Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος
«H Ιστορία διδάσκει, αλλά δεν έχει καθόλου μαθητές», έγραφε μέσα από το κελί της φυλακής ο Αντόνιο Γκράμσι. Δεν ήταν τα λόγια ενός μοιρολάτρη, που διαπιστώνει μονότονα πως τάχα ο κόσμος δεν αλλάζει και πως η ανθρωπότητα δεν διδάσκεται ποτέ και τίποτα από τα λάθη της. Ο Γκράμσι, έγκλειστος ως τον θάνατό του από το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, έγραφε για τους συντρόφους και τις συντρόφισσες που είχαν ενστερνιστεί την κομμουνιστική υπόθεση. Έγραφε για να παρακινήσει σε οργανωμένη δράση και ανατροπή. Για να πείσει, να μορφώσει, αλλά και να τσιγκλήσει τη νωθρή σκέψη. Για να αναμετρηθεί με τις εύκολες απαντήσεις, τη ρουτίνα, την αποτελμάτωση. Έγραφε για να εκπαιδεύσει κομμουνιστικά στελέχη που να τολμούν να θέτουν τα δύσκολα ερωτήματα.
Γι’ αυτό λοιπόν είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουμε μαθητ(ρι)ες της Ιστορίας όσα, όσες και όσοι επιχειρούμε να σφυρηλατήσουμε μια Επαναστατικά Αριστερά, άξια του ονόματός της. Διότι η πείρα των περασμένων ταξικών μαχών είναι για την επαναστατική πρωτοπορία το πιο πολύτιμο υλικό. Η πείρα και, κυρίως, το ακριβό καταστάλαγμά της: τα πολιτικά κριτήρια.
Σε τούτη εδώ την αφήγηση δεν καταπιανόμαστε απλώς με μια ξεχασμένη ιστορία από τα παλιά. Η εξέγερση του Χάρταλ τον Αύγουστο του 1953 στη Σρι Λάνκα, μια πανεθνική αναμέτρηση της εργατικής τάξης με τα αφεντικά και το κράτος τους, είναι ήδη από μόνη της μια ανεπανάληπτη ιστορική σελίδα. Και έχει να διδάξει ακόμα πολλά σε όλο το φετινό οργισμένο λαϊκό κίνημα, που οδήγησε στην ανατροπή του προέδρου Ρατζαπάξα και στη διαφυγή του κακήν κακώς στο εξωτερικό.
Το Χάρταλ του 1953 πάνω από όλα ήταν μια αποφασιστική στιγμή για την Επαναστατική Αριστερά της χώρας. Μέσα σε εκείνο το εξεγερτικό καμίνι ήταν που η Ιστορία αποφάνθηκε για την ηγεσία του επαναστατικού κόμματος, που καθοδηγούσε τον αγώνα στη Σρι Λάνκα, με τούτα τα βιβλικά λόγια: «Μετρήθηκες, ζυγίστηκες και βρέθηκες λειψή». Αλλά, ας αφηγηθούμε την ιστορία από την αρχή.
Πώς φτάσαμε στη σύγκρουση
Τον Αύγουστο του 1953 στη Σρι Λάνκα (τότε είχε ακόμη το αποικιακό όνομα Κεϋλάνη) η εργατική τάξη, η νεολαία, οι αγρότες και μαζί τους οι εθνικές μειονότητες κατέβηκαν στους δρόμους, σάρωσαν τον στρατό και την αστυνομία και παρέλυσαν όλη την οικονομική ζωή για δύο τουλάχιστον εικοσιτετράωρα.
Οι εξεγερμένοι ακολούθησαν το κάλεσμα για μια μέρα «Χάρταλ», μέρα δηλαδή γενικής απειθαρχίας. Το κάλεσμα το απηύθυνε ένα μαζικό επαναστατικό κόμμα της τάξης των δεκάδων χιλιάδων μελών. Επρόκειτο για το Lanka Sama Samaja Party (το «Κόμμα της Ίσης Ευκαιρίας») – LSSP, που είχε ήδη σφυρηλατηθεί μέσα από σκληρές ταξικές μάχες σχεδόν είκοσι ετών και διέθετε πανεθνική εμβέλεια και οργάνωση. Το LSSP ανήκε στην 4η Διεθνή και αποτελούσε το μεγαλύτερο και πιο γοργά αναπτυσσόμενο τμήμα της.
