Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

Από το πρωί σήμερα, 1^η Μάρτη, ενώ ακόμη οι διασώστες παλεύουν στα συντρίμμια της αμαξοστοιχίας 62, τα ΜΜΕ,  έχουν βγάλει ήδη το πόρισμά τους: Για το τρομακτικό μακελειό στη σύγκρουση των δύο τρένων  φταίει το «ανθρώπινο λάθος». Συγκεκριμένα, αυτό του σταθμάρχη Λάρισας που δεν γύρισε τα κλειδιά, οδηγώντας δύο αμαξοστοιχίες που ερχόντουσαν από αντίθετη κατεύθυνση να συγκρουστούν με σφοδρότητα πάνω στην ίδια γραμμή.   

Ας υποθέσουμε πως έτσι έγιναν τα πράγματα. Όμως τότε γιατί δεν υπάρχουν σύγχρονα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, που να αποτρέπουν το ανθρώπινο λάθος, πριν κοστίσει ζωές; Είναι αποκαλυπτικές εδώ οι δηλώσεις του προέδρου των μηχανοδηγών του ΟΣΕ, Κώστα Γενηδούνια: «Συνέβη ό,τι φωνάζουμε τα τελευταία τριάντα χρόνια, καθώς τα ηλεκτρονικά συστήματα δεν λειτουργούν. Και όλα γίνονται χειροκίνητα στον άξονα Αθήνα–Θεσσαλονίκη».  

Με άλλα λόγια, τριάντα οχτώ νέοι άνθρωποι δολοφονήθηκαν φριχτά και δεκάδες άλλοι σακατεύτηκαν, επειδή οι «επενδυτές» αγνοούσαν όλα αυτά τα χρόνια τα αιτήματα του συνδικαλιστικού κινήματος για επενδύσεις στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας. Ακόμη και αν, από ανθρώπινο λάθος, έμπαιναν τα δύο αντίθετα τρένα στην ίδια γραμμή, θα είχαν προειδοποιηθεί έγκαιρα και θα είχαν φρενάρει πολλές εκατοντάδες μέτρα πριν έρθουν σε επαφή. Και το μόνο πρόβλημα τότε θα ήταν μια κάποια χρονική καθυστέρηση. Και όχι απώλεια έστω και μιας ανθρώπινης ζωής.

Το πλιάτσικο στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ

Όμως το κεφάλαιο διψάει για κέρδη. Και η ιστορία της Hellenic Train (πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ) είναι ένα σαφάρι απίθανων κερδών, ένα απίστευτο πλιάτσικο σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Η εταιρεία, πριν πουληθεί κοψοχρονιά στους Ιταλούς «επενδυτές» που την αγόρασαν, είχε μεταφέρει τα χρέη της, ύψους 14,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, στο ελληνικό δημόσιο. Άλλο ένα 1,4 δις ευρώ κόστισε στο δημόσιο ένα πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου για το εργατικό προσωπικό ή μετακίνησής του σε άλλες υπηρεσίες του δημοσίου.

Έτσι, η εταιρεία αποψιλωμένη από το προσωπικό της πουλήθηκε –το 2017, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- αντί μόλις 45 εκατομμυρίων ευρώ. Ενώ τα ετήσια κέρδη, που πραγματοποιεί από τότε, είναι από 106 έως 115 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Το ελληνικό δημόσιο εισέπραξε ένα συμβολικό τίμημα. Τα 45 εκατομμύρια ευρώ, που εισέπραξε, είναι λιγότερα και από τα 50 εκατομμύρια επιδότηση που δίνει κάθε χρόνο στην Hellenic Train, για να διατηρεί τα «άγονα» δρομολόγια που δεν συνεισφέρουν αρκετά κέρδη στην εταιρεία. Τότε, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δήλωνε με θράσσος: «Με την πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΈ η χώρα γλύτωσε ένα μεγάλο βάρος» (‘Ναυτεμπορική’, 14 Σεπτέμβρη 2017).

