Τρία χρόνια μετά το λιντσάρισμα και τη δολοφονία του Ζακ/της Ζάκι

ξεκινά εκ νέου η δίκη των δολοφόνων του/της

Γράφει η Κική Σταματόγιαννη

Τα αντανακλαστικά που πυροδότησε η δολοφονία του Ζακ στο κίνημα στη Θεσσαλονίκη

Η δίκη που ξεκινά στην Αθήνα στις 20 Οκτώβρη 2021 έρχεται να ξύσει ξανά το συλλογικό τραύμα που άνοιξε η δολοφονία του Ζακ. Έρχεται να μας θυμίσει με επώδυνο τρόπο όλα όσα ζήσαμε στο άκουσμα της θλιβερής είδησης που σημάδεψε τον Σεπτέμβρη του 2018. Στην πρώτη συνάντηση που καλέστηκε στη Θεσσαλονίκη, το ίδιο εκείνο βράδυ που μάθαμε ότι δολοφόνησαν τον Ζακ, μέσα σε λυγμούς ακούστηκε η φράση «θα μπορούσα να ήμουν ε γ ώ». Κι αυτή η αυθόρμητη και ταυτόχρονα πολύ σκληρή στη συνειδητοποίησή της φράση ήρθε να εκφράσει όλα όσα σκεφτήκαμε και νιώσαμε τα περισσότερα από εμάς. Ήρθε και τέντωσε επικίνδυνα μια ευαίσθητη χορδή στις ψυχές.

Ποιο είναι, λοιπόν, αυτό το «εγώ» της συγκεκριμένης φράσης; Ποια είναι/είμαστε εκείνα τα πλάσματα που νιώσαμε όχι απλώς ότι η δολοφονία αυτή με κάποιο τρόπο μάς αφορά, αλλά ότι ταυτιζόμαστε με τον νεκρό μας/με τη νεκρή μας;

Είναι/είμαστε όλα εκείνα τα πλάσματα που εξοστρακιζόμαστε με κάθε αφορμή από αυτό που άλλοι έχουν ονομάσει «κανονικότητα». Τα καθόλου μάτσο και αρρενωπά γκέι αγόρια. Οι τρανς άνθρωποι που δεν γίνονται αποδεκτοί σε κανένα σχεδόν εργασιακό περιβάλλον, δακτυλοδεικτούμενοι ως έφηβοι στα σχολεία και αργότερα στις σχολές ή εκεί έξω, στην κοινωνία. Οι οροθετικοί/ές, που ζουν καθημερινά με ένα στίγμα, το οποίο άλλοι τους έχουν «φορέσει». Οι αντιφασίστες και οι αντιφασίστριες. Οι ανάπηροι. Οι μετανάστριες. Οι φτωχοί. Οι γυναίκες και οι θηλυκότητες, που ζούμε καθημερινά σε έναν κόσμο διόλου αγγελικό και εντελώς πατριαρχικά πλασμένο.

Όλα όσα είμαστε παράταιρα σε μια κοινωνία υπερβολικά λευκή, δυτική, ετεροκανονική, αρτιμελή και υγιή, όλα όσα τασσόμαστε με αλληλεγγύη, φροντίδα και συντροφικότητα στο πλευρό όσων δέχονται κάθε φορά επίθεση. Όλα αυτά τα πλάσματα νιώσαμε ότι θα μπορούσαμε στη θέση του Ζακ να ήμασταν εμείς. Ευάλωτα, εγκλωβισμένα, παγιδευμένα, στο έλεος ενός απάνθρωπου κανιβαλισμού και μιας μάτσο βιαιότητας.

