ΟΤΑΝ ΑΦΟΡΑ ΡΟΜΑ, Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΑΓΝΟΕΙ ΤΑ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Γράφει ο Γιάννης Κ. Μάντζας

Ένα χρόνο μετά τη ρατσιστική δολοφονία του 18χρονου Ρομά Νίκου Σαμπάνη από σφαίρες αστυνομικών, η ελληνική δικαιοσύνη όχι μόνο παραμένει δυσκίνητη, αλλά αγνοεί τα αιτήματα των νομικών εκπροσώπων της οικογένειας Σαμπάνη, και εξαφανίζει τεκμήρια, που θα απέδιδαν ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ή ΔΗΚΕΟΣΙΝΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΟ.

To χρονικό της δολοφονίας του Νίκου Σαμπάνη

Η μη κυβερνητική οργάνωση HumanRights360 ανακατασκεύασε ένα βίντεο (διαθέσιμο στο https://www.humanrights360.org/el/36-sfaires-kai-ena-nekros-gia-ena-amaxi/) με το χρονικό της δολοφονίας του Νίκου Σαμπάνη, καθώς και τα γεγονότα που επακολούθησαν.

Σε αυτό περιγράφονται τα εξής:

Το βράδυ της 22ας Οκτωβρίου 2021, ο 18χρονος Ρομά Νίκος Σαμπάνης, από τον Ασπρόπυργο και πατέρας 2 παιδιών, έπεσε νεκρός από σφαίρες αστυνομικών (36 στο σύνολο) κατά τη διάρκεια 35λεπτης καταδίωξης. Η Ελληνική Αστυνομία διέρρευσε ψευδώς αμέσως μετά ότι κατά τη διάρκεια της καταδίωξης τραυματίστηκαν 7 αστυνομικοί κατά τη διάρκεια της καταδίωξης.

Οι δικηγόροι της οικογένειας του Νίκου Σαμπάνη (Θανάσης Καμπαγιάννης, Ηλίας Γιαννόπουλος και Αλεξάνδρα Καραγιάννη), κατήγγειλαν την ΕΛ.ΑΣ. για παρατυπίες και ψεύδη, που σκοπό είχαν να κατασκευαστεί ένας «ευκολοχώνευτος» θάνατος.

Η υπόθεση ανέδειξε μια σειρά από επιθέσεις, που δέχεται το κράτος δικαίου στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια. Η HumanRights360 σε συνεργασία με τη νομική εκπροσώπηση της οικογένειας Σαμπάνη αφηγείται εκ νέου την ιστορία. Αυτή τη φορά, το περιστατικό περιγράφεται με βίντεο, που αναπαριστά τα γεγονότα, όπως φαίνεται να έλαβαν πραγματικά χώρα βάσει του αποδεικτικού υλικού.

Από το βίντεο καθίσταται σαφές πως το περιστατικό συμπυκνώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, που συνιστούν αυτό που αναφέρεται διεθνώς ως «κακή αστυνόμευση»:

α) ρατσιστικά αντανακλαστικά κατά την άσκηση του αστυνομικού έργου (racial/ethnic profiling),

β) αυτονόμηση των επιχειρησιακών ομάδων, που παραβίασαν επανειλημμένα τις εντολές του κέντρου,

γ) υπέρμετρη χρήση βίας,

δ) προσπάθεια θεσμικής συγκάλυψης μετά το γεγονός.

Παρά τις επανειλημμένες διακηρύξεις της πολιτείας για την εισαγωγή μοντέλων κοινοτικής αστυνόμευσης, που θα επαναφέρουν το αίσθημα ασφάλειας στις γειτονιές, σε περιστατικά, όπως η δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη ισχύει ακριβώς το αντίθετο: μια γειτονιά γαζώθηκε με 36 σφαίρες για ένα αμάξι, που δεν φαινόταν καν ακόμη δηλωμένο ως κλεμμένο, από αστυνομικούς, που, ενώ παρέκαμψαν τις εντολές του κέντρου, απολαμβάνουν εφεξής πλήρη πολιτική κάλυψη και δεν τίθενται καν σε διαθεσιμότητα. Ενώ το πότε θα βρεθούν ενώπιον των δικαστών παραμένει ακόμη άγνωστο.

