλήψεις.

Η τρανς ταυτότητα είναι αυτή που ανάμεσα σε όλα τα λοατκια+ υποκείμενα αντιμετωπίζει την πιο ισχυρή υποτίμηση, καθώς είναι εκείνη η οποία έρχεται να αμφισβητήσει «σταθερές». Όσο κατανοητό μπορεί να γίνει πως η σεξουαλικότητα και η έκφραση του φύλου μπορεί να είναι ρευστά, τόσο δύσκολα μπορεί να εμπεδωθεί ότι το ίδιο το φύλο είναι ρευστό. Σαφώς, το φύλο είναι η μόνη σταθερά μας μόλις ανοίξουμε για πρώτη φορά τα μάτια μας. Είναι, όμως, η σταθερά που καθορίζει ο γιατρός και η Επιστήμη, όπως διαγιγνώσκεται από τα χρωμοσώματά μας, τις ορμόνες και τα εξωτερικά γεννητικά μας όργανα. Η ίδια Επιστήμη είναι αυτή που ακρωτηριάζει τα βρέφη που γεννιούνται με χαρακτηριστικά και των δύο ανατομικών φύλων (ίντερσεξ άτομα) και που χαρακτηρίζει την τρανς ταυτότητα ως «διαταραχή φύλου», η οποία χρήζει ψυχιατρικής παρακολούθησης. Τα τρανς άτομα είναι αυτά τα οποία δεν συμβιβάζονται με τους θεμελιώδεις και απαρασάλευτους κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας της πατριαρχικής κοινωνίας. Αμφισβητώντας τους κανόνες έκφρασης του φύλου τους, αμφισβητούν την ίδια στιγμή τις «πατροπαράδοτες αξίες» που αφορούν τη σεξουαλικότητα που στοχεύει αποκλειστικά στην αναπαραγωγή και τη διαιώνιση των σχέσεων εξουσίας μεταξύ των φύλων. Η άρχουσα τάξη -και κάθε μορφής καταπιεστής- είναι προφανές πως αντιδρά στην αμφισβήτηση αυτή, προχωρώντας σε άμεσες και έμμεσες διακρίσεις σε βάρος μιας από τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Οι αστικές νομοθεσίες στα περισσότερα κράτη κλείνουν τα μάτια μπροστά στα ζητήματα στοιχειώδους προστασίας των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων. Πράγματι τα κράτη που προστατεύουν τα τρανς και μη δυαδικά υποκείμενα στον τομέα της εκπαίδευσης, της εργασίας και της κοινωνικής πρόνοιας είναι μετρημένα. Όσες κρατικές νομοθεσίες είναι εφοδιασμένες με κείμενα και διατάξεις που αφορούν την αλλαγή των επίσημων εγγράφων χωρίς ιατρικές προϋποθέσεις, το έχουν κάνει μόλις τα τελευταία χρόνια. Να σημειωθεί ότι πολύ σπάνια περιλαμβάνεται η φυλομετάβαση στις διαδικασίες που καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Στα χρόνια μάλιστα της οικονομικής κρίσης, τα τρανς άτομα είναι από τις πρώτες κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την ανεργία και την εργασιακή επισφάλεια, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να ωθούνται στην πορνεία ως μόνη εναλλακτική προκειμένου να επιβιώσουν.

Ακόμα, όμως, και στους κόλπους της λοατκια+ κοινότητας τα τρανς άτομα είναι στο περιθώριο, αφού είναι πολύ σύνηθες να έρχονται αντιμέτωπα με τρανσφοβικές συμπεριφορές που τα αναγκάζουν να οργανώνονται σε δικές τους ομάδες ή ακόμα χειρότερα να περιθωριοποιούνται πλήρως.

Η σημερινή μέρα είναι μια μέρα αναστοχασμού, θλίψης για τις δολοφονημένες αδερφές μας και οργάνωσης προκειμένου να σταματήσει η βία, η καταπίεση και οι διακρίσεις σε βάρος τους. Είμαστε εδώ για να αγκαλιάσουμε τα τρανς αδερφια μας και να δώσουμε μαζί τους τις καθημερινές μάχες που χρειάζεται ενάντια στην τρανσφοβία σε κάθε κοινωνικό χώρο. 

*Το άρθρο είναι προδημοσίευση από το φύλλο 5 της εφημερίδας «Η Κόκκινη» που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες.