Μια κριτική παρουσίαση για το βιβλίο και τις εκδόσεις

Γράφει η Μαρία Πλαγερά

«Ο φασισμός δεν είναι δυνατόν ούτε να μεταρρυθμιστεί ούτε να παραιτηθεί. Μπορεί μόνο να ανατραπεί. Η πολιτική τροχιά του καθεστώτος οδηγείται σε αυτό το δίλλημα: πόλεμος ή επανάσταση»

«Μπορούμε να πετύχουμε τη νίκη, πρέπει όμως, να έχουμε ένα μικρό ένοπλο σώμα εργατών με την υποστήριξη του μεγάλου σώματος των εργατών. Πρέπει να έχουμε τη καλύτερη πειθαρχία, οργανωμένους εργάτες, επιτροπές άμυνας, αλλιώτικα θα ηττηθούμε…»

Το βιβλίο «Κείμενα για τον φασισμό» περιέχει έξι κείμενα μεταφρασμένα στα ελληνικά. Τη μετάφραση και την πολιτική επιμέλεια έχει κάνει ο Σταμάτης Καραγιαννόπουλος και τη γλωσσική επιμέλεια ο Αλέξανδρος Αρβανιτάς. Εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2021, μια περίοδο με τον φασισμό να βρίσκεται σε έξαρση, με τη δίκη της χρυσής αυγής να βρίσκεται σε εξέλιξη, την επέτειο των δολοφονιών του Παύλου Φύσσα και του Ζακ/της Ζάκι τον Σεπτέμβριο, καθώς και τα γεγονότα της Σταυρούπολης στη Θεσσαλονίκη, με τους φασίστες να φαίνεται πως έχουν αυξήσει τη δύναμή τους. Το βιβλίο αφιερώνεται στη μνήμη του Παύλου Φύσσα με την ευκαιρία της 8^ης επετείου από τη δολοφονία του. Κάπως έτσι η έκδοση του βιβλίου βρίσκεται στην επικαιρότητα.

Η έκδοση είναι με τέτοιο τρόπο επιμελημένη, ώστε βοηθάει και τον πιο αρχάριο αναγνώστη/ρια να κατανοήσει τα ιστορικά γεγονότα και τα κείμενα του Τρότσκι. Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου γίνεται αναφορά στα ιστορικά γεγονότα, που σημάδεψαν την άνοδο του Χίτλερ στη Γερμανία την περίοδο του Μεσοπολέμου. Κάθε κείμενο συνοδεύεται από υποσημειώσεις, που εξηγούν αναλυτικά τα πρόσωπα ή τα γεγονότα, στα οποία αναφέρεται ο Τρότσκι. Τα κείμενα είναι τοποθετημένα με χρονολογική σειρά κατά προσέγγιση. Έτσι γίνονται όλα κατανοητά και η ιστορία ξαφνικά μοιάζει πολύ απλή.

Στα κείμενα του Τρότσκι απαντώνται σημαντικά ερωτήματα, που μας απασχολούν και σήμερα: Τι είναι φασισμός; Τι είναι εθνικοσοσιαλισμός; Γιατί ο φασισμός βρισκόταν σε άνοδο; Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους φασίστες; Με μερικά από αυτά τα ερωτήματα να αποτελούν και τίτλο των κειμένων.

Αν και ο Τρότσκι έγραψε αυτές τις σκέψεις την περίοδο του μεσοπολέμου, δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα που βρίσκονται στην επικαιρότητα στις μέρες μας. Με την αναρρίχηση των φασιστών στην κυβερνητική εξουσία σε Ιταλία και Σουηδία, με το δυνάμωμα των φασιστικών ομάδων στον δρόμο σε μια σειρά χώρες και τις ακροδεξιές ιδέες να κερδίζουν έδαφος στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Σαν να αποδεικνύεται έτσι ότι η ιστορία κάνει κύκλους. Ο φασισμός θα επανέρχεται σε δύσκολους καιρούς και θα επανέρχεται μαζί του το δίπολο: Πόλεμος ή επανάσταση;

Ο Τρότσκι δίνει ουσιαστική απάντηση στο ερώτημα «πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους φασίστες». Μια απάντηση, που θεωρώ ότι μπορεί πραγματικά να δώσει λύση στο πρόβλημα του φασισμού ακόμη και σήμερα. Αυτή η φράση αποτελεί τουλάχιστον τροφή για σκέψη: «Μπορούμε να πετύχουμε τη νίκη, πρέπει όμως, να έχουμε ένα μικρό ένοπλο σώμα εργατών με την υποστήριξη του μεγάλου σώματος των εργατών. Πρέπει να έχουμε την καλύτερη πειθαρχία, οργανωμένους εργάτες, επιτροπές άμυνας, αλλιώτικα θα ηττηθούμε…».