Γράφει η Κωνσταντίνα Φιλιπποπούλου

Ο Τζούλιαν Ασάνζ είναι ιδρυτής της ιστοσελίδας wikileaks, δημοσιογράφος, ακτιβιστής και υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου. Αποτελεί το πλέον διωκόμενο πρόσωπο της εποχής μας. Σήμερα βρίσκεται σε καθεστώς κράτησης στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Belmarsh του Λονδίνου.

Στις 4.1.2021 διεξήχθη η δίκη της εκδόσεως του Ασάνζ στις ΗΠΑ από τη Βρετανία μετά το αίτημα που υπέβαλε η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η δίκη αποτέλεσε ορόσημο όσον αφορά την έκδοση δημοσιογράφων και whistleblowers ανά τον κόσμο. Αποτέλεσε ορόσημο όσον αφορά το πολιτικό άσυλο και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το δικαστήριο αποφάσισε τελικά τη μη έκδοση του Ασάνζ. Πρόκειται για μια μεγάλη νίκη. Ωστόσο, το δικαστήριο στο σκεπτικό του, το οποίο έμοιαζε περισσότερο με κατηγορητήριο, ακολούθησε πλήρως τη γραμμή των ΗΠΑ και συμφώνησε ότι σε κάθε περίπτωση ο Ασάνζ πρέπει να εκδοθεί σύμφωνα με τον νόμο για κατασκοπεία (Espionage Act). Ο μόνος λόγος της μη εκδόσεως ήταν το εύθραυστο της υγείας του και ο επαπειλούμενος κίνδυνος να επιχειρήσει να αυτοκτονήσει λόγω της σκληρότητας των συνθηκών στις βορειοαμερικανικές φυλακές. Αποτελεί κοινό τόπο στις αποφάσεις επί εκδόσεων η επίκληση ψυχιατρικών λόγων.

Μετά τη δίκη επί της εκδόσεως οι ΗΠΑ άσκησαν έφεση. Η υπόθεση θα μεταφερθεί για εκδίκαση στο Ανώτατο Βρετανικό Δικαστήριο. Σήμερα ο Ασάνζ συνεχίζει να βρίσκεται έγκλειστος στις φυλακές Belmarsh. Παρά το γεγονός ότι έχει λήξει ο χρόνος της ‘’προσωρινής’’ κράτησης, το 2019 το δικαστήριο τον έθεσε σε καθεστώς προσώπου υπό κράτηση μέχρι την έκδοση της απόφασης επί της εκδόσεως. Η αιτιολογία: οι συνήγοροί του δεν ζήτησαν εγγύηση. Στις 6 Ιανουαρίου 2021 οι συνήγοροι αιτήθηκαν της εγγυήσεως, αλλά το δικαστήριο την απέρριψε επικαλούμενο ότι είναι ύποπτος φυγής. Εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ επιβεβαίωσε ότι η δίωξη του Ασάνζ θα συνεχιστεί και υπό τη νέα διακυβέρνηση Μπάιντεν.

Όλα αυτά συνεχίζονται παρά τις προειδοποιήσεις του διαπιστευμένου πραγματογνώμονα του ΟΗΕ Νιλς Μέλζερ τον Νοέμβριο του 2019 που τον εξέτασε στη φυλακή ότι η ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο. Συγκεκριμένα, έχει υποστεί ψυχολογικό βασανισμό μετά από τον επτάχρονο εγκλεισμό του στην πρεσβεία του Εκουαδόρ, ενώ βρισκόταν ήδη για κάποιο διάστημα σε κατ’ οίκον περιορισμό και αργότερα στη φυλακή. Ακολούθησαν τρεις επιστολές με γνωματεύσεις γιατρών προς τη βρετανική κυβέρνηση με το ίδιο περιεχόμενο, προκειμένου να αλλάξει το καθεστώς κράτησης του Ασάνζ. Η κυβέρνηση απέρριψε το αίτημα. Ακόμη και μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του covid-19 τον Νοέμβριο του 2020, με 56 κρούσματα στην πτέρυγα, όπου κρατείται ο ίδιος, οι αρχές συνεχίζουν να τηρούν ίδια στάση.

Είναι μη δικαιολογημένη η στάση των βρετανικών αρχών απέναντι στον Ασάνζ. Στόχο έχει το σπάσιμο του ηθικού του και την αποδυνάμωση της υγείας του. Οι πρακτικές που ακολουθούν με την κράτησή του σε φυλακή υψίστης ασφαλείας και ειδικότερα τις συνθήκες αυτής, όπως απομόνωση, απαγόρευση επισκεπτηρίων, είναι αδικαιολόγητες και μη ανάλογες. Παράλληλα, η διαδικασία που τηρήθηκε κατά τη διάρκεια της δίκης όπως οι χειροπέδες, η τοποθέτησή του πίσω από γυάλινο κλουβί μη μπορώντας να συνομιλήσει με τους συνηγόρους του, είναι ξεκάθαρη περίπτωση κακοδικίας και ανεπίτρεπτης μεταχείρισης. Πέρα όμως από τις ασταμάτητες διώξεις που έχει υποστεί επί μία δεκαετία και πλέον, έγινε και προσπάθεια ‘δολοφονίας χαρακτήρα’. Με την ταινία ‘The fifth estate’ (στα ελληνικά: ‘Ο άνθρωπος που πούλησε τον κόσμο’) έγινε προσπάθεια παρουσίασής του ως πνευματικά και ψυχικά ασταθούς ανθρώπου, νάρκισσου και επικίνδυνου.