 Όλη αυτήν τη νομότυπη μεθόδευση κάποιοι θα την πουν καραμπινάτο σκάνδαλο. Αλλά είναι απλώς ο καπιταλισμός.  

Όμως αφού η Hellenic Train πραγματοποιεί ασύλληπτα κέρδη –κάθε χρόνο πάνω 200% επί της αρχικής επένδυσης- τότε γιατί οι ιδιοκτήτες της δεν επενδύουν στην ασφάλεια των επιβατών; Μα, πολύ απλά, ακριβώς για να μην λιγοστέψουνε τα κέρδη.

Ο Μαρξ, πριν ενάμιση αιώνα είχε περιγράψει γλαφυρά τον πόθο του κάθε κεφαλαιοκράτη για συνεχή κερδοφορία:

«Το κεφάλαιο το τρομάζει η έλλειψη κέρδους ή το πολύ μικρό κέρδος […]. Όταν το κεφάλαιο έχει το ανάλογο κέρδος, γίνεται τολμηρό. Με δέκα τα εκατό (10%) κέρδος αισθάνεται τον εαυτό του σίγουρο και μπορεί να το χρησιμοποιήσει κανείς παντού, με 20% γίνεται ζωηρό, με 50% γίνεται  παράτολμο, με 100% τσαλαπατάει όλους τους ανθρώπινους νόμους, με 300% δεν υπάρχει έγκλημα που να μη ριψοκινδυνεύσει να το πράξει».        

[Καρλ Μαρξ: «Το Κεφάλαιο», εκδόσεις «Σύγχρονη εποχή», τόμος 1, σελ. 785]

Όσο για το συγκεκριμένο έγκλημα του κεφαλαίου στη διαχείριση των σιδηροδρομικών δικτύων, το έχει αποδώσει καλλιτεχνικά με δύναμη και ένταση ο Κεν Λόουτς στην ταινία του Navigators, όπου περιγράφει τη διάλυση και τα θανατηφόρα ατυχήματα στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Βρετανίας, που έφερε η παράδοσή του στο ιδιωτικό κεφάλαιο από την κυβέρνηση της Θάτσερ.

Και τώρα;

Η ληστρική και δολοφονική μανία του κεφαλαίου δεν πρόκειται να περιοριστεί με κάποια εισαγγελική έρευνα ή όποιο άλλο κυβερνητικό προεκλογικό πυροτέχνημα. Η ουσία του προβλήματος με τους σιδηροδρόμους είναι η ίδια, όπως και για οποιαδήποτε υπηρεσία που παρέχεται μαζικά: Ενώ η κάθε υπηρεσία αφορά λίγο πολύ το σύνολο του κοινού, προσφέρει κολοσσιαία κέρδη σε μια μικρή δράκα ανθρώπων, τους καπιταλιστές που την εκμεταλλεύονται.

Γι’ αυτό κανένα πραγματικό φρένο δεν θα μπει στο κεφάλαιο, όσο αυτό ελέγχει τα Μαζικά Μέσα Μεταφοράς. Η Hellenic Train, όπως και το σύνολο των δημόσιων μεταφορών της χώρας, πρέπει να κρατικοποιηθεί άμεσα και χωρίς καμιά απολύτως αποζημίωση στα αφεντικά. Και το κράτος να υποχρεωθεί σε μαζικές προσλήψεις προσωπικού και άμεσες επενδύσεις στη δημόσια ασφάλεια, πράγματα που κανένας ιδιώτης δεν θέλει να κάνει ποτέ.

Η απαίτηση για δημόσιες και ασφαλείς συγκοινωνίες είναι στοιχειώδης, για να μη θρηνήσουμε και άλλα θύματα για τα κέρδη των καπιταλιστών.   

Διότι το κεφάλαιο δεν μπορεί να είναι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι η φύση του: άπληστο για κέρδη, αδηφάγο για επενδύσεις, αδιάφορο για τις ζωές των ανθρώπων, αδίστακτο μπροστά στο οποιοδήποτε έγκλημα.