Η Λάλε Άλατλι από την Τουρκία, ο Χιουσεΐν Μπαχτσιά από τη Βόρεια Κύπρο και η Λίλη Μιχαηλίδου από τη Νότια Κύπρο ενώνουν τις φωνές τους σε μια θάλασσα συντροφικότητας, αντιμιλιταρισμού και διεθνισμού.

ΕΠΟΧΟΔΕΝΤΡΟ

είναι το μαχαίρι που έφτασε στο κόκκαλο
οι διάσπαρτες στάχτες της γεωγραφίας μου

αχ και να ’μουν σπουργίτι
να κελαηδούσα στους άλλους
-με τη δίψα ενός πρόσφυγα-
λεβάντα
και στις χαμένες ελπίδες των νεκρών μας

ένα κακοποιημένο, καταραμένο εποχόδεντρο αυτό μαρία!
ζεις δυο μπαλκόνια πιο κάτω
με τις αναμνήσεις που κουβαλάς στη φούστα σου
στοιβάζεις τα κόκκινα χέρια της γης μας
και την πορεία μιας έτοιμης βαλίτσας
στον κουμπαρά σου που μαζεύεις γαλήνη

ένα σημάδι στο σκίσιμο του χάρτη αυτό μαρία!
στα υποταγμένα σε εντολές σοκάκια
όπου παίζουν αντρίν οι σφυρίχτρες των βρικολάκων
και στα στεγνά μας χείλη που διδάσκουν την έχθρα
στα π α ι δ ι ά μ α ς

Χιουσεΐν Μπαχτσιά (Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2015 – 2016)

*Απόδοση από τα τουρκικά: Μαρία Σιακαλλή

——————————————–

ΣΤΟΥΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ

Δεν έγραψα πολλά γι’ αυτά που μας χωρίζουν
μα ούτε και γι’ αυτά που μας ενώνουν.
Το χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσσερα
φουσκώνει χρόνο με χρόνο
και έχει γίνει ένα τεράστιο αερόστατο πάνω από την πόλη
που κρύβει τον ήλιο.
Η σκιά του χαράχτηκε στη γη, στην πλάτη και το μέλλον μας
ανεξίτηλη μελανιά.

Λίλη Μιχαηλίδου, ‘Αρένα’ (2014)

——————————————–

ΗΜΟΥΝ ΜΟΝΟ

«Είμαι Τούρκος, είμαι σωστός, είμαι εργατικός!»
Όπως όλοι φορούσα μαύρα
ποτέ στις τσέπες τα χέρια.
Στη σειρά κάθε πρωί
χωρίς να παίρνω αναπνοή.

«Είμαι Τούρκος, είμαι σωστός, είμαι εργατικός!»
Χάριζα τη ζωή μου στην πατρίδα
ενώ ήμουν μια κουκίδα.
Ό, τι μου έλεγαν έκανα
το ξύλο να γλίτωνα.

«Είμαι Τούρκος, είμαι σωστός, είμαι εργατικός!»
Υποταγή από πρωί μέχρι βράδυ,
στην ουσία ζητούσα ένα χάδι.
Κάθε κίνηση ή λέξη χωρίς άδεια,
έφερνε από μια σφαλιάρα.

«Είμαι Τούρκος, είμαι σωστός, είμαι εργατικός!»
Κάτω από την κόκκινη σημαία,
έτσι ξεκινούσε η κάθε μέρα,
αγαπώντας την πατρίδα και το έθνος μου
στη σκιά του τρόμου.

«Είμαι Τούρκος, είμαι σωστός, είμαι εργατικός!»
όλο αυτό δεν ήταν ο στρατός,
κι ούτε εγώ στρατιωτικός.
Στο σχολείο όταν άρχισα να μαραζώνω
ήμουν εφτά χρονών μόνο.

Τρέμοντας σαν φυλλαράκι φώναζα κάθε πρωί
«Είμαι τούρκος , είμαι εργατικός, είμαι σωστός…»

Λάλε Άλατλι

*«Είμαι τούρκος, είμαι σωστός, είμαι εργατικός …»
Πεντάστιχος όρκος υποχρεωτικός στα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μέχρι το 2013. Απαγγελλόταν κάθε πρωί πριν το μάθημα σαν είδος προσευχής από όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες.

Τον Σεπτέμβρη του 1980 ο στρατός της Τουρκίας αποφάσισε για τρίτη φορά να αναλάβει το ρόλο του προστάτη της πολιτικής ζωής της χώρας (είχαν προηγηθεί τα πραξικοπήματα του 1960 και του 1971). Ο Τούρκος αξιωματικός Kenan Evren, αρχηγός του πραξικοπήματος, όταν ανέλαβε την προεδρεία της νεο-επιβληθείσης κυβέρνησης, στο πρώτο του διάγγελμα δήλωσε ότι «Ήταν καθήκον του Στρατού να εξαλείψει την πολιτική αναρχία, για να φέρει ένα κοσμικό κράτος στηριζόμενο στην κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία θα υπερασπιστούν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις».

Στη διάρκεια της χούντας του Εβρέν (1980-1987):
1.683.000 άνθρωποι φακελώθηκαν.
230.000 άνθρωποι δικάστηκαν.
517 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θανατική ποινή.
50 άνθρωποι, από τους οποίους οι 26 είχαν καταδικαστεί για πολιτικούς λόγους, κρεμάστηκαν.
171 άνθρωποι πέθαναν στα βασανιστήρια.
300 άνθρωποι πέθαναν κάτω από ύποπτες συνθήκες.
299 άνθρωποι πέθαναν στις φυλακές.
30.000 άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους με την αιτιολογία ότι ήταν επικίνδυνοι.
14.000 άνθρωποι έχασαν την ιθαγένειά τους.
30.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να φύγουν στο εξωτερικό ως πολιτικοί πρόσφυγες.
400 δημοσιογράφοι καταδικάστηκαν σε συνολικά 3.315 χρόνια και 6 μήνες φυλάκιση.

**Το ποίημα της Λάλε Άλατλι δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο περιοδικό λόγου και τέχνης ‘Παρέμβαση’, χειμώνας 2019-20, σ.30-31.

*Τα παραπάνω ποιήματα είναι δημοσιευμένα στη «σελίδα των στίχων» της εφημερίδας Η ΚΟΚΚΙΝΗ, φύλλο 13ο, Οκτώβρης 2021, που κυκλοφορεί.