[…] Τόσο η θεωρία, όσο και η ιστορική πείρα μαρτυρούν ότι κάθε περιορισμός της δημοκρατίας στην αστική κοινωνία, καταλήγει σε τελευταία ανάλυση εναντίον του προλεταριάτου, όπως επίσης κάθε φορολογία που επιβάλλεται, πέφτει στους ώμους της εργατικής τάξης.

Η αστική δημοκρατία είναι χρησιμοποιήσιμη από το προλεταριάτο στο βαθμό που ανοίγει το δρόμο για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης. Κατά συνέπεια, κάθε εργατικός «ηγέτης» που οπλίζει το αστικό Κράτος με ειδικά μέσα ελέγχου της κοινής γνώμης γενικά, και ιδιαίτερα του τύπου, είναι κυριολεκτικά ένας προδότης…. Είναι απαραίτητο να διεξάγεται ακατάπαυστη πάλη εναντίον του αντιδραστικού τύπου. Αλλά οι εργάτες δεν μπορούν ν’ αφήσουν στον καταπιεστικό μηχανισμό του αστικού κράτους να υποκαταστήσει τον αγώνα που πρέπει να διεξάγουν οι δικές τους οργανώσεις και ο τύπος τους.»

Σήμερα το κράτος μπορεί να φαίνεται «ευγενικά» διατεθειμένο προς τις εργατικές οργανώσεις. Αύριο η κυβέρνηση μπορεί να πέσει, και αναπόφευκτα θα πέσει, στα χέρια των πιο αντιδραστικών αστικών στοιχείων. Σε τέτοια περίπτωση, οποιαδήποτε απαγορευτική νομοθεσία θα υπάρχει, θα χρησιμοποιηθεί για να χτυπηθούν οι εργάτες. Μόνο τυχοδιώκτες, που δεν ενδιαφέρονται παρά για ανάγκες της στιγμής, μπορούν να υποτιμούν τέτοιο κίνδυνο […].

Λέων Τρότσκι «Ελευθερία του τύπου και εργατική τάξη»

[…] Για αυτό, το σύνθημα της διάλυσης και του αφοπλισμού των φασιστικών συμμοριών από το κράτος και η έγκριση για τέτοια μέτρα είναι πέρα για πέρα αντιδραστικό (οι Γερμανοί σοσιαλδημοκράτες φωνάζουν: «Το κράτος πρέπει να δράσει!»). Αυτό σημαίνει να φτιαχτεί ένα μαστίγιο από το πετσί του προλεταριάτου που οι βοναπάρτες διαιτητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να χαϊδέψουν μαλακά εδώ ή εκεί, τα φασιστικά οπίσθια. Αλλά είναι η αναπόδραστη μας ευθύνη και καθήκον να προστατέψουμε το πετσί της εργατικής τάξης και όχι να δίνουμε το μαστίγιο στο φασισμό.

Υπάρχει ακόμα μια πλευρά στην ίδια κατάσταση που φαίνεται ακόμα πιο σημαντική. Η αστική δημοκρατία είναι μια απάτη από την ίδια της την ουσία. Όσο περισσότερο ανθίζει, τόσο λιγότερο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το προλεταριάτο όπως απέδειξε η ιστορία της Αγγλίας και των Ενωμένων Πολιτειών. Αλλά η διαλεκτική της ιστορίας διατάζει ότι η αστική δημοκρατία μπορεί να γίνει μια πανίσχυρη πραγματικότητα για το προλεταριάτο την ίδια στιγμή που καταρρέει. Ο φασισμός είναι το εξωτερικό σημάδι αυτής της αποσύνθεσης.

Η πάλη ενάντια στο φασισμό, η υπεράσπιση των θέσεων που έχει κερδίσει η εργατική τάξη μέσα στα πλαίσια της αποσυντιθέμενης δημοκρατίας μπορούν να γίνουν μια πανίσχυρη πραγματικότητα, μια και δίνει τη δυνατότητα στην εργατική τάξη να προετοιμαστεί για τις οξύτερες μάχες και εν μέρει να εξοπλιστεί. Τα δύο τελευταία χρόνια στη Γαλλία, από τις 6 Φλεβάρη 1934 [σημείωση Κόκκινης: ημέρα που οι φασίστες στη Γαλλία, με μια αιφνιδιαστική επίθεση, μισοπέτυχαν να ρίξουν την κυβέρνηση, καταλαμβάνοντας για κάποιες ώρες πολλά κυβερνητικά κτίρια στο Παρίσι], έχουν δώσει στις εργατικές οργανώσεις μια εξαιρετική ευκαιρία κι ίσως μια που δεν θα επαναληφθεί τόσο σύντομα να κινητοποιήσουν το προλεταριάτο και τη μικροαστική τάξη στο πλευρό της επανάστασης, να δημιουργήσουν εργατική πολιτοφυλακή, κ.λ.π.

Αυτή η πολύτιμη ευκαιρία δίνεται από την αποσύνθεση της δημοκρατίας, από την καθαρή της αδυναμία να διατηρήσει την «τάξη» με τα παλιά μέσα και με τον εξίσου καθαρό κίνδυνο που απειλεί τις εργαζόμενες μάζες. Όποιος δεν εκμεταλλεύεται αυτή την κατάσταση και καλεί το «κράτος» δηλαδή τον ταξικό εχθρό, να «δράσει» στην πραγματικότητα πουλάει το πετσί του προλεταριάτου στη βοναπαρτιστική αντίδραση […].

Λέων Τρότσκι: γράμμα για την αστική δημοκρατία και τον φασισμό