Ένα απόσπασμα από την εμβληματική λογοτέχνιδα Βιρτζίνια Γουλφ, που αυτοκτόνησε σαν σήμερα, στις 28 Μάρτη 1941.

Η Γουλφ εδώ, αναφερόμενη στον ρόλο των γυναικών ως συγγραφέων, καταπιάνεται με το πώς οι γυναίκες έπρεπε στην ουσία να ‘τσακίσουν’ μέσα τους όλα τα έμφυλα στερεότυπα, που είχαν επιβληθεί σε αυτές, ενώ παράλληλα πάλευαν με την ίδια τη διαδικασία της συγγραφής.

[…] το φάντασμα ήταν μια γυναίκα, που όταν άρχισα να την γνωρίζω καλύτερα, της έδωσα το όνομα της ηρωίδας από ένα γνωστό ποίημα, ο Άγγελος του Σπιτιού. Αυτή ήταν που συνήθιζε να μπαίνει ανάμεσα σε μένα και στο χαρτί όταν έγραφα κριτικές, αυτή ήταν που με ενοχλούσε, σπαταλούσε τον χρόνο μου και με βασάνιζε τόσο πολύ που στο τέλος τη σκότωσα.

Εσείς που προέρχεστε από μια νεότερη και πιο ευτυχισμένη γενιά μπορεί να μην την έχετε ακούσει, ίσως να μην γνωρίζετε τι εννοώ με το ποίημα ο Άγγελος του Σπιτιού. Θα σας την περιγράψω όσο πιο σύντομα μπορώ. Ήταν εξαιρετικά συμπαθητική. Απέραντα γοητευτική. Απεριόριστα ανιδιοτελής. Διακρινόταν για τον τρόπο που επέλυνε τα δύσκολα οικογενειακά προβλήματα. Θυσιαζόταν καθημερινά. Αν υπήρχε κοτόπουλο, έτρωγε το πόδι. Αν υπήρχε ρεύμα, εκεί θα καθόταν. Με λίγα λόγια, ήταν έτσι καμωμένη που ούτε δικές της απόψεις ούτε δικές της επιθυμίες είχε, αλλά προτιμούσε πάντοτε να συμπάσχει και να ακολουθεί τις σκέψεις και τις επιθυμίες των άλλων. Πάνω από όλα, και αυτό δεν χρειάζεται να το αναφέρω, ήταν αγνή. Η αγνότητα της, ήταν το κύριο χάρισμά της, η συστολή της ήταν η μεγαλύτερη χάρη της.

Εκείνες τις μέρες, τις τελευταίες μέρες της βασίλισσας Βικτωρίας, κάθε σπίτι είχε τον δικό του Άγγελο. Και όταν ήρθε η στιγμή να γράψω, ήρθα αντιμέτωπη μ’ αυτήν από τις πρώτες μου λέξεις. Η σκιά των φτερών της έπεσε στη σελίδα μου. Άκουσα το θρόισμα του φουστανιού της στο δωμάτιο. Για να είμαι πιο ακριβής, όταν πήρα στο χέρι την πένα για να γράψω την κριτική για το μυθιστόρημα κάποιου φημισμένου άντρα, αυτή γλίστρησε πίσω μου και ψιθύρισε. «Αγαπητή μου, εσύ είσαι μια νέα κοπέλα και γράφεις για ένα βιβλίο που έγραψε ένας άντρας. Να είσαι συμπονετική, τρυφερή, να κολακεύεις, να εξαπατάς, χρησιμοποίησε όλη τη δεξιοτεχνία σου και τα τεχνάσματα του φύλου μας. Ποτέ μην αφήσεις κανέναν να μαντέψει πως έχεις τη δική σου σκέψη. Πάνω από όλα να είσαι αγνή». Και πήγε να κατευθύνει την πένα μου.

Τώρα φέρνω στη μνήμη μου μια πράξη για την οποία επαινώ τον εαυτό μου, αν και ο έπαινος ανήκει σε κάποιον εξαιρετικό πρόγονό μου, που μου κληροδότησε ένα συγκεκριμένο χρηματικό πόσο -ας πούμε πεντακόσιες λίρες τον χρόνο-, έτσι δεν ήταν απαραίτητο για μένα να εξαρτώμαι αποκλειστικά από τη γοητεία μου για την επιβίωσή μου.

Στράφηκα και την άρπαξα από τον λαιμό. Έκανα ό,τι μπορούσα για να τη σκοτώσω. Η δικαιολογία μου, αν επρόκειτο να δικαστώ για αυτό, θα ήταν ότι βρισκόμουνα σε άμυνα.

Αν δεν τη σκότωνα εγώ, θα με σκότωνε εκείνη […].

Μετάφραση: Αργυρώ Μάντογλου

Virginia Woolf, ‘Δοκίμια’, εκδ. Scripta, 1999.