Μαζί με το LSSP κάλεσαν τον κόσμο για το Χάρταλ και δυο πολύ μικρότερα κόμματα, το Κομμουνιστικό Κόμμα από τη μια και μαζί μια σύμμαχή του οργάνωση της πατριωτικής αριστεράς από τη σινχαλέζικη εθνότητα, που είναι η κύρια εθνική ομάδα στο νησί. Επίσης, στο Χάρταλ κάλεσε και το κυριότερο εθνικιστικό κόμμα της μειονότητας των Ταμίλ, χωρίς όμως, στην πραγματικότητα, να συμμετάσχει στην καμπάνια για να οργανώσει τη γενική ανυπακοή.
Τα υπόλοιπα αντιπολιτευόμενα κόμματα της χώρας κράτησαν αποστάσεις από αυτήν την κινητοποίηση.
Παρόλο που το κάλεσμα για το Χάρταλ έγινε μόλις στις 23 Ιούλη, το νέο απλώθηκε σαν πυρκαγιά σε όλους τους εργατικούς χώρους, στα γιαπιά και στις απέραντες φυτείες τσαγιού. Επεκτάθηκε στα άπειρα μικρομάγαζα του Κολόμπο –της οικονομικής πρωτεύουσας του νησιού- και κατέλαβε με έφοδο τις κολοσσιαίες αποθήκες του λιμανιού. Αλλά και κάθε γωνιά της χερσονήσου Τζάφνα, όπου κυριαρχούν οι Ταμίλ, μετατράπηκε σε ταμπούρι του γενικού ξεσηκωμού. Όλα ήταν έτοιμα για τη μάχη της 12ης και 13ης Αυγούστου.
Οι λόγοι της επιτυχίας
Πέντε μόλις χρόνια πριν, το νησί είχε κερδίσει την ανεξαρτησία του από το αγγλικό στέμμα. Παρέμενε, όμως, σε καθεστώς προτεκτοράτου της Αγγλίας. Στην κυβέρνηση βρισκόταν το δεξιό Ενιαίο Εθνικό Κόμμα, πιστός συνεργάτης των Εγγλέζων αποικιοκρατών και πυροδότης του εθνικιστικού μίσους απέναντι στις εθνικές μειονότητες της χώρας. Η κυβέρνηση είχε επικρατήσει μετά από μια εκλογική διαδικασία αρκετά παρόμοια με τις ελληνικές εκλογές του 1961, όπου «ψήφισαν ακόμη και τα δέντρα» υπέρ της Δεξιάς.
Η κυβέρνηση, μόλις εκλέχτηκε, ξεκίνησε να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα άγριας λιτότητας και κοινωνικών περικοπών. Τα βασικά είδη διατροφής έγιναν απλησίαστα, ενώ ακρίβυναν απότομα όλα τα εισιτήρια στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Οι μεγάλες μάζες του πληθυσμού έπεσαν άμεσα σε γενική δυστυχία.
Η κυβέρνηση δικαιολόγησε τα μέτρα εξαιτίας της πτώσης των διεθνών τιμών στο τσάι, το πιο σημαντικό εξαγωγικό προϊόν της χώρας. Όμως, στην πραγματικότητα, οι τιμές έπεσαν, διότι είχε πια τελειώσει ο πόλεμος της Κορέας, ο οποίος είχε περιπλέξει τις σχέσεις της Δύσης με την Κίνα και έτσι οδηγήθηκε το κεϋλανέζικο τσάι στο να γίνει περιζήτητο προϊόν. Και, φυσικά, πολύ πιο ακριβό στις διεθνείς αγορές.
Όσον καιρό το τσάι ήταν ακριβό, όλα τα κέρδη από τις εξαγωγές κατευθύνονταν στις τσέπες των καπιταλιστών της Κεϋλάνης. Τώρα που οι τιμές του τσαγιού έπεσαν, η κυβέρνηση κάλεσε τους φτωχούς της χώρας να πληρώσουν τα σπασμένα.