Γιατί τέτοιο μένος εναντίον του Τζούλιαν Ασάνζ από την πλευρά των ΗΠΑ;

Με την ίδρυση της wikileaks το 2006, ιδρυτικό μέλος και αρχισυντάκτης της οποίας ήταν ο ίδιος ο Ασάνζ, ανώνυμοι πολίτες (whistleblowers), οι οποίοι/ες δούλευαν σε οργανισμούς όπως στο στράτευμα, σε μυστικές υπηρεσίες, σε τράπεζες, σε πρεσβείες και άλλους φορείς από όλο τον κόσμο, ανέβαζαν στη σελίδα απόρρητα ή μυστικά έγγραφα. Στη συνέχεια, ο Ασάνζ και οι συνεργατ(ιδ)ες του προσπαθούσαν να έρθουν σε επαφή με εκδότες ανά τον κόσμο για να φιλτράρουν τον τεράστιο όγκο των πληροφοριών, να επιλέξουν τα θέματα που τους/τις ενδιέφεραν και στη συνέχεια να το δημοσιοποιήσουν.

Όρος της συμφωνίας ήταν οι πηγές των πληροφοριών να κρατήσουν την ανωνυμία τους και να προστατευτούν απλοί πολίτες που φαίνονταν να δρουν ως απλά εκτελεστικά όργανα σε σκάνδαλα, παράνομες ή εγκληματικές πράξεις.

Μεταξύ πολλών άλλων:

Το 2019, η wikileaks κάνει αποκαλύψεις για εμπλοκές πολιτικών και επιχειρηματιών στο σκάνδαλο πετρελαίου του Περού το 2008.

Το 2010, η ιστοσελίδα συνεργάζεται και παραδίδει 92.000 έγγραφα σε τρεις εκδοτικούς οίκους-κολοσσούς, οι οποίοι δημοσιεύουν για τον πόλεμο του Αφγανιστάν και τα εγκλήματα πολέμου των ΗΠΑ.

Το 2011, γίνονται αποκαλύψεις για τη φυλακή Γκουαντάναμο.

Το 2016, η ιστοσελίδα ανέβασε την προσωπική αλληλογραφία της Χίλαρι Κλίντον όσο αυτή ήταν γραμματέας του Κράτους, κατά τη διάρκεια της υποψηφιότητάς της για Πρόεδρος των ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά, έρχεται και η αποκάλυψη και άλλων emails που τη συνδέουν με δοσοληψίες με τράπεζες, μεταξύ άλλων της Γκόλντμαν Σάκς.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ταινία Mediastan (2013), όπου ο Ασάνζ βρίσκεται σε καθεστώς κατ’ οίκον περιορισμού στο σπίτι του στο Νόρφολκ της Αγγλίας. Από εκεί στέλνει μία ομάδα ανεξάρτητων δημοσιογράφων και τεχνικών να ταξιδέψουν σε χώρες της κεντρικής Ασίας, όπως Καζακστάν Αφγανιστάν, Τατζικιστάν για την εξεύρεση πρόθυμων τοπικών δημοσιογράφων για να δημοσιοποιήσουν το τεράστιο υλικό που έχει στην κατοχή της η σελίδα αναφορικά με σκάνδαλα και παράνομες πράξεις που έγιναν στις χώρες αυτές.

Είναι προφανής η εκδικητική διάθεση των ΗΠΑ απέναντι στον Ασάνζ που φθάνει μέχρι το σημείο να επιδιώκει την εξόντωσή του. Οι διώκτες του έχουν όλα τα μέσα και τον χρόνο. Δεν μπορούν, όμως, να εξαφανίσουν το σημαντικό έργο που έχει αφήσει για τον σύγχρονο δημόσιο βίο, την ελευθερία του λόγου και τη δημοσιογραφία. Η δημοσιοποίηση των πιο σκοτεινών σημείων της σύγχρονης ιστορίας μαζί με τη δύναμη του διαδικτύου αποτελεί κάτι πρωτοποριακό. Η λάμψη με το φως της αλήθειας αποτελεί την πιο γενναία πράξη.

Εμείς δεν έχουμε παρά να ζητήσουμε την άμεση απελευθέρωση του Τζούλιαν Ασάνζ.

Το άρθρο βρίσκεται δημοσιευμένο στην εφημερίδα Η ΚΟΚΚΙΝΗ, φύλλο 11ο, Μάης 2021 που κυκλοφορεί.