Γράφει ο Δημήτρης Καράμαλης

Η δικτατορία ανέθρεψε μια γενιά πολιτικοποιημένη και ριζοσπαστικοποιημένη. Το Πολυτεχνείο, κομβικό σημείο, μετατόπισε την προσδοκία για κάτι νέο σε ένα πιο δυναμικό ανατρεπτικό και ριζοσπαστικό επίπεδο. Αυτή όμως η ανερχόμενη δυναμική βρήκε απέναντί της τον πολιτικό ρεαλισμό τόσο της αστικής τάξης όσο και των ηγεσιών της Αριστεράς. Ο κυβερνητισμός και εκσυγχρονισμός του αστικού πολιτικού συστήματος δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία, αλλά ήταν αποτέλεσμα μετασχηματισμών τόσο του διεθνούς, όσο και του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Το σοσιαλδημοκρατικό όνειρο ενσωματωνόταν στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Στην Ελλάδα η αστική πολιτική, πειθήνιο όργανο του νεοφιλελευθερισμού των αγορών και του εκσυγχρονισμού, έπρεπε να επικρατήσει. Και για να επιτευχθεί αυτό, απαραίτητο στοιχείο ήταν η αυτοσυγκράτηση, η ηρεμία και η πειθαρχία.

Στο 12ο συνέδριο του ΚΚΕ (Μάιος 1987) εγκαινιάζεται η επίσημη ρεφορμιστική γραμμή με το εργατικό κίνημα σε υποχώρηση. Κεντρικό σύνθημα: «με το ΚΚΕ και την Αριστερά». Μεθοδεύεται μια νέα τύπου ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός με όχημα την κυβέρνηση της Αριστεράς. Όσο για τα περί εξόδου από την ΕΟΚ, αναβάλλονται «με την Ευρώπη των εργαζομένων».

Τον Μάιο του 1988 στην ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ η στοχοθεσία αλλάζει. «Ένα ισχυρό ΚΚΕ και μια συνασπισμένη Αριστερά αποτελούν τη μόνη διέξοδο για τα συμφέροντα του λαού». Το μνημόνιο συνεργασίας ή αλλιώς «κοινό πόρισμα» είχε ήδη συμφωνηθεί (8/12/1988 από το γραφείο τύπου του ΚΚΕ). …Γιατί να το κρύψουμε άλλωστε! Ο ιστορικός συμβιβασμός στην ελληνική του εκδοχή είναι πλέον γεγονός.

Η περίφημη αποκομματικοποίηση πήγε περίπατο μαζί με την απλή αναλογική.

Η υπεύθυνη, σοβαρή Αριστερά εμφανιζόταν τώρα ενωμένη, δυνατή, προβάρει το κοστούμι της εξουσίας, αφήνοντας πίσω τους «διχασμούς», την περιθωριοποίηση, τις εξορίες, τις φυλακίσεις, τους εξευτελισμούς και το αίμα χιλιάδων αγωνιστών. Στην ουσία ήταν για άλλη μια φορά προδομένη και ηττημένη.

Η Αριστερά, συναίνεσε σε σωρεία αντιδραστικών μέτρων, ενώ δεν μερίμνησε ούτε καν για τη θέσπιση έστω ενός πλαισίου τήρησης της αστικής νομιμότητας στο επίπεδο της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος. Η κυβέρνηση του δεξιού Τζανετάκη ψήφισε τον νόμο για την ιδιωτική τηλεόραση, για τους πλειστηριασμούς των προβληματικών επιχειρήσεων, ενώ πυροδότησε τον διάλογο για την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ. Πολλά λασπόνερα άρχισαν να μαζεύονται.

Η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του 1989 ήταν ενδεικτική και τραγική. «Η Αριστερά κατάφερε τον Ιούνη και τον Νοέμβρη να βάλει φρένο στην αυτοδυναμία της ΝΔ σε αντίθεση με τις καταγγελίες των οπορτουνιστών».