Ταυτόχρονα, η κεϋλανέζικη κυβέρνηση έριξε στην αρένα και τον απαραίτητο αποδιοπομπαίο τράγο για να κατασπαραχθεί από τα λιοντάρια. Στο νησί υπήρχαν, από την εποχή των Άγγλων ακόμη, πολλές χιλιάδες Ινδοί εργάτες, συχνά εξειδικευμένοι. Ζυμωμένοι με μεγάλες ταξικές μάχες στο νησί. Αρκετοί από αυτούς ήταν οργανωμένοι στα συνδικάτα, που είχε δημιουργήσει η Αριστερά. Ανάμεσά τους υπήρχε μια αξιόλογη πρωτοπορία στρατολογημένη στο LSSP.
Τώρα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αφαίρεση του εκλογικού δικαιώματος από τους Ινδούς εργάτες για τις προσεχείς εκλογές. Και επιχείρησε να προκαλέσει ένα κύμα εχθρότητας προς αυτούς, «που έρχονται και τρώνε το ρύζι των Κεϋλανέζων» καλλιεργώντας την ιδέα των επικείμενων μαζικών απελάσεων.
Όπως ήταν επόμενο, οι Ινδοί εργάτες στην Κεϋλάνη θα γίνουν η πιο μαχητική προφυλακή του Χάρταλ. Μάλιστα, η ίδια η λέξη «Χάρταλ» είναι ινδική. Και σημαίνει ταυτόχρονα τη γενική απεργία, αλλά και την πλήρη ανυπακοή σε κάθε κρατική αρχή.
Πριν συμβεί το Χάρταλ στο νησί της Κεϋλάνης το 1953, είχαν ήδη υπάρξει μνημειώδεις ανάλογες κινητοποιήσεις στην ινδική χερσόνησο ενάντια στην αγγλική διοίκηση. Αλλά και στη Νότια Αφρική, με επικεφαλής τον νεαρό μαχητικό δικηγόρο Μαχάτμα Γκάντι, όπως επίσης και στη Γουϊάνα, στη Νότια Αμερική, χώρες με πολύ ισχυρή ινδική κοινότητα.
Η μητέρα των μαχών
Τα συγγράμματα των καθηγητών Ιστορίας, όταν καταπιάνονται με το Χάρταλ του ΄53 στην Κεϋλάνη, επιμένουν στο να καταγράφουν τις συγκρούσεις στον δρόμο και τις «εξτρεμιστικές ενέργειες της Άκρας Αριστεράς», ενώ υποτιμούν την εργατική συμμετοχή, βρίσκοντας πως τάχα συμμετείχε ενεργητικά μόλις το 1/3 της εργατικής τάξης της χώρας.
Όμως, στην πραγματικότητα, ο μοναδικός τομέας που λειτούργησε κανονικά στη διάρκεια του Χάρταλ ήταν η δημόσια υγεία. Και αυτό επειδή τα συνδικάτα της Αριστεράς στα νοσοκομεία πήραν την απόφαση να τα κρατήσουν ανοιχτά, για να βρει περίθαλψη ο λαϊκός κόσμος.
Η γενική απεργία παρέλυσε τα πάντα. Όσα μέσα μεταφοράς παρέμεναν σε κυκλοφορία σε διάφορα μέρη της χώρας, κατελήφθησαν από εξεγερμένους, αναποδογυρίστηκαν και μετατράπηκαν σε οδοφράγματα απέναντι στον στρατό και την αστυνομία, που επιχειρούσαν να τα επανακαταλάβουν. Δίπλα στους απεργούς μάχονταν χιλιάδες αγρότες, που πύκνωσαν τις γραμμές των εξεγερμένων.
Στο Κολόμπο, όπως και σε πολλές άλλες περιοχές, όλα τα μικρομάγαζα έκλεισαν και οι δρόμοι γέμισαν οδοφράγματα. Οι εξεγερμένοι ήταν ιδιαίτερα μαχητικοί και δεν υποχώρησαν πουθενά απέναντι στις επιθέσεις των δυνάμεων καταστολής, παρά τους τουλάχιστον 9 νεκρούς εξεγερμένους και τους εκατοντάδες τραυματίες. Παντού τα καλώδια του τηλεφώνου κόπηκαν.
