Γράφει ο Χρήστος Κεφαλής*

Οι δηλώσεις του ΓΓ του ΚΚΕ κ. Δ. Κουτσούμπα για τους «sugar daddies» προκάλεσαν δικαιολογημένα οξείες αντιδράσεις. Θα παραθέσουμε πρώτα τα κύρια σημεία τους για να τις σχολιάσουμε από τη σκοπιά μιας πραγματικά κομμουνιστικής πολιτικής στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων και να ρίξουμε μια ματιά στο παγόβουνο της σταλινικής ανοησίας στο ΚΚΕ, μια από τις κορυφές του οποίου αντιπροσωπεύουν αυτές οι δηλώσεις.

Στην πρώτη του επίμαχη δήλωση στις 7/3 ο Κουτσούμπας αναφέρθηκε στην «επιβολή διδάκτρων που οδηγούν ακόμα και σε αυτή τη σαπίλα, νέες κοπέλες, φοιτήτριες, να οδηγούνται να αναζητούν “sugar daddies” για να χορηγήσουν τις σπουδές τους, με γνωστά ανταλλάγματα φυσικά»¹.

Την επομένη, στις 8/3, στην Ολομέλεια της Βουλής για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ακολούθησε μια δεύτερη, «επεξηγηματική» δήλωση του Κουτσούμπα, τα κύρια σημεία της οποίας έχουν ως εξής:

«Το ΚΚΕ ξέρετε καλά πως στην εκμετάλλευση δεν έκλεισε ποτέ τα μάτια. Πάντα την κατήγγειλε και την αποκάλυπτε μιλώντας με ονόματα. Το ίδιο έκανε και χθες στη Βουλή. Γιατί ορισμένοι εμφανίζονται σοκαρισμένοι; Γιατί αυτό που ενοχλεί δεν είναι η πραγματικότητα, αλλά η καταγγελία και η αποκάλυψή της… Γιατί λοιπόν δεν καταγγέλλετε το ότι κυκλώματα, ολόκληρες εταιρείες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν με αυτόν τον τρόπο φοιτήτριες και φοιτητές για να πληρώνουν τα υψηλά δίδακτρα για τις σπουδές, στις χώρες της αναπτυγμένης Ευρώπης; Να ορίστε, και οι διαφημίσεις που προτρέπουν σε αυτό. Μία από τη Σουηδία και μία από τη Δανία. Τις βλέπετε κυρίες και κύριοι βουλευτές; Τις βλέπετε; Τις καταθέτω στα πρακτικά. Αυτούς τους αλητήριους εμπόρους λευκής σαρκός καταγγείλαμε και όχι φυσικά τις γυναίκες – θύματα της εκμετάλλευσης. Αντί κι εσείς λοιπόν να καταγγείλετε όλους αυτούς, καταγγέλλετε το ΚΚΕ. Αλλά αυτό είναι το πρόβλημά σας. Μη τυχόν και αποκαλυφθεί αυτή η σαπίλα του δήθεν όμορφου αγγελικά πλασμένου κόσμου σας»².

Παρόμοιου τύπου σχόλια έγιναν στο Ριζοσπάστη, π.χ. στo «Πατριδογνωμόνιο» της Λ. Κανέλλη, ενώ υπήρξε και σχετική ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ³.

Δυο νηφάλιες κριτικές στο ΚΚΕ

Τόσο οι δηλώσεις Κουτσούμπα όσο και η αρθρογραφία στο Ριζοσπάστη απηχούν τυπικά τη γνωστή επωδό με την οποία η ηγεσία του ΚΚΕ αντιδρά σε κάθε κριτική: Η αντίδραση επιτίθεται στο ΚΚΕ· παριστάνουν –όπως είπε ο Κουτσούμπας– τους σοκαρισμένους για να κρύψουν τη σήψη του συστήματος· άρα, για να το κτυπούν οι αντιδραστικοί, το ΚΚΕ έχει δίκιο και όσοι διαφωνούν είναι κακόβουλοι και συμπορεύονται αντικειμενικά με την αντίδραση. Η περίπτωση να πήρε λάθος θέση ο Κουτσούμπας και να έδωσε έτσι επιχειρήματα στην αντίδραση να βγει από πάνω αποκλείεται εκ των προτέρων.

Για να δούμε ότι δεν είναι έτσι αλλά και να περάσουμε στη συζήτηση των πραγματικών ζητημάτων που εγείρει η τοποθέτηση του Κουτσούμπα, θα σταθούμε σε δυο νηφάλιες κριτικές της αρχικής του δήλωσης και των μετέπειτα αντιδράσεων, οι οποίες εκθέτουν ένα σοβαρό και καθόλου αντιδραστικό προβληματισμό.

Σε ένα άρθρο της η Ν. Μπάκουλη, αφού αναφέρεται στην αστοχία της δήλωσης Κουτσούμπα, προχωρά σε μια ανάλυση των γενικότερων ζητημάτων που εμπλέκονται με την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστήμιων, όπως η υπερχρέωση των φοιτητών με τα τραπεζικά δάνεια στα οποία υποχρεώνονται για να καλύψουν τις σπουδές τους. Στο άρθρο, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «SUGAR DADDY ΚΑΙ SUGARING – ΤΙ ΞΕΧΑΣΕ ΝΑ ΠΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ», διαβάζουμε μεταξύ άλλων:

«Ο Δημήτρης Κουτσούμπας εξόργισε ποικιλοτρόπως με τη χρήση της φράσης sugar daddy, με σεξιστικό τρόπο, συνδεόμενο με την εκπόρνευση. Όλα όσα αφορούν το περίφημο sugar daddy που διάλεξε ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας για να καταδείξει την υπερχρέωση των ιδιωτικών πανεπιστημίων και τα μέσα στα οποία καταφεύγουν παγκοσμίως, οι φοιτητές για να πληρώσουν τα φοιτητικά δάνεια και να ζήσουν, είναι πολύ σοβαρά… Μελέτη που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία των 505 εκατομμυρίων λιρών (593.000.000 ευρώ) ως χρεών από φοιτητικά δάνεια, ενημέρωσε ότι “… μια νεοφιλελεύθερη νοοτροπία αυτο-υπευθυνότητας, αποτέλεσε το ιδεολογικό πλαίσιο που διευκόλυνε τη συμμετοχή σε sugar dating”, με το οποίο εμπλέκονται “οι νέοι που αντιμετωπίζουν το συνδυασμό ανεπαρκών φοιτητικών δανείων, κακοπληρωμένων part time εργασιών και έλλειψης υποστήριξης από την οικογένεια τους”… Αυτό το πλαίσιο διευκολύνει τη σεξουαλική και συναισθηματική εκμετάλλευση των sugar babies στο πλαίσιο της αυξανόμενης εξαθλίωσης των φοιτητών πανεπιστημίου»⁴.

Θα συζητήσουμε παρακάτω αν η δήλωση του Κουτσούμπα ήταν όντως σεξιστική ή όχι. Οπωσδήποτε όμως η Μπάκουλη θέτει εδώ τεκμηριωμένα το γενικότερο κοινωνικό πρόβλημα που εμπλέκεται στην ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Το πρόβλημα, δηλαδή, της εξαθλίωσης των φοιτητών από την ιδιωτικοποίηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, των χρεών που επωμίζονται με τα δάνεια για να πληρώσουν τα δίδακτρα, κοκ. Έτσι ακριβώς έπρεπε να θέσει το ζήτημα ο Κουτσούμπας αν ήταν ένας σοβαρός κομμουνιστής πολιτικός, φέρνοντας λεπτομερειακά στοιχεία, κοκ. Τότε θα είχε δείξει πειστικά ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν παρέχουν πραγματικά ευκαιρίες σπουδών σε νέους που θα έμεναν έξω από την ανώτατη εκπαίδευση και θα είχε ξεσκεπάσει την υποκρισία της κυβέρνησης, χωρίς να δώσει στον Μητσοτάκη τη δυνατότητα να θολώσει τα νερά. Το ζήτημα της πορνείας, που ανακίνησε ο Κουτσούμπας, είναι φυσικά υπαρκτό, όμως ο τρόπος που το έθεσε ήταν καφενειακός, όχι ο τρόπος ενός σοβαρού κομμουνιστή πολιτικού.

