4ο Συνέδριο Γυναικών της Οργάνωσης «Ζωή» Αυλώνας
Χαιρετισμός από καρδιάς σε όλες τις Αλβανίδες αδερφές, όπου κι αν βρίσκονται.
Είμαι η Ελένη Ντόκο, γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αυλώνα. Αυτή τη στιγμή ζω και εργάζομαι στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στην Ελλάδα, με τον 26χρονο γιο μου.
Δεν θέλω να σταθώ στις λεπτομέρειες της ιστορίας μου, γιατί –όπως πολλές ιστορίες Αλβανίδων- είναι οδυνηρή.
Ο σκοπός που αποφάσισα να στείλω αυτή την επιστολή στο Συνέδριο είναι για να μεταδώσω ένα μήνυμα στις αδερφές μας, όπου κι αν βρίσκονται.
Είμαι επιζώσα μιας 10χρονης συμβίωσης, από την οποία έχω έναν γιο. Πριν από 24 χρόνια ήμουν –όπως πολλές από εσάς αυτή τη στιγμή είστε- σε μια κακοποιητική σχέση ή γάμο, αλλά συνεχίζετε και περιμένετε να αλλάξει η κατάσταση.
(1. Κάνετε υπομονή, μια αρετή που κληρονομήσαμε από τη νοοτροπία. 2. Τον συγχωρείτε που χθες ήρθε μεθυσμένος και ήταν εκτός ελέγχου. 3. Συνεχίζετε και κατηγορείτε τις εαυτές σας για όλη αυτή την κατάσταση στη σχέση σας. 4. Με τον ερχομό ενός παιδιού στη ζωή σας, ελπίζετε ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. 5. Συνεχίζετε και αφήνετε να σας αντιμετωπίζει σαν κουρέλι, ενώ σου επαναλαμβάνει πάντα ότι είσαι ένα μηδενικό, ότι δεν είσαι άξια για τίποτα, και μέσα στο κεφάλι σου έχει εντυπωθεί η φράση «χωρίς εμένα, είσαι ένα τίποτα και, αν φύγεις, θα καταλήξεις στους δρόμους»).
Τα χρόνια περνούν χωρίς να το καταλαβαίνεις. Και εσύ συνεχίζεις να βρίσκεσαι σε αυτή τη σιωπηλή κατάσταση, περιφρονημένη, χωρίς κανένα δικαίωμα. Περιμένεις, αλλά το χειρότερο είναι ότι αρχίζεις να λες στην εαυτή σου: «αυτή ήταν η μοίρα μου»!
Η ιστορία σου μπορεί να είναι πολύ πιο οδυνηρή, ακόμα κι αν δεν βλέπεις καμία πιθανότητα σωτηρίας. Αλλά όχι, αδελφή, υπάρχει διέξοδος αν παλέψεις και πιστέψεις στην εαυτή σου. Σήκω, τρέξε, πάρε μια μικρή βαλίτσα με τα προσωπικά σου αντικείμενα και τρέξε, μην κοιτάς πίσω. Σου μιλάω με το χέρι στην καρδιά, εγώ που βγήκα με ένα δίχρονο μωρό χωρίς να ξέρω πού πάω, χωρίς κανένα σχέδιο. Απλώς έτρεξα να σώσω την εαυτή μου και το παιδί μου. Αναγκάστηκα να κοιμηθώ έξω με τον γιο μου, γιατί δεν είχα άλλο τρόπο. Τον τύλιξα στο μπράτσο μου, τον έσφιξα στην αγκαλιά μου και, όταν με ρώτησε: «Μαμά, θα κοιμηθούμε εδώ απόψε;», το μόνο που απάντησα ήταν: «Κοίτα το φεγγάρι πόσο όμορφο είναι απόψε, δεν υπάρχει σύννεφο. Ψυχή μου, κοιμήσου, μη φοβάσαι. Η μαμά θα μείνει ξύπνια».
Αυτές οι συνθήκες, λυπάμαι, αλλά είναι πραγματικότητα για πολλές γυναίκες, που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, να βρίσκουν την πόρτα της οικογένειας κλειστή. Για αυτούς, είσαι ένοχη για την επιλογή που έκανες. Όχι, αδερφή μου. Εσύ, εγώ, καμιά από εμάς δεν είμαστε θύματα μιας λανθασμένης επιλογής (η αγάπη δεν είναι ούτε λάθος ούτε έγκλημα ούτε αμαρτία). Είμαστε θύματα μιας νοοτροπίας, που έχουμε κληρονομήσει.
Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε εμείς, αυτοί και ολόκληρη η κοινωνία μας, τόσο καλύτερα θα είναι για όλους. Δεν είναι εύκολο, θέλει πολλή δουλειά. Ο δρόμος είναι μακρύς, αλλά όχι απροσπέλαστος.
Αδερφή, σπάσε τις πόρτες της φυλακής μέσα στην οποία βρίσκεσαι. Κι εγώ το έκανα. Σπάσε την αλυσίδα γύρω από τον λαιμό σου, που σου κόβει την ανάσα. Αυτό που ζεις, δεν είναι ζωή. Είναι σκλαβιά. Αξίζεις πολλά. Αξίζεις τα πάντα. Και αυτό θα το χαρίσεις στην εαυτή σου. Κάντο τώρα, χωρίς να το σκεφτείς δεύτερη φορά. Εγώ το έκανα και είμαι εδώ μπροστά σας. Χωρίς να ντρέπομαι να πω την ιστορία μου, χωρίς να κοιτάξω πίσω και να δω πόσα δάχτυλα είναι στραμμένα πίσω από την πλάτη μου. Και είμαι περήφανη για την εαυτή μου, που τα κατάφερα. Μπορείς να το κάνεις κι εσύ, πίστεψε σε σένα ότι θα καταφέρεις τα πάντα.
Ήμουν σαν εσένα, δεν είχα διαφορά. Αλλά έκανα τη διαφορά. Κάντε το κι εσείς.
Για πολλά χρόνια είμαι ακτιβίστρια στο κίνημα για τα δικαιώματα της γυναίκας στη Θεσσαλονίκη και είμαι παρούσα σε κάθε διαδήλωση, κάτι που κάνω με πολλή αγάπη. Κάποιες φίλες μού λένε «Ελένη, γιατί κατεβαίνεις στις διαδηλώσεις; Τώρα είσαι μια χαρά!». Όχι, αδερφή μου, δεν υπάρχει περίπτωση να είμαι καλά, όταν είμαστε στο 2023 και οι κακοποιήσεις και οι βιασμοί συνεχίζονται, όταν μετράμε πόσες γυναίκες έχουν δολοφονήσει αυτά τα χρόνια και τα γεγονότα είναι πάντα καλυμμένα με την ταμπέλα «τη σκότωσε, γιατί την αγαπούσε τόσο πολύ».
Όχι αδερφή μου, η αγάπη δεν σκοτώνει. Η νοοτροπία σκοτώνει. Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμη κάποιοι από αυτούς τους «άντρες», που πιστεύουν ότι οι γυναίκες είναι ιδιοκτησία τους και έχουν το δικαίωμα να κάνουν ό,τι θέλουν. Γι’ αυτό ήμουν, είμαι και θα είμαι σε διαδηλώσεις, όσο με κρατάνε τα πόδια μου. Όχι μόνο γιατί καταλαβαίνω, αλλά και γιατί νιώθω τις πληγές τους. Οι πληγές τους είναι και δικές μου. Σήκω λοιπόν, αδερφή, μάζεψε δυνάμεις και θα τα καταφέρεις, δεν είσαι μόνη. Γιατί η ελευθερία είναι το πολυτιμότερο πράγμα που έχουμε. Σου αξίζει να το έχεις και να είσαι ευτυχισμένη!
Ευχαριστώ!
Με σεβασμό
Ελένη Ντόκο
25 Νοεμβρίου 2023

Konferenca e IV e Gruas Organizata Jeta Vlorë
Përshëndetje nga zemra për të gjitha motrat shqiptare kudo ku ndodhen. Unë jam Eleni Doko lindur dhe rritur në Vlorë. Aktualisht jetoj dhe punoj në qytetin e Selanikut në Greqi me djalin tim 26 vjeçar.
Nuk dua të ndalem në hollësira të historisë sime, se ajo si shumë histori të grave shqiptare dhe jo vetëm është e dhimbshme.
Qëllimi im që vendosa të dërgoj këtë letër në këtë Konferencë është t’ju dërgoj një mesazh motrave tona kudo ku janë.