Σε όλη την Κεϋλάνη το κράτος βρισκόταν σε διάλυση και πλήρη πανικό. Η ίδια η κυβέρνηση της χώρας κατέφυγε αμέσως σε αγγλικό πολεμικό πλοίο, προκειμένου να σωθεί. Στις 12 και στις 13 Αυγούστου 1953 η εξουσία κυκλοφορούσε κυριολεκτικά στον δρόμο και περίμενε την πολιτική δύναμη, που θα την διεκδικήσει. Αλλά περίμενε μάταια.
Γιατί δεν επικράτησε το Χάρταλ;
Στην Κεϋλάνη το 1953 επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά για άλλη μια φορά το ρητό του Ναπολέοντα πως «τις μάχες τις κερδίζουν οι φαντάροι και τις χάνουν οι στρατηγοί».
Όλη η πρωτοβουλία της σύγκρουσης ανήκε στο επιτελείο του επαναστατικού κόμματος, του LSSP. Το ίδιο και η προετοιμασία και η οργάνωση της αναμέτρησης.
Όμως, τη 12η Αυγούστου η ηγεσία του LSSP τρόμαξε η ίδια από τη δύναμη και την αυτοθυσία των μαζών. Το LSSP είχε καλέσει στο Χάρταλ για να «πιέσει» την κυβέρνηση να πάρει πίσω τα μέτρα. Αλλά να που η πίεση κυριολεκτικά σάρωσε την κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό. Και το LSSP δεν είχε πια κανέναν μπροστά του για να πιέσει. Ούτε να διαπραγματευτεί.
Τώρα ήταν η στιγμή για να οργανώσει το κόμμα επιτροπές παντού, ώστε να αναλάβουν αυτές να λειτουργήσουν στοιχειωδώς την καθημερινότητα και τις λαϊκές ανάγκες. Να καλέσουν αυτές οι επιτροπές τις ένοπλες δυνάμεις να περάσουν με την πλευρά των εξεγερμένων ή να παραδοθούν. Με άλλα λόγια, το LSSP είχε μπροστά του να οργανώσει –και ταυτόχρονα να αναλάβει την ευθύνη- μιας εναλλακτικής εξουσίας, αντίπαλης στην εξουσία των καπιταλιστών. Μπροστά σε αυτό το καθήκον το κόμμα έχασε το έδαφος κάτω από τα πόδια του.
Στους ηγέτες του LSSP δεν έλειπε καθόλου το θάρρος της σύγκρουσης με τα αφεντικά, τον κρατικό μηχανισμό και τους αποικιοκράτες. Το κόμμα είχε δουλέψει σκληρά σε απίθανα δύσκολες συνθήκες στο παρελθόν, συνήθως στην παρανομία. Ως οργάνωση είχαν παράδοση να αναλαμβάνουν την ευθύνη για κάθε αντικαπιταλιστική και αντιαποικιοκρατική δράση των «από τα κάτω». Είχαν ταυτιστεί παλιότερα ακόμη και με την εξέγερση των ντόπιων στρατευμένων στον αγγλικό στρατό στα νησιά Κόκος, ενώ διεξαγόταν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι πρωτεργάτες της εξέγερσης εκτελέστηκαν όλοι από τους Άγγλους. Με την ίδια ποινή κινδύνεψε και ολόκληρη η ηγεσία του κόμματος, που συμπαραστάθηκε ανοιχτά στους εξεγερμένους.
Κοντά στο θάρρος, στην ηγεσία του LSSP δεν έλειψε και η μόρφωση. Στην πραγματικότητα, δεν είχε ποτέ υπάρξει, σε όλη την Ασία, πιο καταρτισμένη στον μαρξισμό ηγεσία μέσα στην Αριστερά. Και το πνευματικό επίπεδο των στελεχών του κόμματος, η γνώση ξένων γλωσσών και η εν γένει κουλτούρα τους, δεν έμπαιναν καν σε σύγκριση με αυτή των στελεχών των άλλων κομμάτων της χώρας.
Και όμως, αυτή η ηγεσία δείλιασε μπροστά στο ιστορικό καθήκον να προχωρήσει στην οργάνωση της –αντίπαλης στην αστική τάξη- εξουσίας. Και προτίμησε να καλέσει το κίνημα σε υποχώρηση.