Το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι αν την προηγούμενη της συζήτησης στη Βουλή η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ σε μια πραγματικά ιστορική της συνεδρίαση είχε καθαιρέσει τον Κουτσούμπα και είχε βάλει την Μπάκουλη στη θέση του, η τελευταία θα εκπροσωπούσε την υπόθεση του κομμουνισμού στη Βουλή καλύτερα από ό,τι το έκανε ο Κουτσούμπας.

Η αίσθηση ότι η δήλωση του Κουτσούμπα, ακόμη και αν δεν θεωρηθεί σεξιστική, ήταν άτοπη και ανόητη, είναι κοινή στον καθένα που διαθέτει στοιχειώδη νοημοσύνη και θα βρεθεί σε κάθε σοβαρό σχολιασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για του λόγου το αληθές θα αρκεστούμε σε ένα σχετικό σχόλιο από το facebook:

«Ο ΓΓ του ΚΚΕ πρέπει να επικριθεί, όχι για σεξιστική ρήση, αλλά για ρήση άσχετη με την αντισυνταγματική ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ. Κρίμα!»⁵

Πραγματικά, η δήλωση Κουτσούμπα θα μπορούσε, με βάση και τις διευκρινίσεις που έδωσε, να θεωρηθεί ότι δεν ήταν σεξιστική· ότι δεν υπονόησε ότι οι φοιτήτριες θεληματικά στρέφονται στην πορνεία, αλλά ότι εξαναγκάζονται από την κατάσταση που δημιουργούν οι δυσβάσταχτες οικονομικές τους υποχρεώσεις. Ακόμη κι έτσι δεν παύει να είναι μια ανοησία. Δεν παύει να είναι μια δήλωση που συγκαλύπτει την αδυναμία του να εξηγήσει πειστικά τόσο την «τυπική» διάσταση του ζητήματος, της παραβίασης της συνταγματικής απαγόρευσης των ιδιωτικών πανεπιστημίων, όσο και τους ουσιαστικούς λόγους για τους οποίους οι κομμουνιστές πρέπει να αντιταχθούν σε αυτή την παραβίαση.

Είναι οι αρνητικές παρενέργειες των καπιταλιστικών «προόδων» επαρκής λόγος για να τους αντιτίθενται οι κομμουνιστές;

Ο Κουτσούμπας και η υπόλοιπη ηγεσία του ΚΚΕ δίνουν μια άνευ όρων καταφατική απάντηση στο παραπάνω ερώτημα και στηρίζουν την κάθετα αρνητική θέση τους απέναντι σε όλες τις αστικές μεταρρυθμίσεις γενικά σε επιχειρήματα αυτού του είδους.

Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια πρέπει να απορριφθούν γιατί θα προκαλέσουν αύξηση της πορνείας – σε αυτό καταλήγει η αρχική δήλωση του Κουτσούμπα. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο είχε απορρίψει, ενάμιση μόλις μήνα πριν, το δικαίωμα γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, γιατί θα διογκώσει την «μπίζνα» της παρένθετης μητρότητας:

«Γάμος ομόφυλων (…) οδηγεί στην ακραία εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος (…) Είναι η παραπέρα εμπορευματοποίηση της παρένθετης μητρότητας η οποία έχει εξελιχθεί σε μια μπίζνα δισεκατομμυρίων κερδών κι αυτά μόνο πρόοδος δεν είναι. Σκοταδισμός, σύγχρονη βαρβαρότητα, στυγνή εκμετάλλευση είναι»⁶.

Η ελάχιστη σκέψη επί του θέματος, αν ήταν ικανός για κάτι τέτοιο, θα έδειχνε στον Κουτσούμπα ότι αυτού του είδους τα επιχειρήματα είναι ανόητα και βιάζουν τα κομμουνιστικά, μαρξιστικά κριτήρια. Πραγματικά, επειδή ο καπιταλισμός βασίζεται στην αρχή του κέρδους, κάθε οικονομική και πολιτική μεταρρύθμιση στα πλαίσιά του συνδέεται σχεδόν πάντα με κάποια «μπίζνα», με κάποια κερδοφόρα δραστηριότητα του κεφαλαίου. Το κριτήριο, λοιπόν, με το οποίο οι κομμουνιστές παίρνουν θέση απέναντι σε μια δοσμένη μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι αυτό που λέει ο Κουτσούμπας, γιατί τότε θα έπρεπε να τις απορρίπτουν συλλήβδην όλες, αλλά το αν έστω καπιταλιστικά η δοσμένη αλλαγή υπηρετεί ή όχι κάποιες πραγματικές κοινωνικές ανάγκες.

Τα εμβόλια για τον Covid-19 –για να αρκεστούμε σε 2-3 στοιχειώδη παραδείγματα– συνδέθηκαν με μια μπίζνα δισεκατομμυρίων των πολυεθνικών, πολύ μεγαλύτερη από της παρένθετης μητρότητας. Οι κομμουνιστές ασφαλώς θα το κριτικάρουν αυτό, θα το πάρουν σαν αφορμή για να δείξουν τις άθλιες συνέπειες της ιδιωτικοποίησης της υγείας. Αλλά θα πουν ταυτόχρονα ότι τα εμβόλια είναι αναγκαία γιατί σώζουν ανθρώπινες ζωές. Με τη λογική του Κουτσούμπα, όμως, θα έπρεπε να απορρίψουμε τα εμβόλια λόγω της πολυεθνικής «μπίζνας», ταυτιζόμενοι έτσι με τους συνωμοσιολόγους και την ακροδεξιά.

Το δικαίωμα του διαζυγίου συνδέεται επίσης με μια «μπίζνα» αφού στην άσκησή του εμπλέκονται οι δικηγόροι που αναλαμβάνουν αυτές τις υποθέσεις. Οι κομμουνιστές θα το κριτικάρουν πάλι αυτό, θα πουν ότι σε μια σοσιαλιστική κοινωνία με την πραγματική εξίσωση των δυο φύλων, την απλούστευση των διαδικασιών, κοκ, το δικαίωμα του διαζυγίου θα ασκείται ανέξοδα και πιο εύκολα. Αλλά ταυτόχρονα δεν θα απορρίψουν το δικαίωμα του διαζυγίου λόγω της διασύνδεσης του με μια «μπίζνα». Αν το κάνουν, ακολουθώντας τη λογική του Κουτσούμπα, θα ταυτιστούν με τους πιο σκοταδιστικούς κύκλους της Εκκλησίας, με εκείνα τα στοιχεία της που υποστηρίζουν ακόμη το «Ους ο Θεός συνέζευξεν, άνθρωπος μη χωριζέτο» (τροποποιημένο ίσως στο «Ους ο Στάλιν ή ο Κουτσούμπας συνέζευξε, άνθρωπος μη χωριζέτο»).

Τα κινητά τηλέφωνα και το Διαδίκτυο είναι μια τεράστια «μπίζνα» και προκαλούν εθισμό και αποξένωση, όπως εύκολα θα διαπιστώσει κανείς βλέποντας καθημερινά στο μετρό τους μισούς επιβάτες με το κινητό αντί για ένα βιβλίο στο χέρι. Οι κομμουνιστές θα το επικρίνουν και αυτό, θα προσπαθήσουν να ενισχύσουν τα αντισώματα της κοινωνίας και της νεολαίας, κοκ. Αλλά δεν θα πουν να καταργηθούν τα κινητά και το Διαδίκτυο, γιατί τότε θα γίνονταν αντιδραστικοί, θα γίνονταν απόγονοι του Σισμόντι και των άλλων ρομαντικών που επεδίωκαν να αποφύγουν τους κινδύνους της προόδου γυρίζοντας την ιστορία προς τα πίσω.

