έκλεισε 6 χρόνια αγώνων και δράσεων

«Δεν προερχόμαστε από το δεξί χέρι των ευλογημένων,

αλλά από το αριστερό των κατατρεγμένων και περιφρονημένων»

(Φρανκ Χέρμπερτ, «Ντιουν»)

Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

Ποια ήταν, όμως, η επαναστάτρια Sylvia Rivera;   

Η Sylvia Rivera, η εμβληματική τρανς επαναστάτρια στις ΗΠΑ, υπήρξε η πηγή έμπνευσης για το όνομα της συλλογικότητάς μας. Έδρασε στις δεκαετίες του ΄60 έως ’90 και ήταν κορυφαία  μορφή  της εξέγερσης στο Stonewall  στη Νέα Υόρκη στις 27 Ιούνη 1969,  όπου γεννήθηκε  ουσιαστικά το παγκόσμιο λοατκια+ κίνημα.

Η Sylvia Rivera κάθε άλλο παρά περιοριζόταν στα προβλήματα και την καταπίεση της κοινότητάς της και μόνο.  Υπήρξε μαχήτρια του κινήματος ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, των κινημάτων για τα δικαιώματα των μαύρων αλλά και της γυναικείας απελευθέρωσης. Πορτορικανή η ίδια στην καταγωγή, είχε αγωνιστεί για τα δικαιώματα των λατινόφωνων στις ΗΠΑ και ενάντια σε κάθε καταπίεση. Όπως δήλωνε η ίδια για τον εαυτό της και τα κινήματα στα οποία συμμετείχε, η δικαίωση δεν θα έρθει μόνο με την κατάκτηση περισσότερων δικαιωμάτων, αλλά «με την επανάσταση και τον σοσιαλισμό».

Η Sylvia Rivera, μαζί με τη μαύρη συντρόφισσά της Μάρσα Π. Τζόνσον, υπήρξαν καθοριστικές μορφές της άκρας Αριστεράς μέσα στο γκέι κίνημα (σήμερα θα λέγαμε λοατκια+ κίνημα) της εποχής τους. Πάλεψαν αποφασιστικά ενάντια στον εκφυλισμό των διαδηλώσεων περηφάνιας για την επέτειο της εξέγερσης του Στόουνγουολ , σε ανώδυνες φιέστες με τη συμμετοχή των κρατικών θεσμών και της Αστυνομίας. Των δυνάμεων, δηλαδή, που κατέστειλαν με αγριότητα την ίδια την εξέγερση των τρανς και γκέι ανθρώπων στο μπαράκι του Στόουνγουολ.  

Οι δυο επαναστάτριες, η Σύλβια και η Μάρσα, περιθωριοποιήθηκαν μέσα στο κίνημα για τα δικαιώματα των γκέι, ακριβώς για αυτές τους τις απόψεις. Και η ίδια η Σύλβια, που δεν έπαψε ποτέ να παλεύει για τους πιο αποκλεισμένους, τους οροθετικούς και τους trans ανθρώπους, πέθανε στα πενήντα της χρόνια, μέσα στην αφάνεια και σε μεγάλη φτώχεια.

Η επώδυνη διάσπαση του 2014…

Στη Θεσσαλονίκη, το 2014, μια ομάδα λοατκια+ αγωνιστ(ρι)ών συναντηθήκαμε με την κληρονομιά της επαναστάτριας συντρόφισσας  Sylvia Rivera μέσα από τις εμπειρίες μας στο κίνημα.

Όσ* δημιουργήσαμε την ομάδα Sylvia Rivera ήμασταν μέλη μιας άλλης συλλογικότητας ( HΟΜΟphonia Thessaloniki Pride), με την οποία διαφωνήσαμε ανοιχτά. Το κείμενο της διαφωνίας μας δημοσιεύτηκε τον Μάη 2014 τόσο έντυπα όσο και ηλεκτρονικά.