Χρειάζεται θάρρος για να αντιμετωπίζεις το κράτος και τη βία του. Αλλά είναι απόλυτα απαραίτητο μαζί και ένα αλλιώτικο θάρρος: όχι μόνο να αντιστέκεσαι, αλλά και να νικάς. Όχι μόνο να αντιμετωπίζεις τους εκμεταλλευτές, αλλά να τολμάς να οργανώνεις τη ζωή χωρίς αυτούς και χωρίς τον στρατό, τα δικαστήρια και την αστυνομία τους. Όχι μόνο να αντιμάχεσαι στα ίσα το κράτος, αλλά και να του συντρίβεις ανελέητα το σβέρκο.
Ήδη, πριν φτάσει το βράδυ της 12ης Αυγούστου, το LSSP σάλπισε παντού τη λήξη της κινητοποίησης. Όμως, την επόμενη ημέρα, ιδιαίτερα στο Κολόμπο, τα οδοφράγματα έμειναν στις θέσεις τους, τα μαγαζιά και οι επιχειρήσεις κλειστά. Και οι εξεγερμένοι απέκρουσαν παντού τις ένοπλες επιθέσεις των δυνάμεων καταστολής.
Πέρασαν αρκετές ημέρες για να ανοίξουν όλα τα οδοφράγματα στο Κολόμπο. Και η κυβέρνηση, που επέστρεψε στα μέγαρά της σαν βρεγμένη γάτα, άργησε αρκετά να τολμήσει να αντεπιτεθεί στο κίνημα.
Η στάση του LSSP στην κρίσιμη στιγμή του Χάρταλ, δεν έμεινε δυστυχώς χωρίς συνέχεια.
Το Χάρταλ κόντεψε να ρίξει την κυβέρνηση και οδήγησε το LSSP στο να γίνει το σημαντικότερο κόμμα της αντιπολίτευσης. Όμως το κόμμα, παρόλο που μεγάλωσε μέσα από δύσκολες μάχες, θα πιαστεί στα δίχτυα του κυβερνητισμού. Έτσι, σε μια περίοδο 12-13 χρόνων μετά την εποποιία του Χάρταλ, θα μεταλλαχτεί σε ένα ακόμα αποδεκτό από το σύστημα κοινοβουλευτικό κόμμα. Θα στηρίξει, στην αρχή, συμμαχικές κυβερνήσεις ρεφορμιστικών κομμάτων. Και, τελικά, θα συμμετάσχει, από το 1964, σε αυτές. Ταυτόχρονα με την ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών διαχείρισης σε ένα καπιταλιστικό κράτος και καθεστώς, το κόμμα αποβλήθηκε, όπως ήταν φυσικό, από την 4η Διεθνή.
Σήμερα, ό,τι απέμεινε από το LSSP, είναι μια σκιά του παλιού εαυτού του. Πρόκειται πλέον για μια μικρή ομάδα, μόλις διακριτή στις εκλογικές αναμετρήσεις, με ποσοστά μικρότερα του 1% πανεθνικά. Το κόμμα έχει κρατήσει στα σύμβολά του το σφυροδρέπανο. Και καμαρώνει ακόμα για το γεγονός πως ένα σημαντικό μέρος από τη νομοθεσία της χώρας, ακόμη και το ίδιο το Σύνταγμά της, έχουν συγγραφεί στις δεκαετίες του ’60 και του ‘70 από ηγετικά στελέχη του LSSP, που είχαν αναλάβει υπουργικές θέσεις. Όμως, για να κερδίσει αυτή την εφήμερη λάμψη, το κόμμα πούλησε την ψυχή του στο σύστημα. Και δεν την ξανακέρδισε ποτέ.
Πίσω στα βασικά
Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από αυτή την ιστορία για τη σφυρηλάτηση της Επαναστατικής Αριστεράς στο σήμερα;
Αντιγράφουμε από το κλασικό έργο «Τα Μαθήματα του Οκτώβρη» του Λέοντα Τρότσκι:
«Το κύριο όργανο της προλεταριακής επανάστασης είναι το κόμμα. Η πείρα μας […] μας επιτρέπει να ανυψώσουμε σε αμετάβλητο σχεδόν νόμο το αναπόφευκτο της κρίσης μέσα στο κόμμα, όταν αυτό περνάει από την προπαρασκευαστική επαναστατική δουλειά στην άμεση πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας.