«Είναι η πρώτη φορά που μια σοβαρή Αριστερά βρίσκεται στο κέντρο της πολιτικής ζωής» δηλώνει ο Φλωράκης. Άλλωστε η Ιστορία το έχει αποδείξει πολλές φορές (σύμφωνα Σοφούλη-Σκλάβαινα, Ένωση Κέντρου 1964).

Η κάθαρση δεν ήταν πάρα το πρόσχημα να συμμαζευτούν οι «άτακτοι», το ζωντανό κομμάτι του κινήματος που διεκδικούσε και αγωνιζ όταν για όλα όσα κληροδότησε η μεταπολίτευση. Εδώ κάποιος έτρεπε να θυσιαστεί. Και αυτή η Ιφιγένεια ήταν η Αριστερά. Τύπος, αστική τάξη, παραγωγικές δυνάμεις, πίεζαν για κυβερνητική λύση, για να μην παραγραφεί το σκάνδαλο. Το ίδιο επαναλάμβανε και το ΚΚΕ, που ετοιμαζόταν για κυβερνητική θητεία εν μέσω θέρους να συγκυβερνήσει με τη ΝΔ με πρωθυπουργό τον δεξιό Τζαννετάκη. Οι συνέπειες τραγικές. Η ΚΝΕ αντιδρά, ο αστικός τύπος απαιτεί «να μπει τάξη στην ΚΝΕ». Τον Σεπτέμβρη η τάξη επιβάλλεται από την ΚΕ με αντιδημοκρατικές διαδικασίες, καθαιρέσεις, διαγραφές και διορισμό νέας ηγεσίας.

«Φυσικά και δεν θα υπακούσω!»

Στις 21 Σεπτέμβρη ακούστηκε το μεγάλο ΟΧΙ «των ανυπάκουων», που σήμαινε το μεγάλο ΝΑΙ της απελευθερωτικής κοινωνίας. Τα λόγια του Γ. Γράψα περνούν στην Ιστορία. Ο ίδιος σε συνέντευξή του στο περιοδικό ΠΡΙΝ (τ.9, Ιαν.1990) σημειώνει: «Για πρώτη φορά στην ιστορία του το ΚΚΕ, όχι μόνο αδυνατεί να προωθήσει τους στρατηγικούς στόχους του εργατικού κινήματος για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, αλλά θυσιάζει και άμεσα συμφέροντα του λαού, ελπίζοντας να διασώσει τη θέση του στο πολιτικό παιχνίδι. Δεν πρόκειται πια, απλώς για λάθη, αλλά για μια πορεία μετατροπής της Αριστεράς σε καθεστωτική δύναμη. Δυστυχώς όλα δείχνουν ότι το ελατήριο τεντώθηκε τόσο, που δεν γυρνάει πίσω».

Η εμμονή των δυνάμεων της παραδοσιακής Αριστεράς στην αποδοχή αστικών ιδεολογημάτων όπως η κάθαρση, η ομαλή λειτουργία των θεσμών, ο κυβερνητισμός, θα σημάνουν την «εξομάλυνση» της αριστερής δυναμικής και την ενσωμάτωσή της σε μια μορφή διαχείρισης, που θα διευκολύνει το έδαφος για την ομαλότερη μετάβαση στη δεύτερη περίοδο της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης.

Σήμερα απαιτείται να σπάσει ο κύκλος της σιωπηλής καθεστωτικής αριστερής ουράς στις δυνάμεις και λογικές που αναπαράγουν την κινδυνολογία της ρήξης και της ανατροπής. Με μια Αριστερά επαναστατική, αντικαπιταλιστική κομμουνιστικής προοπτικής. Με μια Αριστερά ανεξάρτητη, που θα συμβάλλει αποτελεσματικά στο αναγκαίο αντικαπιταλιστικό εργατικό μέτωπο, την ταξική ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος. Στη συνολική επαναστατική ανατροπή.

*Το άρθρο είναι δημοσιευμένο στο 24ο φύλλο της εφημερίδας «Η Κόκκινη» (Σεπτέμβρης 2024), που κυκλοφορεί.