Αφορμή στάθηκε η Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νέων, και η πολιτική της να μοιράζει αφειδώς μεγάλα ποσά για «δράσεις». Αυτό οδήγησε μια σειρά ομάδες και συλλογικότητες της πόλης σε αγώνα δρόμου εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών, που θα συγκέντρωναν αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις. Η διαφωνία μας σε σχέση με τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά πακέτα και με την οργάνωση εκδήλωσης με ομιλητή από το Ισραήλ (φιλο-λοατκια+ ατζέντα την ώρα που το ίδιο αυτό κράτος συνέτριβε τους Παλαιστίνιους στη Γάζα) οδήγησε μέσα σε δύο μήνες σε έντονες διαφωνίες, που κατέληξαν σε απόφαση για διάλυση της βδομαδιάτικης συνέλευσης της ομάδας και τελικά σε διαγραφές.

 Η παράδοση, ωστόσο, της  σταθερής συμμετοχής σε εργατικές, αντιφασιστικές και αντιρατσιστικές κινητοποιήσεις, παλεύοντας για μια ορατότητα και αναγνώριση των λοατκια+ ανθρώπων μέσα στα κινήματα και τους αγώνες που είχε ξεκινήσει στη Θεσσαλονίκη, δεν έπρεπε να χαθεί. Αλλά να συνεχιστεί και να εμπλουτιστεί με την εμπειρία της μάχης ενάντια στις χρηματοδοτήσεις και το pink washing της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πρεσβειών των ΗΠΑ, Γαλλίας, Ισραήλ κλπ. που πρόθυμα ενισχύουν οικονομικά τις λοατκια+ δράσεις και εκδηλώσεις για να ξεπλυθούν για τα ιμπεριαλιστικά εγκλήματά τους. Και να χειραγωγήσουν και να ελέγξουν τις λοατκια+ συλλογικότητες.  

Με άλλα λόγια, χρειαζόταν  να γεννηθεί μια νέα συλλογικότητα που να διατηρήσει αυτή την παράδοση και να αξιοποιήσει την καινούργια πείρα. Αυτή η ομάδα δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις  αρχές φθινοπώρου του 2014. Και ήταν η «ομάδα Sylvia Rivera για ένα κινηματικό Thessaloniki Pride».

…που οδήγησε σε μια νέα αρχή

Το φθινόπωρο του 2014 ξεκινήσαμε τη λειτουργία μας. Η Sylvia Rivera κυκλοφόρησε την πρώτη της  προκήρυξη τον Νοέμβρη, με τίτλο «Τακουνιές στους φασίστες». Μια τρανς γυναίκα είχε κακοποιηθεί από δύο χρυσαυγίτες  στην Πυλαία της Θεσσαλονίκης, και η νέα ομάδα ξεκίνησε καμπάνια –μαζί και με άλλες συλλογικότητες- σε όλη τη Θεσσαλονίκη για αντιφασιστική-αντισεξιστική διαδήλωση στον συγκεκριμένο δήμο. Πράγματι, η πορεία πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις αρχές Δεκέμβρη 2014 και ήταν μια πρωτοπόρα δράση για τη συγκεκριμένη περιοχή.

Το στίγμα της ομάδας  Sylvia Rivera ήταν ξεκάθαρο από την αρχή: Όλες οι πρωτοβουλίες μας αποσκοπούν στην ενότητα των κινημάτων. Η ομάδα Sylvia Rivera φρόντιζε από την ίδρυσή της και φροντίζει πάντα να είναι παρούσα, με το πανό της και τις σημαίες της, σε κάθε μεγάλη εργατική κινητοποίηση στη Θεσσαλονίκη, στις αντιφασιστικές και αντιρατσιστικές πορείες και φυσικά σε κάθε αντισεξιστική και φεμινιστική δράση.

Συμμετείχαμε εξ αρχής στο Αυτοοργανωμένο Pride της Θεσσαλονίκης, την προσπάθεια δηλαδή να οργανωθεί στην πόλη ένα Pride χωρίς χορηγούς από μεγάλες εταιρείες και ενίσχυση από τις πρεσβείες των ΗΠΑ, της Γαλλίας και του Ισραήλ, με εκδηλώσεις και συνθήματα με ξεκάθαρα αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό περιεχόμενο.