Η αντίδραση ήταν άμεση τόσο στη Θεσσαλονίκη, όπως και σε αρκετές ακόμα πόλεις. Έκτοτε προσπαθούμε και θα συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, να κρατάμε το ζήτημα της δολοφονίας της Ζάκι και την ανάγκη δικαίωσής της, συνεχώς στην επικαιρότητα. Όπως το κάναμε ήδη. Σε κεντρικές εκδηλώσεις της ομάδας Sylvia Rivera, του αυτοοργανωμένου Pride στη Θεσσαλονίκη, σε εκδηλώσεις στο πλαίσιο της 1^η Δεκέμβρη για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον ιό HIV. Παράλληλα, ένα κομμάτι του κινήματος πήραμε την πρωτοβουλία και δημιουργήσαμε έναν συντονισμό σε μια προσπάθεια να συνδέσουμε το αντιφασιστικό με το αντιπατριαρχικό κίνημα. 

Αντιφασιστικός/Αντιπατριαρχικός Σεπτέμβρης στη Θεσσαλονίκη

Σχεδόν από την πρώτη στιγμή συνειδητοποιήσαμε ότι η δολοφονία του Παύλου Φύσσα και του Ζακ μοιράζονταν κοινά χαρακτηριστικά. Πατούσαν πάνω σε ένα κοινό υπόβαθρο: ο κοινωνικός κανιβαλισμός που συστηματικά εδώ και χρόνια έχει εκθρέψει η ακροδεξιά, και η ΧΑ ειδικότερα, είναι που οπλίζει τα χέρια κάποιων. Σε συνδυασμό ασφαλώς με το φασιστικό, και ρατσιστικό δηλητήριο. Στη δολοφονία της Ζάκι ο ένας δολοφόνος είναι δηλωμένος ακροδεξιός. Κι ενώ εμείς, ως κίνημα, προσπαθούσαμε με μεγάλη προσοχή και ευαισθησία να βρούμε τις συνδέσεις, την επομένη κιόλας της δολοφονίας   κλιμάκιο της ΧΑ –αποτελούμενο από ηγετικά στελέχη και μέλη της νεοναζιστικής βάσης- βεβηλώνει το σημείο όπου δολοφονήθηκε ο Ζακ. Σκορπίζουν στο  σημείο όπου βασανίστηκε και δολοφονήθηκε ο Ζακ τρυκάκια με το αποκρουστικό σύνθημα «πρεζάκια και γκέι, δεν είστε αναγκαίοι», κάνοντας τη σύνδεση ξεκάθαρη σαν κρύσταλλο. Για τον φασισμό, τον ρατσισμό και την πατριαρχία, ο Ζακ ήταν όλα όσα οι φασίστες και οι νοικοκυραίοι μισούν περισσότερο και θέλουν να αφανίσουν.

Δεύτερη, πιο πρόσφατη σύνδεση: Νεαροί τραμπούκοι επιτίθενται με πέτρες στο Κινηματικό Μπλοκ κατά τη διάρκεια της πορείας του 9^ου Thessaloniki Pride. Είχαν προηγηθεί ναζιστικοί χαιρετισμοί και κραυγές ότι «μολύνουμε τον Λευκό Πύργο» με την παρουσία μας και τον συμβολικό rainbow φωτισμό του μνημείου.

Τη στιγμή που ξαναβγαίνουν οι φασίστες από τις τρύπες τους και επιχειρούν να κερδίσουν δημόσιο χώρο με ορμητήριο τα σχολεία –όπως έγινε στα ΕΠΑΛ Σταυρούπολης και Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη- τώρα είναι η ώρα να ορθωθεί ένα αντιφασιστικό κίνημα μπολιασμένο με αντιπατριαρχικά στοιχεία. Στόχος: να έχουμε ένα πραγματικά συμπεριληπτικό αντιφασιστικό κίνημα, στο οποίο θα χωράνε και θα είναι απολύτως ευπρόσδεκτοι και ασφαλείς άνθρωποι από ολόκληρο το λοατκια+ φάσμα.