Unë jam një e mbijetuar nga një bashkëjetesë 10 vjeçare, prej së cilës kam djalin. Para 24 vitesh isha si shumë prej jush që jeni aktualisht në një lidhje ose martesë të dhunshme, por vazhdoni dhe prisni që situata të ndryshojë

(1. durimi një virtyt që e trashiguam nga mentaliteti 2. të falni se ai dje erdhi i pirë dhe ishte jashtë kontrrollit 3. vazhdoni dhe fajsoni veten për të gjithë këtë situatë në marrëdhënien tuaj 4. me arrdhjen e një fëmije në jetë shpresoni se gjërat do ndryshojnë 5. vazhdoni dhe lejoni që t’ju trajtojnë si një leckë, t’ju përsërisin gjithmonë që jeni një zero dhe nuk jeni të vlefshme për asnjë gjë dhe t’ju ketë ngulitur në kokë shprehjen “ti pa mua je një hiç dhe po u largove do përfundosh rrugëve“).
Vitet kalojnë pa e kuptuar edhe ti vazhdon të jesh në këtë situatë të heshtur, e përbuzur pa asnjë të drejtë, edhe në pritje por më e keqja është se fillon e i thua vetes “ky ishte fati yt “!
Historia jote mundet të jetë shumë më e dhimbshme edhe ti mos të shikosh asnjë mundësi shpëtimi, por jo motër ka rrugëzgjidhje po të luftosh dhe të besosh tek vetja. Ngrihu ik merr një valixhe të vogël me gjërat personale edhe ik mos e kthe kokën mbrapa. Po të flas unë me dorë në zemër që dola me një foshnje vetëm dy vjeç pa ditur se ku po shkoja, pa asnjë plan. Thjesht të ikja të shpëtoja veten dhe djalin. U detyrova të flija jashtë me djalin se s’kisha rrugë tjetër, e mbështolla në krah, e shtrëngoja fort dhe ai më pyeste “mami ne këtu do flemë sonte?” edhe e vetmja përgjigje që thashë ishte “shiko hënën sa e bukur është sonte, nuk ka re shpirti i mamit. Ti fli mos ki frikë se mami do rri zgjuar“.
Në këto rrethana, keq më vjen po është një realitet për shumë gra që ndodhen në të njëjtën situatë dhe derën e familjes e gjejnë të mbyllur. Për ta je fajtore për zgjedhjen që ke bërë. Jo motër, ti, unë edhe asnjë nga ne nuk është viktimë e një zgjedhjeje të gabuar (nuk është dashuria as gabim, as krim e as mëkat) ne jemi viktima të një mentaliteti që kemi trashëguar.
Ne, ata dhe e gjithë shoqëria jonë sa më shpejt ta kuptojmë aq më mirë do jetë për të gjithë. Nuk është e lehtë, do shumë punë. Rruga është e gjatë por jo e pa arritëshme. Motër shpërtheji dyert e burgut në të cilin ndodhesh, se unë e bëra. Këpute zinxhirin që të ka rrethuar qafën dhe po të merr frymën. Kjo që po jeton nuk është jetë. Është skllavëri. Ti meriton shumë dhe gjithçka, dhe këtë do ia japësh ti vetes. Bëje tani pa e menduar dy herë. Unë e bëra dhe jam këtu para jush pa patur turp të tregoj historinë time, pa kthyer kokën mbrapa dhe të shikoj sa gishta janë drejtuar pas kurrizit tim dhe krenohem me veten time që munda ta bëja. Bëje edhe ti mundesh, ki besim tek vetja se çdo do ta arrish.
Unë isha si ty, nuk kisha ndryshim por ndryshimin e bëra. Bëje edhe ti.
Prej shumë vitesh unë jam aktiviste e organizatës për të Drejtat e Grave në Selanik dhe jam prezente në çdo demostratë, gjë që unë e bëj me shumë dashuri. Kam mikeshat e mia që më thonë “Eleni po ti çdo nëpër demostrata, ti je mirë”. Jo moj motër nuk ka si të jem mirë kur jemi në vitin 2023 dhe vazhdojnë keqtrajtimet, përdhunimet, numërojmë sa gra kemi të vrara këto vite dhe të gjitha mbulohen me etiketën “e vrau se e donte shumë“.
Jo motër dashuria nuk vret; vret mentaliteti. Se për fat të keq ka akoma nga këta “burra” që mendojnë që gruaja është pronë e tyre dhe ata kanë të drejtë të bëjnë çfarë të duan. Prandaj kam qënë, jam e do jem në demostrata deri sa të më mbajnë këmbët, se unë jo vetëm i kuptoj edhe i ndjej plagët e tyre. Plagët e tyre janë edhe të miat. Prandaj motër çohu, mblidh forcat e do ia dalësh, nuk je vetëm. Bëhe se liria është gjëja më e çmuar që kemi. Ti meriton ta kesh dhe të jesh e lumtur!
Ju falenderoj!
Me respekt
Eleni Doko
25 nëntor 2023