Την ίδια στιγμή, δεν περιφρονούμε τον κόσμο που κατεβαίνει στο θεσμικό Pride της πόλης. Έτσι, η ομάδα Sylvia Rivera  είμαστε οργανικό τμήμα του «Κινηματικού Μπλοκ» που συμμετέχει και παρεμβαίνει με κινηματικό λόγο και συνθήματα στη μαζική πορεία του θεσμικού Pride της Θεσσαλονίκης, χωρίς όμως να παίρνει ευθύνη για το mainstream και απολίτικο περιεχόμενο αυτής της διοργάνωσης.

Μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία όπου η ομάδα Sylvia Rivera συμμετέχει και στηρίζει τις δράσεις της είναι ο «Αντιφασιστικός και Αντιπατριαρχικός Σεπτέμβρης στη Θεσσαλονίκη», μια συνέλευση με ιστορία που ξεκινά το 2019. Με αυτή την κινηματική πρωτοβουλία επιχειρούμε τον συντονισμό των δύο πορειών και των αντίστοιχων δράσεων που διεξάγονται κάθε Σεπτέμβρη στη Θεσσαλονίκη για τις δολοφονίες του Παύλου Φύσσα και του Ζακ Κωστόπουλου. 

Η Sylvia Rivera επιχειρεί να στηρίξει με κάθε τρόπο τους λοατκια+ ανθρώπους και πρώτα από όλα το πιο καταπιεσμένο κομμάτι τους, τους/τις/τ* λοατκια+ μετανάστ(ρι)ες και πρόσφυγες. Οι δράσεις μας, που απευθύνονται σε αυτόν τον κόσμο, είναι δυστυχώς πολύ αδύναμες ακόμη για να κάνουν ουσιαστική  διαφορά στη ζωή των λοατκια+ μεταναστ(ρι)ών στη Θεσσαλονίκη.  Αλλά αποτελούν ταυτοτικό στοιχείο της ομάδας μας και καρδιά της πολιτικής μας υπερηφάνειας.

«Η μόρφωση σε κάνει ακατάλληλο για σκλάβο» (Φρέντερικ Ντάγκλας)

Σημαντικό κομμάτι των δράσεών μας είναι οι αυτομορφώσεις της Sylvia Rivera. Διεξάγονται πάντα ανοιχτά και δημόσια και απευθύνονται σε νέο  κινηματικό κόσμο που επιχειρεί να γνωρίσει και να κουβεντιάσει τις αντισεξιστικές ιδέες. Οι αυτομορφώσεις μας αφορούν κάθε φορά κάποιο σημαντικό βιβλίο όπου το παρουσιάζουμε κατά ενότητες (συνήθως ανά κεφάλαιο) κάθε δύο ή -σπανιότερα – τρεις εβδομάδες. Εισηγητ(ρι)ες αναλαμβάνουν πάντοτε διαφορετικά πρόσωπα, είτε μέλη της ομάδας είτε όχι. Παρουσιάζουν το κομμάτι του βιβλίου που μελέτησαν, για να ακολουθήσει συζήτηση και ένα σύντομο κλείσιμο.

Χαρακτηριστικό αυτών των αυτομορφώσεων είναι πως, κάθε φορά,  τις παρουσιάσεις δεν τις επιχειρούν κάποιοι «ειδικοί»  που κατέχουν τη γνώση και απαντούν σε ερωτήσεις. Αντίθετα, όλα, όλες και όλοι αναλαμβάνουμε να αναμετρηθούμε με τα κείμενα και η προσπάθεια είναι να λύνονται, όσο είναι δυνατόν, οι όποιες απορίες μέσα από την κουβέντα που διεξάγεται μετά τις εισηγήσεις.