Το δικαίωμα του γάμου εμπλέκει μια μεγάλη «μπίζνα» της Εκκλησίας, που πρέπει να τη στιγματίζουμε. Αν όμως με αυτό ή με παρόμοιου στιλ επιχειρήματα αρνηθούμε το δικαίωμα γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, όπως είχε κάνει τυπικά ο βουλευτής του ΚΚΕ Ν. Καραθανασόπουλος όταν είχε επικαλεστεί το γεγονός ότι ο γάμος και η οικογένεια «είναι αστικό κατάλοιπο»⁷, τότε με το ίδιο σκεπτικό θα έπρεπε να αρνηθούμε και το γάμο των ετερόφυλων ζευγαριών. Τότε δεν υπερασπίζουμε τον κομμουνισμό, που δεν μπορούμε να τον φέρουμε ακόμη και που για να τον φέρουμε πρέπει να υπερασπίζουμε κάθε τωρινό δημοκρατικό ή αστικό δικαίωμα, αλλά εκείνο που ο Μαρξ αποκαλούσε πρωτόγονο κομμουνισμό. Τότε τοποθετούμαστε σε μια άποψη κατώτερη από των τωρινών κρατούντων και υπερασπίζουμε την εποχή της βαρβαρότητας, που υπήρχε το 10.000 προ Χριστού.

Ο καθένας θα μπορούσε να σκεφτεί αμέτρητα ακόμη τέτοια παραδείγματα.

Ύστερα, για να έλθουμε και στο συγκεκριμένο ζήτημα, ας υποθέσουμε ότι η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων ωθεί πράγματι 50 ή 100 στους 1000 φοιτητές και φοιτήτριες στην πορνεία, αλλά διασφαλίζει την απόκτηση πανεπιστημιακής παιδείας στους υπόλοιπους και δεν οδηγεί στην υπονόμευση της δημόσιας παιδείας. Σε αυτή την καθαρά υποθετική περίπτωση οι κομμουνιστές θα έπρεπε να υποστηρίξουν το μέτρο γιατί τα οφέλη του θα ήταν ξεκάθαρα μεγαλύτερα από τη ζημιά, προσπαθώντας παράλληλα να περιορίσουν τις αρνητικές παρενέργειες (π.χ. με την κρατική χρηματοδότηση των σπουδών των πιο φτωχών φοιτητών/φοιτητριών στα ιδιωτικά πανεπιστήμια). Γι’ αυτό ακριβώς το «επιχείρημα» του Κουτσούμπα ήταν ανόητο· γι’ αυτό ακριβώς θα έπρεπε να εστιάσει κανείς στα ζητήματα που έθεσε στο άρθρο της η Μπάκουλη, για να δείξει ότι στη δοσμένη περίπτωση δεν υπάρχει κανένα γενικότερο κοινωνικό όφελος.

Ο Λένιν για το θέμα των αστικών προόδων και της πορνείας

Όσοι έχουν ασχοληθεί με την ιστορία της ρωσικής επανάστασης του 1905 γνωρίζουν ότι ο Λένιν, αν και η επανάσταση είχε αστικούς στόχους (η κατάργηση της απολυταρχίας και της τσιφλικάδικης ιδιοκτησίας), είχε υποστηρίξει τη συμμετοχή των κομμουνιστών (τότε λέγονταν σοσιαλδημοκράτες) στην προσωρινή επαναστατική κυβέρνηση, που θα σχηματιζόταν μετά την πτώση του τσαρισμού. Αυτό είχε προκαλέσει, μεταξύ άλλων, μια κριτική από διάφορους υπερεπαναστάτες της εποχής, ότι μια τέτοια συμμετοχή έπρεπε να απορριφθεί από άποψη αρχής, γιατί η νίκη της επανάστασης θα σήμαινε την ανάπτυξη του καπιταλισμού με όλα τα παρεπόμενά της, όπως η πορνεία, και παίρνοντας μέρος στην κυβέρνηση οι κομμουνιστές θα γίνονταν συνυπεύθυνοι για την πορνεία. Αξίζει τον κόπο να δούμε τι είχε απαντήσει ο Λένιν σε αυτούς τους κριτικούς.

Ο Λένιν παραθέτει πρώτα συνοπτικά το επιχείρημα όσων πρόβαλλαν αυτές τις ενστάσεις:

«Η συμμετοχή στην προσωρινή κυβέρνηση με τους αστούς επαναστάτες δημοκράτες, κλαίνε, σημαίνει έγκριση της αστικής τάξης· σημαίνει έγκριση της διαιώνισης των φυλακών και της αστυνομίας, της ανεργίας και της φτώχειας, της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και της πορνείας».

Και το αντικρούει ως εξής:

«Αυτό είναι ένα επιχείρημα αντάξιο είτε των αναρχικών είτε των ναρόντνικων. Οι σοσιαλδημοκράτες δεν κάνουν πίσω από τον αγώνα για πολιτική ελευθερία με το σκεπτικό ότι πρόκειται για αστική πολιτική ελευθερία. Οι σοσιαλδημοκράτες αντιμετωπίζουν αυτή την “έγκριση” της αστικής τάξης από ιστορική σκοπιά… Ποτέ δεν φοβήθηκαν να πουν, και ποτέ δεν θα φοβηθούν, ότι εγκρίνουν τη ρεπουμπλικανοδημοκρατική αστική τάξη απέναντι σε μια αυταρχική δουλοπαροικιακή αστική τάξη. Αλλά “εγκρίνουν” την αστική δημοκρατία μόνο επειδή είναι η τελευταία μορφή ταξικής κυριαρχίας, επειδή προσφέρει την πιο βολική αρένα για την πάλη του προλεταριάτου ενάντια στην αστική τάξη· την εγκρίνουν, όχι για τις φυλακές και την αστυνομία, την ιδιωτική ιδιοκτησία και την πορνεία της, αλλά για το περιθώριο και την ελευθερία που επιτρέπει για να καταπολεμηθούν αυτοί οι γοητευτικοί θεσμοί»⁸.

Ο Λένιν διατυπώνει εδώ το γενικό ιστορικό κριτήριο με το οποίο οι κομμουνιστές πρέπει να τοποθετούνται απέναντι στις αστικές μεταρρυθμίσεις και τους εκσυγχρονισμούς. Αυτό το κριτήριο, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν μπορεί να εφαρμόζεται πανομοιότυπα, υπό τη γενική αυτή μορφή, σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Είναι όμως ήδη φανερό, ακόμη και χωρίς καμιά παραπέρα συζήτηση, ότι η προσέγγιση του Κουτσούμπα δεν ανταποκρίνεται στη διατύπωση του Λένιν. Απεναντίας, αναπαράγει πλήρως το πνεύμα των τότε μικροαστών κριτικών, που μυξόκλαιγαν και καταριόνταν τον καπιταλισμό, χωρίς να είναι ικανοί να διατυπώσουν μια επαναστατική τακτική και να οργανώσουν έναν σοβαρό αγώνα εναντίον του. Ο Κουτσούμπας φοβήθηκε ακριβώς να πει ότι προτιμά την αστική δημοκρατία από την Εκκλησία. Βέβαια, για να ακριβολογούμε, στην περίπτωσή του δεν πρόκειται για το πνεύμα των αναρχικών, αλλά των αραχνιασμένων γραφειοκρατών του Περισσού, που ζουν στην κοσμάρα τους και αδυνατούν να αποκτήσουν επαφή με τη ζωντανή ιστορική κίνηση.