Τι σημαίνει δικαιοσύνη για τον κόσμο του κινήματος;

Η βασική μας επιθυμία είναι η δίκη να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι του κινήματος ευρύτερα και όχι μόνο στενά του λοατκια+ και φεμινιστικού. Θέλουμε οι σημαίες, τα πανό και τα συνθήματά μας όταν κατεβαίνουμε στον δρόμο να υπενθυμίζουν ότι η μνήμη του Ζακ παραμένει αδικαίωτη.

Να λέμε ξανά και ξανά πως στην Ομόνοια δεν έγινε ποτέ ληστεία. Νοικοκυραίοι, ακροδεξιοί και αστυνομία δολοφόνησαν έναν άνθρωπο.

Να λέμε ξανά και ξανά ότι μια τζαμαρία, οποιαδήποτε ιδιοκτησία, δεν μπορεί ποτέ να κοστίζει όσο μια ανθρώπινη ζωή.

Δεν έχει υπάρξει πορεία που δεν το έχουμε φωνάξει. Στην πανεργατική της ΔΕΘ τον Σεπτέμβρη, σε πρωτομαγιάτικες πορείες, σε αντιρατσιστικές, αντιφασιστικές και φοιτητικές διαδηλώσεις. Και δεν θα σταματήσουμε να το φωνάζουμε.

Μια ενδεχόμενη καταδικαστική απόφαση για τους δολοφόνους του/της σημαίνει ότι παίρνουμε μια ανάσα για να συνεχίσουμε. Και είναι απολύτως κρίσιμο, ενδυναμωτικό και αναγκαίο να μπορούμε να παίρνουμε ακόμα κι αυτή την ελάχιστη ανάσα μέσα στις ασφυκτικές συνθήκες στις οποίες ζούμε. Θα συνεχίσουμε ξέροντας ότι η καταδίκη μέσα στο δικαστήριο δεν είναι αρκετή. Δεν ήταν αρκετή η καταδικαστική απόφαση για την ηγεσία της ΧΑ ώστε να απαλλαγούμε από τους φασίστες τελειωτικά. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν θα είναι αρκετή η καταδίκη των δολοφόνων της Ζάκι για να ξεμπερδέψουμε μια για πάντα με τον μισανθρωπισμό, τον σεξισμό, τον ρατσισμό, με τα ακροδεξιά αποβράσματα.

Δικαίωση για εμάς, για το κίνημα, θα είναι η δικαίωση όλων των ταυτοτήτων που περήφανα έφερε ο Ζακ. Δικαίωση θα είναι να ζούμε σε έναν κόσμο, στον οποίο λοατκια+ πλάσματα, μετανάστριες, αντιφασίστες και αντιφασίστρες, ανάπηροι δεν θα ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας, δεν θα ζουν σε στρατόπεδα, δεν θα είναι δακτυλοδεικτούμενες/α/οι, δεν θα είναι θύματα χλευασμού, βίας και κακοποίησης.

Η αξίωση –πόσο παράλογη, αλήθεια;- να υπάρχουμε, να αναπνέουμε, να ερωτευόμαστε, να δημιουργούμε, να ζούμε όπως θέλουμε. Να κυκλοφορούμε με βαμμένα νύχια, με διχτυωτά μπλουζάκια, με ψηλοτάκουνα, με γκλίτερ και μακιγιάζ, όποιο κι αν είναι το φύλο μας, όποιος κι αν είναι ο τρόπος που το εκφράζουμε.

Δικαίωση θα είναι να ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο φασισμός, ο σεξισμός, η πατριαρχία θα είναι θλιβερές σημειώσεις στα βιβλία των ιστορικών του μέλλοντος.

*Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή την επανέναρξη της δίκης στις 20 Οκτώβρη, τρία χρόνια μετά τη δολοφονία του Ζακ/της Ζάκι, και είναι δημοσιευμένο στο φύλλο 13 (Οκτώβρης 2021) της εφημερίδας «Η Κόκκινη», που κυκλοφορεί.