Με αυτό το πνεύμα, τα βιβλία που έχουμε παρουσιάσει ως τώρα στις αυτομορφώσεις μας είναι: η «Ιστορία της Σεξουαλικότητας» του Μισέλ Φουκώ, το «Φύλο, φυλή και τάξη» της Άντζελα Ντέιβις, η «Σεξουαλικότητα και Σοσιαλισμός» της Σέρι  Γουλφ, η «Αναταραχή Φύλου» της Τζούντιθ Μπάτλερ και «Ο Κάλιμπαν και η Μάγισσα» της Σίλβια Φεντερίτσι.   

Όπως οι αυτομορφώσεις, έτσι και οι συνελεύσεις της ομάδας  Sylvia Rivera είναι κατά κανόνα ανοιχτές και δημόσια ανακοινωμένες. Σημαντικό στοιχείο: Οι συνελεύσεις και οι αυτομορφώσεις της Sylvia Rivera, μέχρι και το καλοκαίρι του 2020, διεξάγονταν ανελλιπώς στον χώρο του Στεκιού Μεταναστ(ρι)ών Θεσσαλονίκης. Ως ομάδα Sylvia Rivera συμμετείχαμε πάντοτε δραστήρια στη ζωή και τις δράσεις του Στεκιού Μεταναστ(ρι)ών, όπως και σε κάθε Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη, από τη στιγμή της ίδρυσής μας.

Μετά την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας του Στεκιού στην πόλη μας, βρήκαμε φιλόξενη στέγη για τη δράση μας σε έναν κινηματικό χώρο, το στέκι Infolibre στην περιοχή της Ροτόντας. Ενώ το διάστημα των περιόδων της καραντίνας, προσανατολίσαμε αναγκαστικά τις εκδηλώσεις και τις συνελεύσεις μας στο διαδίκτυο.     

«Τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε μια ιδέα που ήρθε η ώρα της» (ΒίκτωρΟυγκώ)

Η ομάδα Sylvia Rivera στη Θεσσαλονίκη χρωστά σίγουρα πολλά στη διάθεση προσφοράς των μελών της και στη στήριξη του κινηματικού κόσμου της πόλης. Όμως η κύρια πηγή που την τροφοδοτεί με δύναμη είναι η ανάγκη να υπάρχει μια τέτοια λοατκια+, αντισεξιστική και φεμινιστική ομάδα στο κίνημα. Μια συλλογικότητα που να κάνει κέντρο της ύπαρξής της την ενότητα των κινημάτων, τη σύνδεση και την κοινή δράση όλων των καταπιεσμένων, χωρίς να κάνει την παραμικρή υποχώρηση στον απολίτικο και αποδεκτό από το σύστημα δικαιωματισμό. Μια ομάδα που να μην κλείνεται στον μικρόκοσμό της, αλλά να επιχειρεί να βρίσκεται παντού όπου υπάρχει κίνημα και αγώνας.

Υπήρχε ανάγκη για μια πρωτοβουλία που, για να σε εντάξει στις γραμμές της, να μη σε ρωτά αν είσαι λοατκια+ ή/και θηλυκότητα, αλλά αν έχεις αποφασίσει να παλέψεις ενάντια στην καταπίεση και την εκμετάλλευση.

 Υπήρχε ανάγκη για μια συλλογικότητα που τα καθήκοντά της να μην τα ορίζει ανάλογα με τις μικρές της δυνάμεις. Για μια συλλογικότητα που να μην ακολουθεί τον συνήθη κανόνα: «απλώνουμε τα πόδια μας μέχρι εκεί που φτάνει η κουβέρτα». Αλλά που να αναμετριέται με τα καθήκοντα της εποχής. Και να βάζει ψηλά τον πήχη των προσδοκιών.

Και είναι αποφασισμένη, η Sylvia Rivera στη Θεσσαλονίκη, να τραβήξει την πορεία της ως την τελική απελευθέρωση των λοατκια+ ανθρώπων. Και όλων των καταπιεσμένων.

*Το άρθρο είναι δημοσιευμένο στο περιοδικό της ΟΚΔΕ-ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ (τεύχος: Μάρτης 2021).