Ο Λένιν για τα πραγματικά κομμουνιστικά κριτήρια

Το ότι τα κριτήρια του Κουτσούμπα δεν είναι κομμουνιστικά, δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν υπάρχουν κομμουνιστικά κριτήρια, που να μας προσανατολίζουν στη στάση μας σε ζητήματα όπως τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών. Ο Λένιν τα διατύπωσε αμέτρητες φορές στα έργα του. Συνοψίζονται στην εξής πρόταση: Οι κομμουνιστές, όσο διαρκεί ο καπιταλισμός και δεν υπάρχει άμεσα η δυνατότητα ανατροπής του, πρέπει να αγωνίζονται ενάντια σε κάθε αντιδραστικό μέτρο, ενάντια σε κάθε παραβίαση της αστικής δημοκρατίας και της αστικής ισότητας, ενάντια σε κάθε νόμο, θεσμό, κοκ που καθιερώνει προνόμια για ομάδες του πληθυσμού (εθνικές, θρησκευτικές, κ.ά.). Και από την άλλη πρέπει να πρωτοστατούν σε κάθε κίνημα, αγώνα, διεκδίκηση που ενεργεί στην αντίθετη κατεύθυνση, που καταργεί διακρίσεις σε βάρος μειοψηφιών, κοκ (γιατί κάθε διάκριση ενάντια σε μερικούς συνδέεται προφανώς με ένα αντίστοιχο προνόμιο για κάποιους άλλους).

«Ο μαρξισμός», γράφει ο Λένιν, «μας διδάσκει ότι όσο θα υπάρχει ο καπιταλισμός, οι μικροαστικές μάζες θα υποφέρουν αναπόφευκτα από τα αντιδημοκρατικά προνόμια (από θεωρητική πλευρά τα προνόμια αυτά στον καθαρό καπιταλισμό “δεν είναι υποχρεωτικά”, η εκκαθάρισή του όμως απ’ αυτά θα κρατήσει ως το θάνατό του) θα υποφέρουν από την οικονομική καταπίεση. Γι’ αυτό όσο θα υπάρχει καπιταλισμός, μόνιμο καθήκον του “ηγεμόνα” είναι να εξηγεί την πηγή αυτών των προνομίων και αυτής της καταπίεσης, να αποκαλύπτει τις ταξικές τους ρίζες, να δίνει το παράδειγμα της πάλης εναντίον τους, να ξεσκεπάζει την καλπιά των φιλελεύθερων μεθόδων πάλης κτλ κτλ»⁹.

Από αυτή και μόνο την τοποθέτηση προκύπτει με πλήρη σαφήνεια ποια θα έπρεπε να είναι η θέση των κομμουνιστών στα ζητήματα που αναφέραμε. Οι κομμουνιστές πρέπει να υποστηρίξουν το δικαίωμα γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, γιατί καταργεί μια αντιδημοκρατική διάκριση σε βάρος μιας ομάδας του πληθυσμού. Και πρέπει να αντιταχθούν στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων γιατί καθιερώνει ένα προνόμιο, γιατί τοποθετεί σε προνομιακή θέση, ή σε πιο προνομιακή θέση από πριν, τις εύπορες ομάδες του πληθυσμού αναφορικά με το δικαίωμα της μόρφωσης, και παραπέρα ανοίγει το δρόμο για να υπονομευθεί η δημόσια εκπαίδευση κοκ.

Σημειώσαμε ήδη ότι το ζήτημα της στάσης απέναντι στις αστικές μεταρρυθμίσεις και «προόδους» τίθεται με διαφορετικό τρόπο στις διάφορες ιστορικές εποχές. Οι κλασικοί του μαρξισμού, ιδιαίτερα ο Λένιν, ανέλυσαν εκτενώς αυτό το θέμα.

Η αστική τάξη, υπογράμμισε ο Λένιν, στην εποχή του αγώνα της ενάντια στη φεουδαρχία έμπαινε επικεφαλής του λαού, όπως στη μεγάλη Γαλλική Επανάσταση του 1789, και σχηματίζοντας τα εθνικά κράτη, προωθούσε ερχόμενη στην εξουσία προοδευτικές οικονομικές και κοινωνικο-πολιτικές αλλαγές. Με την άνοδο του σοσιαλιστικού κινήματος των μαζών, ωστόσο, έγινε αντιδραστική και μόνο σπάνια συναινεί, κάτω και από την πίεση των λαϊκών κινημάτων, να εισάγει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, που βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο και τα δικαιώματα του λαού (όπως έγινε τυπικά στην κεϊνσιανή περίοδο). Απεναντίας, ιδιαίτερα με την έλευση του ιμπεριαλισμού, η αστική τάξη προωθεί γενικά αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις, που αναιρούν εν μέρει ή συνολικά τις κατακτήσεις των προηγούμενων σταδίων (τυπική όντας εδώ η νεοφιλελεύθερη εποχή). Έτσι αν στην ανοδική περίοδο του καπιταλισμού από τα δέκα μέτρα που εισήγαγε η αστική τάξη μπορεί να είχαν προοδευτικό χαρακτήρα τα οκτώ ή τα εννιά, σήμερα αυτό ισχύει το πολύ για ένα ή δύο.

Το συμπέρασμα που έβγαλαν από δω οι μαρξιστές δεν ήταν βέβαια ότι επειδή η τάση των αστικών πολιτικών είναι πλέον αντιδραστική, άρα των ζήτημα της δημοκρατίας και των δημοκρατικών διεκδικήσεων δεν έχει πλέον σημασία· ότι αν, π.χ., η αστική τάξη, στρεφόμενη στην αντίδραση, επιβάλλει δικτατορία, οι κομμουνιστές θα πρέπει να αδιαφορήσουν ή να πουν φιλοσοφικά, «Αυτό που έχουμε μπροστά μας είναι μια αναγκαία εκδήλωση της αστικής αντίδρασης». Το συμπέρασμά τους ήταν ότι οι κομμουνιστές πρέπει να ηγούνται κάθε μαζικού δημοκρατικού κινήματος, πρώτα για να περιορίζουν τις αντιδραστικές εκτροπές, και ύστερα γιατί μόνο έτσι μπορεί να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των μαζών και να τις ωθήσουν στη σοσιαλιστική επανάσταση. Ο Λένιν το εξέφρασε αυτό με την έννοια της ηγεμονίας του προλεταριάτου στη δημοκρατική επανάσταση και στα δημοκρατικά κινήματα γενικότερα· την έννοια ότι η εργατική τάξη πρέπει να μπαίνει επικεφαλής όλων των δημοκρατικών κινημάτων ακόμη και αν έχουν αρχικά αστικούς στόχους και να τα ωθεί στα ακραία τους όρια, απέναντι κυρίως στη φιλελεύθερη συμβιβαστικότητα και κατάπνιξή τους. Αναφερόμενος βασικά στις καθυστερημένες αστικές επαναστάσεις, όταν η εργατική τάξη είχε έρθει στο ιστορικό προσκήνιο και η αστική τάξη είχε γίνει αντιδραστική, συνοψίζει ως εξής το περιεχόμενο της ηγεμονίας:

«Κάθε καπιταλιστική χώρα περνάει την εποχή των αστικών επαναστάσεων, όταν διαμορφώνεται τούτος ή εκείνος ο βαθμός δημοκρατισμού, τούτο ή εκείνο το συνταγματικό ή κοινοβουλευτικό καθεστώς, τούτος ή εκείνος ο βαθμός αυτοτέλειας, ανεξαρτησίας, αγάπης προς την ελευθερία και πρωτοβουλίας των “κατώτερων στρωμάτων” γενικά, και ειδικά του προλεταριάτου, τούτη ή εκείνη η παράδοση στην όλη κρατική και κοινωνική ζωή. Το ποιος θα είναι ο βαθμός αυτού του δημοκρατισμού και ποια θα είναι η παράδοση αυτή θα εξαρτηθεί ακριβώς από το αν στις αποφασιστικές στιγμές η ηγεμονία θα ανήκει στην αστική τάξη ή στον αντίποδά της, από το αν η πρώτη ή ο τελευταίος (πάλι στις αποφασιστικές αυτές στιγμές) θα είναι “το κέντρο έλξης για τη δημοκρατική αγροτιά” και για όλες γενικά τις ενδιάμεσες ομάδες και στρώματα»¹⁰.