Γενικά μιλώντας, οι κρίσεις μέσα στο κόμμα, ξεσπούν σε κάθε σημαντική στροφή του κόμματος, είτε σαν πρελούδιο αυτής της στροφής είτε σαν αποτέλεσμά της. Η αιτία βρίσκεται στο ότι κάθε περίοδος ανάπτυξης του κόμματος έχει τα ειδικά χαρακτηριστικά της γνωρίσματα και απαιτεί συγκεκριμένες μεθόδους και συνήθειες εργασίας. Μια στροφή στην τακτική περιλαμβάνει μια μικρότερη ή μεγαλύτερη ρήξη με αυτές τις συνήθειες και τις μεθόδους: σε αυτό βρίσκεται η πραγματική πηγή των συγκρούσεων και των κρίσεων.
«Συμβαίνει πολύ συχνά», έγραφε ο Λένιν τον Ιούλη του 1917, «σε μια απότομη καμπή της ιστορίας, ακόμα και τα πιο προοδευτικά κόμματα να μην μπορούν, για ένα χρονικό διάστημα λίγο ή πολύ μεγάλο, να προσαρμοστούν στην καινούργια κατάσταση, επαναλαμβάνοντας τα ίδια συνθήματα που, ενώ χτες ήταν σωστά, σήμερα έχουν χάσει κάθε νόημα. Και αυτό τόσο ξαφνικά, όσο ξαφνική ήταν και η ιστορική καμπή».
Σε αυτό υπάρχει ο εξής κίνδυνος: Εάν η στροφή είναι πολύ απότομη ή εντελώς απροσδόκητη και η προηγούμενη περίοδος έχει συσσωρεύσει πολλά στοιχεία αδράνειας και συντηρητισμού στα ηγετικά όργανα του κόμματος, τότε το κόμμα αποδεικνύεται ανίκανο να δώσει ηγεσία την πιο κρίσιμη στιγμή, για την οποία προετοιμαζόταν δεκάδες χρόνια. Το κόμμα διαβρώνεται από την κρίση, το κίνημα προσπερνάει το κόμμα και οδηγείται στην ήττα.
Ένα επαναστατικό κόμμα υπόκειται στην πίεση άλλων πολιτικών δυνάμεων […]. Για να το πούμε πιο απλά: το κόμμα που δεν συμβαδίζει με τις ιστορικές αξίες της τάξης του γίνεται –ή διατρέχει τον κίνδυνο να γίνει- ένα έμμεσο όργανο άλλων τάξεων».
Με άλλα λόγια, μαγικό φίλτρο για να μας φυλάει από κακοτοπιές και προδοσίες, δεν υπάρχει. Στις μάχες που έχουμε να δώσουμε για να σφυρηλατήσουμε μια νέα επαναστατική πρωτοπορία, δεν είναι αρκετές ούτε οι καλές προθέσεις ούτε τα διαπιστευτήρια παλιών αγώνων, η ευρυμάθεια και η κατάρτιση. Όλα αυτά είναι πολύ καλά. Αλλά καταλήγουν πάντα να είναι πολύ λιγότερα από αρκετά.
Στον πόλεμο, όπως και στην επανάσταση, δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε από πριν το αποτέλεσμα. Το μόνο που μπορεί να λειτουργήσει ως επαναστατικό εμβόλιο απέναντι στον εκφυλισμό και την παραίτηση απέναντι στον ταξικό εχθρό, είναι το να ενστερνιστούμε στην Επαναστατική Αριστερά τρία αυστηρά κριτήρια. Μόνο με αυτά μπορούμε να περιορίσουμε τις πιθανότητες πανωλεθρίας:
α) Να µην έχουμε ποτέ και καμία εμπιστοσύνη στην αστική τάξη ούτε να ελπίζουμε ποτέ πως θα την αποκοιμίσουμε, θα ξεχάσει τα συμφέροντά της και θα αποδεχτεί την ήττα της χωρίς να δώσει μάχη µε όλα τα μέσα.
β) Να ελέγχουμε πάντα τους ηγέτες µας.
γ) Να εμπιστευόμαστε μονάχα τη δραστηριότητα, την ευφυΐα, την οργανωτικότητα και τον ηρωισμό της εργατικής τάξης ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ.
Η ΚΟΚΚΙΝΗ 