Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

Αξίζει να θυμηθούμε την περίπτωση του «Χασάπη της Θεσσαλονίκης», του ναζιστή Αλόις Μπρούνερ,

Ήταν το δεξί χέρι του Άιχμαν και ο οργανωτής της «μεταφοράς» των Εβραίων της Σαλονίκης κατευθείαν στο Άουσβιτς. Συγκεκριμένα, οργάνωσε το ταξίδι, με 18 συρμούς, 45.324 Εβραίων κατευθείαν στο κρεματόριο και πρακτικά εξαφάνισε έτσι το σύνολο του εβραϊκού πληθυσμού της Σαλονίκης.

Πριν έρθει στην Ελλάδα, ο Μπρούνερ είχε οργανώσει την εκτόπιση 47.000 Εβραίων της Αυστρίας. Μετά τη Σαλονίκη ανέλαβε πρώτα υπηρεσία στη Γαλλία, στο στρατόπεδο Ντρανσύ, έξω από το Παρίσι, όπου συγκέντρωνε Εβραίους για τα κρεματόρια. Εδώ, ο Μπρούνερ έδωσε έμφαση στην προσπάθεια να ξετρυπώσει τα μικρά Εβραιόπουλα, τους «μελλοντικούς τρομοκράτες» όπως τα αποκαλούσε, που τα φιλοξενούσαν κρυφά διάφορες χριστιανικές οικογένειες. Από τα 26.419 άτομα που ο Μπρούνερ μετήγαγε από το Ντρανσύ επέζησαν μόνο τα 1.464.

Επόμενος και τελευταίος σταθμός κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ήταν η Σλοβακία. Εδώ ο Μπρούνερ κατάφερε να συγκεντρώσει περί τους 8.000 Εβραίους και να τους στείλει στο Άουσβιτς και άλλους 4.000 που τους μετέφερε στα στρατόπεδα του Ζάξενχαουζεν και του Τερέζιενστατ.

Ο Αλόις Μπρούνερ δεν δικάστηκε παρά μόνο ερήμην, αντίθετα απέφευγε πάντοτε τη σύλληψη χάρη στη βοήθεια και της οργάνωσης Γκέλεν, που ήταν δημιούργημα της CIA που στη συνέχεια εξελίχθηκε στη δυτικογερμανική υπηρεσία πληροφοριών. Η οργάνωση Γκέλεν στην αρχή τον έκρυβε σε στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στο Έσσεν της Δυτικής Γερμανίας, και κατόπιν τον φυγάδευσε, το 1954, στο Κάϊρο της Αιγύπτου. Εδώ, ο Αλόις Μπρούνερ φέρεται να «εργάστηκε» για ένα μικρό διάστημα για λογαριασμό της CIA, κάτω από τις διαταγές του Αυστριακού ναζί Ότο Σκορτσένυ.
Όμως την ίδια χρονιά, το 1954, ο Αλόις Μπρούνερ μετακόμισε στη Δαμασκό. Εκεί τέθηκε κάτω από τις διαταγές της δυτικογερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών ενώ ταυτόχρονα ασχολούνταν με το εμπόριο όπλων.

Πολλά χρόνια αργότερα, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Chigago Sun Times στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο Αλόις Μπρούνερ απάντησε σε σχετική ερώτηση πως δεν έχει «μετανοιώσει για τίποτα«, διότι οι Εβραίοι είναι «φορείς του διαβόλου» και «ανθρώπινα αποβράσματα» και ότι θα έκανε «ξανά τα ίδια» εάν είχε τη δυνατότητα.

Κρίσιμη λεπτομέρεια: τη συνέντευξη ο Μπρούνερ την έδωσε από τη Δαμασκό, όπου βρήκε φιλόξενο καταφύγιο τα τελευταία 56 χρόνια της ζωής του, μέχρι το θάνατό του το 2010 σε ηλικία 98 ετών.

Από το 1960 η Γαλλία ζήτησε την έκδοση του Μπρούνερ. Αλλά η Συρία, που τον είχε ήδη συλλάβει για εμπόριο ναρκωτικών, αποφάσισε να τον «αξιοποιήσει» και τον έθεσε επικεφαλής της επιχείρησης αναδιοργάνωσης των Συριακών Μυστικών Υπηρεσιών (!).

Το 1961 το Ισραήλ επιχειρεί την πρώτη απόπειρα εξόντωσης του Μπρούνερ με παγιδευμένο δέμα. Σκοτώνονται δύο αθώοι ταχυδρομικοί υπάλληλοι, αλλά ο Μπρούνερ επιβιώνει, χάνοντας το ένα του μόνο μάτι. Σε επόμενη απόπειρα το 1980 θα γλυτώσει πάλι χάνοντας μόνο τα δάχτυλα του αριστερού του χεριού.

Στη Συρία από το 1963 θα αναλάβει την εξουσία με πραξικόπημα το κόμμα Μπάαθ. Ο Χάφεζ αλ Άσαντ, πατέρας του σημερινού δικτάτορα, θα αναλάβει και επίσημα «πρόεδρος» της χώρας το 1971 έως το θάνατό του.

Σε όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης των Άσαντ ο Μπρούνερ όχι μόνο θα ζει άνετα και ήσυχα, με τις τιμές και τα προνόμια συμβούλου του καθεστώτος, αλλά θα είναι συνεχώς φρουρούμενος για πιθανές απόπειρες κατά της ζωής του. Και ενώ το 1987 η Ιντερπόλ εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης, ο Χάφεζ Αλ Άσαντ απάντησε στις σχετικές οχλήσεις, μόλις το 1999, δηλώνοντας πως «δεν διαθέτει πληροφορίες για το αν ζει ή όχι ο Αλόις Μπρούνερ και που ακριβώς βρίσκεται«.

Όμως, για να είμαστε δίκαιοι, για την ασυλία του Μπρούνερ δεν ευθύνεται αποκλειστικά και μόνο το δικτατορικό καθεστώς της Συρίας. Παρόλο που τέσσερις συνολικά δυτικές χώρες (Γαλλία, Αυστρία, Ισραήλ και Δυτική Γερμανία) ζήτησαν την έκδοσή του, ο Αλόις Μπρούνερ απολάμβανε τη διακριτική ανοχή των πολιτικών παραγόντων της Αυστρίας και της Δυτικής Γερμανίας.

Χαρακτηριστικά, πολλές φορές ο Μπρούνερ παραβρέθηκε σε δεξιώσεις των Αυστριακών πρεσβευτών στη Δαμασκό, φερόταν να διατηρεί σχέσεις με ανώτατα στελέχη αυστριακών και δυτικογερμανικών εταιρειών, ενώ οι διωκτικές αρχές γνώριζαν την ακριβή διεύθυνσή του στη Δαμασκό καθώς και το ότι έστελνε τακτικά χρήματα στη σύζυγο και στην κόρη του στη Βιέννη της Αυστρίας…