Μεταφερμένη στην ιστορική εμπειρία της χώρας μας, αυτή η γενική τοποθέτηση οδηγεί σε συγκεκριμένες διαπιστώσεις και συμπεράσματα.

 Η Ελλάδα, ακριβώς λόγω της ισχυρής πολιτικής λαϊκής πρωτοβουλίας στο πρόσφατο (εξέγερση του Πολυτεχνείου) και απώτερο παρελθόν (εαμικό κίνημα) ενσωμάτωσε μετά το 1974 στο σύνταγμά της μερικά στοιχεία δημοκρατισμού που αποτελούσαν εξαίρεση σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπως η συνταγματική απαγόρευση της ιδιωτικής εκπαίδευσης, το πανεπιστημιακό άσυλο, κοκ. Τα στοιχεία αυτά, που η αστική τάξη αναγκάστηκε να παραχωρήσει για να αποφύγει τα χειρότερα, δεν μπορεί παρά να της φαίνονται σήμερα σαν εμπόδια και «ανωμαλίες», και θέλει να απαλλαγεί από αυτά για να εδραιώσει την κυριαρχία της. Καθήκον των κομμουνιστών, αντίθετα, είναι να υπερασπίσουν αυτά τα «κατάλοιπα» του δημοκρατισμού, να εκμεταλλευτούν την επίθεση της αντίδρασης για να πείσουν τα λαϊκά στρώματα ότι δεν έχουν να περιμένουν τίποτα από τον καπιταλισμό, ότι η αστική τάξη δεν έχει πια περιθώρια παραχωρήσεων, ότι αυτό που συμβαίνει είναι μια διαρκής μετατόπιση σε αντιδραστικούς θεσμούς και μορφές διακυβέρνησης και ότι σήμερα δεν μπορεί να υπερασπιστούμε τα λαϊκά συμφέροντα χωρίς να μπούμε σε μια προοπτική ρήξης με τον καπιταλισμό, με την αστική κυριαρχία συνολικά. Οι υπέρτερες δημοκρατικές παραδόσεις του λαού μας σε σχέση με άλλους λαούς θα πρέπει να γίνουν το εφαλτήριο πρώτα για μια αποτελεσματική άμυνα στην επίθεση του κεφαλαίου και σε συνέχεια για μια αντεπίθεση του κινήματος.

Δεν θα ήταν περιττό να προσθέσουμε ότι ο Λένιν είχε διατυπώσει το ζήτημα της ηγεμονίας κυρίως σε πολεμική με τους Ρώσους οπορτουνιστές, που πρόβαλαν το σύνθημα «όχι ηγεμονία αλλά ταξικό κόμμα»¹¹, καλώντας ουσιαστικά το εργατικό κόμμα να περιοριστεί στα στενά, τρέχοντα αιτήματα της τάξης. Κάτι ανάλογο ισχύει με το ΚΚΕ, που παριστάνει σαν «ταξική» στάση παραίτηση και την αρνητική στάση του απέναντι στα δημοκρατικά κοινωνικά αιτήματα, που τα παραδίδει στο φιλελευθερισμό.

Ο σταλινικός ψευδοκομμουνισμός του ΚΚΕ

Η ηγεσία του ΚΚΕ, όσο και αν καλεί σε αγώνες, ανατροπές, κοκ, δεν είναι σε θέση να βάλει με αυτό το σοβαρό, πραγματικά κομμουνιστικό και μαρξιστικό τρόπο τα ζητήματα. Και μια μόνο ματιά την πολιτεία της τα τελευταία 30 χρόνια, μετά την ανάληψη της ηγεσίας από την Παπαρήγα και τη σταλινική στροφή του ΚΚΕ, εξηγεί το γιατί.

Ο φορέας του μαζικού δημοκρατισμού είναι τα πλατιά λαϊκά κινήματα, ήταν συγκεκριμένα τα πρόσφατα χρόνια το μεγάλο ριζοσπαστικό κίνημα των Πλατειών, ακόμη οι εξεγέρσεις της νεολαίας, κλπ. Η ηγεσία του ΚΚΕ όμως κράτησε εχθρική στάση απέναντί τους. Όλο το 2011-12, σε αμέτρητα άρθρα στο Ριζοσπάστη, ομιλίες στελεχών, κοκ, λοιδόρησαν το κίνημα των Πλατειών σαν ανώδυνο ή και υποκινούμενο από την αντίδραση, ένα κίνημα της πλάκας ή μια παρανυχίδα, σύμφωνα με την Παπαρήγα¹². Όπως το ίδιο έκαναν και με τα αντίστοιχα κινήματα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Είχαν φτάσει τότε να εμφανίσουν την αυτοχειρία του Δ. Χριστούλα σαν μια δειλή πράξη απόγνωσης, ενώ δημοσίευσαν στο Ριζοσπάστη ένα αχρείο διήγημα που δικαίωνε τον δολοφόνο του Γρηγορόπουλου.

Για να σταθούν πραγματικά σε κομμουνιστικό έδαφος, θα πρέπει λοιπόν να παραδεχτούν πρώτα ότι είχαν λάθος σε όλη την πολιτική τους, σε όλη τη στάση τους απέναντι στα κινήματα. Αν όμως το κάνουν, θα φανεί και ότι και όλη η σταλινική αναπαλαίωση μετά το 1991, στην οποία βάσισαν τις τακτικές τους, ήταν μια απάτη, οπότε θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι χρεοκόπησαν και να παραιτηθούν. Κάτι τέτοιο είναι έξω από τις «αυτοκριτικές» δυνατότητες των σταλινικών ηγεσιών, όπως έχει αποδείξει η ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος στον τελευταίο αιώνα. Διόλου τυχαία, μετά τις εκλογές του Μάη του 2023 έσπευσαν να διακηρύξουν με απόφαση της ΚΕ, όπως ο δολοφόνος που γυρνά στον τόπο του εγκλήματος, ότι δικαιώθηκαν στην αποχή τους από τα κινήματα το 2011-12.

Από αυτή την άποψη, οι δηλώσεις του Κουτσούμπα και του Καραθανασόπουλου που παραθέσαμε, όπως και πλήθος άλλες παρόμοιες, δεν αποτελούν ατυχείς στιγμές σε μια κατά τα άλλα υγιή κατάσταση. Απεναντίας, είναι δείγματα του ολοκληρωτικού ιδεολογικο-πολιτικού κενού που έχει προκαλέσει στο ΚΚΕ η επιστροφή στο σταλινισμό, δείγματα των ανοησιών που κυριαρχούν στο κόμμα, επαναλαμβανόμενες καθημερινά στα κομματικά έντυπα (όπου περνούν συχνά απαρατήρητες γιατί κανείς δεν ασχολείται μαζί τους) και εμποδίζοντας κάθε δημιουργική, πραγματικά κομμουνιστική διαφώτιση και δράση.

