Γράφει η Χριστίνα Βογιατζόγλου

Απαισίως κλείνουμε τα 5 χρόνια από τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου σε λίγες μέρες. Δολοφονία, ανθρωποκτονία, πώς το λέτε εσείς εδώ; Μάλλον θανατηφόρα σωματική βλάβη; Κάτι τύπου παράνομοι μετανάστες –ας τους κλείσω σε μια καρότσα με ξύλο κάθε πέντε λεπτά. Επικίνδυνο πράγμα η αυτοδικία σε λάθος χέρια, αλλά ποια είμαι εγώ να κρίνω τα σωστά άλλωστε;

Το πώς έχουν/είχαν τα πράγματα τα έχουμε χιλιοματακούσει. Αχρείαστο το αλάτι σε μια –ακόμα-πενταετή ανοιχτή πληγή. Δεν είναι αχρείαστη, όμως, η αναφορά ούτε η υπενθύμιση γεγονότων για να θυμίζουν ποιους έχουμε απέναντί μας.

Αν είσαι ιδιοκτήτης νοικοκυραίος, θα σου χαϊδέψω την πλατούλα (προφανώς και δεν μπορείς να σκοτώσεις εσύ). Αν έχεις ιδιοκτησία, αν έχεις χρυσάφι και διαμάντια –Ω γλυκέ μου κοσμηματοπώλη!- ή κι αν ακόμα ένα ταπεινό βενζινάδικο έχεις, εγώ για σένα δουλεύω. Αν είναι να προστατέψω –χωρίς να απειλούνται- όλα αυτά που έχτισες με τον κόπο σου, τον ιδρώτα σου, με την κληρονομιά σου, αν είναι να προστατέψω τα 20 ευρώ που έχασες, εγώ για σένα μπορώ και να σκοτώσω ακόμα. Εγώ μπορώ να βιάσω. Εγώ μπορώ να ρίξω σε ευθεία βολή. Μπορώ να σκοτώσω τον κάθε ανήμπορο, τον κάθε ανώνυμο. Μπορώ να τραμπουκίσω. Εγώ προστατεύω την τάξη και την ασφάλεια. Εσύ γλυκέ μου 77χρονε συνεργέ, ναι κι εσύ μεσίτη μου, μπορείς απλώς να κάνεις τη δουλειά μου πιο εύκολη –ψίχουλα πληρώνομαι. Εσύ μπορείς να με φωνάξεις ίσα ίσα για να τελειώσω τη δουλειά. Εμένα δεν θα με αγγίξει κανείς.

Εγώ ειμί το σύστημα. Η τάξη και η ασφάλεια, εγώ ειμί. Εγώ ειμί το φως της αληθείας. Και ουαί υμίν μικροί, φτωχοί, προλετάριοι και αναγκεμένοι. Ουαί υμίν ανήμποροι, κατατρεγμένοι και εργάτες, ότι ξεσηκωθήκατε και θέλετε και δίκιο. Μακάριοι δε οι πλούσιοι τω πορτοφόλι, ότι αυτών εστίν η βασιλεία μου.

Το «όλα τα καθάρματα δουλεύουνε μαζί», το βλέπουμε κάθε μέρα. Έχει βαθιά χαραχτεί μέσα μας. Αλλά σε τέτοιες περιπτώσεις, όπως του Ζακ, του Φύσσα, του Καμπανού και άλλων, και άλλων, και άλλων, έρχεται απλώς η μικρή επιβεβαίωση, μέσω του πιο ακραίου, του πιο φρικιαστικού τρόπου. Και πρέπει να υπάρχει κάποιος, να κινεί για χρόνια γη και ουρανό. Να πάρει στις πλάτες του αυτό το άδικο, με το υπέρογκό του βάρος κι έτσι, σκυμμένος να παλέψει. Γιατί; Για δέκα χρόνια φυλάκιση (κατ’ οίκον ίσως, pourquoi pas?) για θανατηφόρα σωματική βλάβη. Η ύβρις, που δεν βρίσκει την τίση της. Η ιστορία χωρίς κάθαρση. Γιατί η ύβρις εδώ καλά ξεπλένεται.

Εδώ, λοιπόν, έγκειται η σημαντικότητα της υπενθύμισης. Εδώ ακριβώς έγκειται ο ρόλος του κινήματος. Όχι των κινημάτων. Του κινήματος. Αυτού του ενιαίου πλέγματος, που οραματίζομαι πως κάποια μέρα θα ’ρθει. Του κινήματος. Γιατί η καταπίεση και η καταστολή είναι πολ-υπόστατη. Το ίδιο και οι ταυτότητές μας. Ο Ζακ Κωστόπουλος ήταν και η Ζάκι Oh, ήταν κουίρ, ήταν ντραγκ κουίν, ήταν χρήστης ουσιών, ήταν οροθετικός, ήταν όλες οι περιθωριοποιημένες ταυτότητες, που χώρεσαν, γιατί μπορούν να χωρέσουν σε έναν άνθρωπο.

Ο ρόλος, λοιπόν, του να στέκεσαι. Μπροστά, πίσω και πλάι. Ο ρόλος της στήριξης. Ο ρόλος του να σηκώνεις κάποιο από αυτό το βάρος, να πάρει ο αδικημένος μια ανάσα. Του να περπατάς δίπλα του μ’ αυτό το βάρος. Μαζί πηγαίνετε. Αυτός ο ρόλος, κάθε μέρα πιο καίριος. Κάθε μέρα εντονότερη απαίτηση μέσα στη γερά θεμελιωμένη πια, νομιμοποίηση του φασισμού. Γιατί μέσα σε αυτή τη δυστοπία, φοβάμαι –αλήθεια- μη συνηθίσουμε. Μην η υπενθύμιση γίνει μνημόσυνο. Μην ξεχαστούμε και σκληρύνουμε. Μην ξεχάσουμε το μέσα μας να το κρατάμε μαλακό. Την περιβολή μας να σκληρύνουμε μόνο. Την έχει σκληρύνει αυτήν, άλλωστε, ο κάθε χαμός, που προστίθεται σαν ψηφίδα στις ασπίδες μας.

*τίσις: η τιμωρία που επέφερε η αρχαιοελληνική ύβρις

• Το άρθρο βρίσκεται δημοσιευμένο στην εφημερίδα «Η ΚΟΚΚΙΝΗ» φύλλο 20ο, Σεπτέμβρης 2023, που κυκλοφορεί.