Το βράδυ της 22ας Οκτωβρίου 2021, ο 18χρονος Νίκος Σαμπάνης καταδικάστηκε σε θάνατο. Και αυτή η ποινή του δεν αποφασίστηκε σε δικαστήριο. Το χρονικό της δολοφονίας του και όσων ακολούθησαν προκαλεί πολλά ερωτηματικά, τα οποία η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ έθεσε μετά τη γνωστοποίηση της δολοφονίας του 18χρονου ομόφυλού τους. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν τα εξής:

1. Ποια η κοινωνική ωφελιμότητα της 35λεπτης καταδίωξης μέσα στον αστικό ιστό από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη;

2. Γνώριζαν οι αστυνομικοί την πολιτισμική ταυτότητα των τριών δραστών κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης καταδίωξης;

3. Αν οι τρεις επιβαίνοντες δεν ήταν Ρομά κι ανήκαν στην κυρίαρχη κοινωνική ομάδα, θα προέβαιναν σε τόσο εκτεταμένη χρήση βίας οι αστυνομικοί, που εξαπέλυσαν 36 σφαίρες μέσα στον αστικό ιστό;

Οι απαντήσεις, αν και φαντάζουν ξεκάθαρες για όλους, δεν έχουν ακόμη απαντηθεί από επίσημα χείλη και φυσικά δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη. Είναι άγνωστο πότε θα αποδοθεί και αν θα σταθεί στο ύψος της ανθρώπινης απώλειας ενός 18χρονου πατέρα 2 παιδιών, που δεν πρόλαβε να γνωρίσει το τρίτο παιδί της οικογένειας, το οποίο γεννήθηκε μετά τη δολοφονία του.

Η ρομνί δικηγόρος κα. Αλεξάνδρα Καραγιάννη, Ειδική Γραμματέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ, εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου της Ευρώπης, και εκ των νομικών εκπροσώπων της οικογένειας Σαμπάνη σε δηλώσεις της έκανε λόγο για μια υπόθεση απίστευτης βιαιότητας. Από τις σοβαρότερες, κατά την άποψή της, στην Ευρώπη.

Ειδικότερα ανέφερε:

«Έχουμε εφτά αστυνομικούς, 36 σφαίρες κατά τριών άοπλων, εκ των οποίων οι δύο ανήλικοι και ο Νίκος Σαμπάνης 18 ετών, έναν νεκρό και έναν ανήλικο βαριά τραυματισμένο.

Πρόκειται ξεκάθαρα για παράνομη αστυνομική βία χωρίς καμία αναλογικότητα.

Το αυτοκίνητο γαζώθηκε κανονικά από τις σφαίρες. Το τρομερό είναι επίσης πώς το χειρίστηκαν μετά.

Έχουμε σημειώσει σωρεία λαθών και παραλείψεων. Υπάρχει μια ανακρίτρια, η οποία αγνοεί όλα μας τα αιτήματα, αγνοεί το αίτημα να διερευνηθεί το ρατσιστικό κίνητρο –το αγνοεί, δεν το απορρίπτει καν-, εκ των υστέρων πληροφορούμαστε ότι η συγκεκριμένη ανακρίτρια έχει δουλέψει στο γραφείο του Αλέξη Κούγια, που είναι ο νομικός εκπρόσωπος των κατηγορουμένων. Η Αστυνομία επέστρεψε το αυτοκίνητο, το βασικό πειστήριο του εγκλήματος, στον ιδιοκτήτη του, ο οποίος το έδωσε για σκραμπ, με αποτέλεσμα να μας στερήσουν τη δυνατότητα για περαιτέρω έρευνα στο αυτοκίνητο. Η ανακρίτρια, όταν το έμαθε, δεν αντέδρασε.

Από τον τόπο του εγκλήματος έχουν εξαφανιστεί μυστηριωδώς 19 σφαίρες. Έγινε μια υπερπροσπάθεια συγκάλυψης από το αρχηγείο και το αρμόδιο Υπουργείο με διάφορες εκφάνσεις, όπως το να επισκέπτεται ο Υπουργός αστυνομικούς κατηγορούμενους για ανθρωποκτονία από πρόθεση στη ΓΑΔΑ.

Γιατί δεν τηρούν τις αποστάσεις, αφού είναι κράτος δικαίου και σπεύδουν να υποστηρίξουν ηθικά κατηγορούμενους για ανθρωποκτονία;».

*O Γιάννης Κ. Μάντζας είναι ρομ, πολιτικός επιστήμονας

*Το άρθρο βρίσκεται δημοσιευμένο στο 16ο φύλλο της εφημερίδας Η ΚΟΚΚΙΝΗ, Σεπτέμβρης 2022.