Ο επιτυχής αγώνας ενάντια στο φασισμό, προϋποθέτει π.χ. να στηριζόμαστε στις αναλύσεις του Τρότσκι και του Γκράμσι, που αποτελούν το καλύτερο που έχει δώσει ο μαρξισμός σε αυτό το πεδίο. Ο αγώνας ενάντια στη μαζική χειραγώγηση προϋποθέτει να προωθούμε φωτισμένα την προοδευτική κουλτούρα, αξιοποιώντας τη μεγάλη κληρονομιά του Γκράμσι και του Λούκατς. Στο ΚΚΕ όμως όλη αυτή την κληρονομιά την παραμερίζουν και τη λοιδορούν επί δεκαετίες. Για να βάλουν τον εαυτό τους στο κέντρο, απαξιώνουν ό,τι είναι ανώτερο από αυτούς και έτσι αυτοεκμηδενίζονται. Και για να σκεπάζουν το κενό φέρνουν στο προσκήνιο τα εθνικιστικά-σκοταδιστικά σκουπίδια α λα Κανέλλη και προωθούν τους χαμαιλέοντες και τους ατάλαντους στα κομματικά πόστα.

Στην κατακλείδα, δεν βλάπτει να αναφερθούμε σε δυο τελευταίες, άθλιες και σκοταδιστικές τοποθετήσεις της ΚΕ του ΚΚΕ και του ίδιου του Κουτσούμπα για το θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών – και όχι μόνο. 

Ένα τέτοιο παράδειγμα στο συγκεκριμένο θέμα παρέχει το κείμενο της ΚΕ του ΚΚΕ «Οι θέσεις του ΚΚΕ για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και τις επιπτώσεις του στα δικαιώματα των παιδιών» (29 Γενάρη του 2024). Για έναν αναλυτικό σχολιασμό του, ο αναγνώστης μπορεί να δει το άρθρο της Ε. Μητσού στο σάιτ του Ξεκινήματος¹³. Εδώ θα αρκεστούμε να επισημάνουμε, ως ένα «ενδιαφέρον» σημείο, το γεγονός ότι ενώ ο Καραθανασόπουλος είχε αντιταχθεί στο γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ως κατάλοιπο του αστισμού, στις Θέσεις τον απορρίπτουν, όπως αναφέρει η Μητσού, με το ακριβώς αντίθετο επιχείρημα, ότι αντίκειται «στις υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις»¹⁴, στις οποίες ταιριάζει μόνο ο ετερόφυλος γάμος. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη, λοιπόν, δηλαδή στην αυτοδικαίωση των μελών της ΚΕ του ΚΚΕ, που δεν είναι καν ικανά να αναρωτηθούν ότι αν ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών αντίκειται στις υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις, τότε γιατί τον καθιέρωσε η κυβέρνηση της ΝΔ, που υπερασπίζει ως γνωστόν αυτές τις σχέσεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν αντίκειται καθόλου γενικά σε αυτές τις σχέσεις, αλλά, όπως και το δικαίωμα της άμβλωσης και πολλά άλλα, δεν είναι καθόλου δεδομένος στο πλαίσιο αυτών των σχέσεων και γι’ αυτό δεν παύει να αποτελεί μια δημοκρατική κατάκτηση, που πρέπει να την υποστηρίζουν οι κομμουνιστές.

Ο Καραθανασόπουλος, όπως είδαμε, δεν έφτασε στο σημείο να ζητήσει την κατάργηση του γάμου και των άλλων μορφών συμβίωσης των ετερόφυλων ζευγαριών. Ο Κουτσούμπας κάνει και αυτό το τολμηρό βήμα! Σε συνέντευξή του στην εκπομπή της Ναταλίας Γερμανού στον «Άλφα», στις 4.1.2023, είχε παινευτεί, μεταξύ άλλων, για το γεγονός ότι το ΚΚΕ αντιτάχτηκε όχι μόνο στο σύμφωνο συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών, αλλά και στον αντίστοιχο θεσμό για τα ετερόφυλα ζευγάρια: «Δεν καταψηφίσαμε μόνο το σύμφωνο συμβίωσης [των ομόφυλων ζευγαριών]. Έχουμε καταψηφίσει και το σύμφωνο συμβίωσης για ετερόφυλα ζευγάρια»¹⁵.

Το ΚΚΕ, ξεκαθάρισε στην ίδια συνέντευξη ο Κουτσούμπας, υποστηρίζει την επίλυση όλων αυτών των ζητημάτων όχι στο πλαίσιο ξεπερασμένων θεσμών όπως η αστική οικογένεια, αλλά με την ανάληψή τους από το κράτος και την ευρύτερη κοινωνία:

«Εμείς θεωρούμε ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, οι ερωτικές, οι συναισθηματικές, η συμβίωση αυτή δεν μπορούν να στηρίζονται σε καταναγκαστικά μέτρα, με οικονομικά ή άλλα κριτήρια που είναι περασμένων εποχών… ζητήματα που πρέπει να λύνει ένα ζευγάρι στη συμβίωσή του, όπως είναι η υγεία και η κοινωνική ασφάλιση, έπρεπε να λύνονται από το ίδιο το κράτος και από το κάθε πρόσωπο, ανεξάρτητα αν είναι παντρεμένος ή όχι… Έχουμε κάνει τέτοιες προτάσεις στη Βουλή. Προς τι λοιπόν ο λόγος να στηριζόμαστε σε έναν παρωχημένο αναχρονιστικό θεσμό που είναι ο γάμος είτε με τη μορφή του πολιτικού ή θρησκευτικού είτε με τη μορφή του συμφώνου συμβίωσης… Τόσο η αναδοχή όσο και η τεκνοθεσία, άσχετα αν είναι ετερόφυλο η ομόφυλο το ζευγάρι, θα μπορούσε να γίνεται με τη συμμετοχή επιστημόνων, διεπιστημονικής ομάδας με ευθύνη της κοινωνίας, του κράτους»¹⁶.

Συνάγεται ότι η ηγεσία του ΚΚΕ προτείνει στο τωρινό αστικό κράτος –στα σοβαρά μάλιστα, καταθέτοντας στη Βουλή προτάσεις νόμων, όχι αστεία– να αρχίσει να οργανώνει την οικογένεια, την τεκνοθεσία, κοκ, πάνω σε κομμουνιστικές γραμμές!!!

Ο Κουτσούμπας ακολουθεί εδώ –χωρίς να το ξέρει, γιατί δεν κατέχει τα μαρξιστικά– κατά γράμμα τις παραδόσεις του λασαλικού «σοσιαλισμού». Οι λασαλικοί στον καιρό τους καλούσαν το πρωσικό, φεουδαλικο-αστικό κράτος να αρχίσει να ενισχύει τους εργατικούς συνεταιρισμούς, να παίρνει δημοκρατικά μέτρα όπως η εκλογή των δικαστών, κοκ. Ο Μαρξ τούς είχε απαντήσει ότι αυτά τα μέτρα ήταν εφικτά μόνο σε μια αστική δημοκρατία, όπως ήταν τότε οι ΗΠΑ και η Ελβετία, και ότι απευθύνοντάς τα στο πρωσικό κράτος παραπλανούσαν τον κόσμο και τον εαυτό τους σχετικά με το χαρακτήρα αυτού του κράτους και το τι μπορούσε να αναμένεται από αυτό.

«Ξεχνάνε», έλεγε ο Μαρξ για τους λασαλικούς, «ότι εκείνα τα ωραία πραγματάκια στηρίζονται στην αναγνώριση της λεγόμενης κυριαρχίας του λαού και συνεπώς είναι κατάλληλα μόνο σε μια λαοκρατική δημοκρατία… Όλο το πρόγραμμα, παρά το δημοκρατικό θόρυβό του, διαπερνιέται πλήρως από τη δουλική πίστη της λασαλικής σέκτας στο κράτος ή, που δεν είναι διόλου καλύτερο, από μια δημοκρατική πίστη στα θαύματα, ή μάλλον είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα και στα δυο αυτά είδη πίστης στα θαύματα, που και τα δυο βρίσκονται εξίσου μακριά από το σοσιαλισμό»¹⁷.

Ο Κουτσούμπας αναπαράγει αυτούσια τη δεισιδαιμονική πίστη των λασαλικών στο κράτος. Την αναπαράγει μάλιστα επαυξημένα, γιατί δεν καλεί, όπως αυτοί, ένα αυταρχικό αστικό κράτος να πάρει δημοκρατικά αστικά μέτρα, αλλά καλεί το αστικό κράτος γενικά να πάρει κομμουνιστικά μέτρα, μέτρα που κανένα αστικό κράτος, ακόμη και το πιο δημοκρατικό, από τη φύση του δεν μπορεί ποτέ να πάρει. Και φυσικά, με τέτοιες προτάσεις νόμου η ηγεσία του ΚΚΕ δεν ξεσκεπάζει το αστικό κράτος που θα αρνηθεί να τις δεχτεί. Αυτό που κάνει είναι να συσκοτίζει στη συνείδηση του κόσμου τον ταξικό χαρακτήρα αυτού του κράτους, να τον καλεί να περιμένει από αυτό το κράτος θαύματα, όπως το έλεγε ο Μαρξ.

Πραγματικά, αν μπορεί να απευθύνουμε στο αστικό κράτος τέτοια κομμουνιστικά αιτήματα όπως έκανε ο Κουτσούμπας για το ζήτημα της οικογένειας, τότε γιατί να μην τα απευθύνουμε και για τη διανομή του αστικού πλούτου; Γιατί να μην καταθέσουμε ένα νομοσχέδιο που να καταργεί πλήρως τις πολεμικές δαπάνες και να μοιράζει το 80% των καπιταλιστικών κερδών στα φτωχά στρώματα του πληθυσμού; Σε μια τέτοια περίπτωση τι θα χρειαζόταν η σοσιαλιστική επανάσταση για την οποία μιλούσαν ο Μαρξ και ο Λένιν; Θα αρκούσε το αστικό κράτος να δεχτεί αυτή την πρόταση νόμου και θα ξυπνούσαμε αύριο το πρωί στο σοσιαλισμό.

Οι προτάσεις του Κουτσούμπα για την κομμουνιστική ανάπλαση της οικογένειας από το αστικό κράτος, θυμίζουν εν είδει παρωδίας τα φαλανστήρια και τα άλλα κομμουνιστικά σχέδια που πρότειναν οι ουτοπικοί σοσιαλιστές των αρχών του 19ου αιώνα, καλώντας τους τότε βασιλιάδες να τα υποστηρίξουν. Ενώ όμως στην περίπτωση του Φουριέ και του Όουεν αυτά τα σχέδια ήταν μια μεγαλοφυής πρόβλεψη του μέλλοντος, με την ηγεσία του ΚΚΕ είναι μια μνημειωδώς ανόητη παρανόηση του δρόμου που οδηγεί σε αυτό το μέλλον.

Βρέφη που αυτοθαύμαζονται κομπάζοντας ότι θα διασχίσουν με δυο δρασκελιές τον Ατλαντικό, ενώ στην πράξη φοβούνται να βρέξουν τα πόδια στο νερό – αυτή είναι η εικόνα της ηγεσίας του ΚΚΕ, αυτή είναι η ακραία ναρκισσιστική κατάληξη της σταλινικής διαστροφής.

Και το αποτέλεσμα;

Ότι ο Κουτσούμπας είπε την ανοησία με τους sugar daddies μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο. Το ότι αυτός και η ηγεσία του ΚΚΕ, ωστόσο, ξεφουρνίζουν με το σωρό τέτοιες ανοησίες δεν είναι τυχαίο. Αποτελεί την άλλη όψη της ανεπάρκειας και της γραφειοκρατικής τους νέκρωσης, τον τρόπο τους να παριστάνουν τους κομμουνιστές χωρίς να είναι, τον τρόπο τους να αυτοδικαιώνονται, παίρνοντας τις πόζες των «επαναστατών» πολέμιων του συστήματος, ενώ δεν εκπληρώνουν το έργο εμπρός, ενώ απλά καταριούνται το σύστημα και μπλοκάρουν οι ίδιοι το πέρασμα από τα λόγια στην πράξη.

Και ποιο είναι το αποτέλεσμα από τούτες κι εκείνες τις ανεκδιήγητες μεγαλοστομίες και τις σαχλαμάρες τους;

Το αποτέλεσμα είναι ότι στο θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών ταυτίστηκαν με τον Βελόπουλο, τη «Νίκη» και την Εκκλησία και έγιναν ουρά τους (όπως είχαν κάνει στο παρελθόν και με την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες και το βιβλίο ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού).

Το αποτέλεσμα είναι ότι στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων έδωσαν την ευκαιρία στον Μητσοτάκη να τους «βγει από τα αριστερά» παριστάνοντας τον υπερασπιστή της γυναικείας αξιοπρέπειας.

Το αποτέλεσμα είναι ότι με την Εξεταστική για τα Τέμπη έπαιξαν το παιχνίδι της ΝΔ, πρώτα προτείνοντας να γίνει Εξεταστική αντί Ανακριτική Επιτροπή και μετά απορρίπτοντας, μαζί με τη ΝΔ, την Πλεύση Ελευθερίας και την Ελληνική Λύση, το αίτημα 29 συγγενών των θυμάτων –και ερχόμενοι έτσι σε αντίθεση με τα θύματα των Τεμπών– να σταματήσει τις εργασίες της η Εξεταστική μέχρι να προχωρήσει η ανακριτική διαδικασία από την τακτική δικαιοσύνη, με μοιραία κατάληξη το κουκούλωμα (στα πλαίσια της Εξεταστικής)¹⁸.

Το αποτέλεσμα είναι να ακολουθούν την πιο ανόητη χειραγωγική πρακτική στο κίνημα, παίζοντας ξύλο με άλλες φοιτητικές παρατάξεις για το ποιος θα βρεθεί στην κεφαλή της φοιτητικής πορείας, όπως στις 8 Φλεβάρη¹⁹, και αδιαφορώντας για την πραγματική ανάπτυξη του κινήματος (η απουσία του ΠΑΜΕ κατά την κάθοδο των αγροτών στην Αθήνα).

Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ η κοινωνία εκτραχύνεται και βλέπουμε παντού γύρω μας να ξεσπά η τυφλή βία, οι ίδιοι μένουν στάσιμοι και στο μέτρο των δυνάμεών τους αποδιοργανώνουν το κίνημα, η ανάπτυξη του οποίου μπορεί μόνο να αμβλύνει αυτά τα φαινόμενα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ το ΚΚΕ διεκδικεί, όπως λέει, την ψήφο του λαού στις ευρωεκλογές για μια «ευρωπαϊκή αντεπίθεση», οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ακόμη και η Ελληνική Λύση, που ο επικεφαλής της πουλά χειρόγραφες επιστολές του Χριστού, μπορεί να περάσει το ΚΚΕ, ενώ μόλις προ ημερών στις κοινοβουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία η ακροδεξιά υπερδιπλασίασε τις ψήφους της.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η ακροδεξιά θα κάνει ένα νέο άλμα στις ευρωεκλογές του Ιούνη· ότι η μόνη ελπίδα τώρα είναι το άλμα να υστερεί από το χειρότερο σενάριο· και ότι σε όλα τα σενάρια η ηγεσία του ΚΚΕ είναι εμπόδιο, γιατί ακολουθεί μια εξωπραγματική, σεκταριστική πολιτική άμεσης «αντεπίθεσης για τη λαϊκή εξουσία και το σοσιαλισμό», ενώ ο αντιφασιστικός αγώνας απαιτεί μια ευέλικτη πολιτική συμμαχιών, που δεν μπορεί να αποκλείει όσους δεν συμφωνούν ακόμη στο ζήτημα του σοσιαλισμού.

Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν αύριο συμβεί αυτό το ακροδεξιό άλμα η ηγεσία του ΚΚΕ θα θριαμβολογεί και θα παίρνει τις πόζες του «δικαιωμένου», γιατί είναι, βλέπετε, «η μόνη που καταδικάζει τον καπιταλισμό που γεννά το φασισμό», σε αντίθεση με όλους τους άλλους, όπως ακριβώς θριαμβολόγησαν και στις εκλογές του 2023 για την άνοδο 1,9% του ΚΚΕ, την ώρα που η ακροδεξιά έβαλε τρία κόμματα στη Βουλή.

Το αποτέλεσμα είναι ότι αν η ηγεσία του ΚΚΕ παραμείνει στη θέση της θα οδηγηθούμε σε μερικά χρόνια σε μια κατάσταση που θα παραδώσουν το κίνημα δεμένο χειροπόδαρα στην αντίδραση, όπως έκαναν δίνοντας τη νίκη στον Χίτλερ οι ομογάλακτοί τους στη Γερμανία το 1930-33, στα χνάρια των οποίων βαδίζουν πιστά.

Σε τελική ανάλυση, η ίδια η ηγεσία του ΚΚΕ, που καταριέται τους sugar daddies είναι η ίδια μια sugar daddy και μια sugar mammy. Ακόμη χειρότερα, είναι μια sugar mummy, μια ζαχαρωμένη μούμια που αποχαυνώνει τους απλούς αγωνιστές του ΚΚΕ, τους νεκρώνει τη σκέψη και το αίσθημα ευθύνης απέναντι στην υπόθεση του κινήματος. Να γιατί χρειάζεται επιτακτικά σήμερα ένας αποφασιστικός ιδεολογικός αγώνας ενάντια σε αυτή την ηγεσία, μια σοβαρή μαρξιστική κριτική του πραγματικού περιεχομένου των πολιτικών της, που να αφαιρεί τα ψευδο-κομμουνιστικά άμφια με τα οποία τις περιβάλλει.

Οι ανοησίες του Κουτσούμπα για τους sugar daddies και άλλες παρόμοιες μπορεί και πρέπει να προσφέρουν πρώτα και κύρια αφορμές σε αυτή την επιτακτικά αναγκαία κριτική.

Σημειώσεις

[1] «Αδιανόητη δήλωση Κουτσούμπα: Τα δίδακτρα αναγκάζουν φοιτήτριες να αναζητούν “sugar daddies”», https://www.iefimerida.gr/politiki/koytsoympas-didaktra-foititries-anazitoyn-sugar-daddies.

² «Κουτσούμπας: Γιατί ορισμένοι εμφανίζονται σοκαρισμένοι με το “sugar daddies”;», https://www.naftemporiki.gr/politics/1610143/koytsoympas-giati-orismenoi-emfanizontai-sokarismenoi-me-to-sugar-daddies/.

3 Λ. Κανέλλη, «Το ζαχαρωτό της ξετσιπωσιάς», Ριζοσπάστης, 9-10.3.2024· «Αυτογελοιοποιούνται για να βγάλουν “λάδι” την αντιδραστική τους πολιτική», Ριζοσπάστης, 8.3.2024, κλπ.

4 Νίκη Μπάκουλη, «SUGAR DADDY ΚΑΙ SUGARING – ΤΙ ΞΕΧΑΣΕ ΝΑ ΠΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ», https://www.news247.gr/magazine/politics/sugar-daddy-kai-sugaring-ti-xexase-na-pei-dimitris-koutsoumpas/.

5 Προφίλ Georgios Diam…

6 Βλέπε Χρ. Κεφαλής, «Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών και ο κ. Κουτσούμπας», Εποχή, 11.2.2024, όπου είχαμε παραθέσει και σχολιάσει την παραπάνω δήλωση του Κουτσούμπα στις 18.1.2024.

7 Γι’ αυτό το «μαργαριτάρι» του Καραθανασόπουλου βλέπε «Καραθανασόπουλος – ΚΚΕ: Αστικό κατάλοιπο η οικογένεια, δεν στηρίζουμε γάμο ομόφυλων ζευγαριών», https://www.lifo.gr/now/politics/karathanasopoylos-kke-astiko-kataloipo-i-oikogeneia-den-stirizoyme-gamo-omofylon.

8 Λένιν, «Η επαναστατική δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς», άρθρο στη Βπεριόντ, 12 Απρίλη (30 Μάρτη) 1905.

9 Λένιν, «Οι καταλύτες μας», στα Άπαντα, τόμ. 20, σελ. 135-36.

10 Λένιν, «Παλιές μα πάντα νέες αλήθειας», στα Άπαντα, τόμ. 20, σελ. 292.

¹¹ Λένιν, «Οι καταλύτες μας», ό.π., σελ. 136.

12 Για αυτές τις πλευρές βλέπε Χρ. Κεφαλής, Κριτική του Νεοσταλινισμού του ΚΚΕ, εκδ. Εύμαρος, ιδιαίτερα το κεφάλαιο «Η νεοσταλινική προδοσία των κινημάτων στα 2011-12», σελ. 208-271.

¹³ Βλέπε Ε. Μητσού, «”Αριστερός” σκοταδισμός: Για τη θέση του ΚΚΕ για τον ΛΟΑΤΚΙΑ γάμο (Α΄ μέρος)», https://xekinima.org/aristeros-skotadismos-gia-ti-thesi-toy-kke-gia-ton-loatkia-gamo-a-meros/ και της ίδιας, Β΄ μέρος, https://xekinima.org/aristeros-skotadismos-gia-ti-thesi-toy-kke-gia-ton-loatkia-gamo-v-meros-2/.

1⁴ Βλέπε στο Β΄ μέρος του άρθρου, ό.π.

1⁵ «Κουτσούμπας: Γιατί καταψηφίσαμε το σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλων και ετερόφυλων ζευγαριών», https://www.lifo.gr/now/politics/koytsoympas-giati-katapsifisame-symfono-symbiosis-omofylon-kai-eterofylon-zeygarion.

¹⁶ Στο ίδιο.

¹⁷ Κ. Μαρξ, «Critique of the Gotha Programme», στα Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς, Selected Works, Progress Publishers, Μόσχα 1977, τόμ. 3, σελ. 27, 28.

¹⁸ Βλέπε σχετικά «Εξεταστική για Τέμπη: Αγνοούν τους συγγενείς θυμάτων ΝΔ, ΚΚΕ, Πλεύση Ελευθερίας και Ελληνική Λύση – Απερρίφθη το αίτημα για διακοπή εργασιών», https://jennysworld.gr/?p=73255.

¹⁹ Βλέπε σχετικά «Αθήνα: Αγρια συμπλοκή μεταξύ φοιτητών για το ποιος θα είναι πρώτος στο πανεκπαιδευτικό – 8 τραυματίες», https://www.agriniopress.gr/athina-agria-symploki-metaxy-foititon-gia-to-poios-tha-einai-protos-sto-panekpaideytiko-8-traymaties/ και ανάλογα ρεπορτάζ στο poreia.net και αλλού.

*Ο Χρήστος Κεφαλής είναι συγγραφέας, μέλος της ΣΕ της Μαρξιστικής Σκέψης. Το 2023 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Κριτική του Νεοσταλινισμού του ΚΚΕ (εκδόσεις Εύμαρος). Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών.

** Το κείμενο του συντρόφου Χρήστου Κεφαλή πρωτοδημοσιεύτηκε στις 12 Μάρτη 2024 στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Το αναδημοσιεύουμε σήμερα στην ιστοσελίδα της «Κόκκινης» με την άδεια του συγγραφέα.