Γράφει η Κική Σταματόγιαννη 

«Δεν είσαι εσύ η Αμερική. Εμείς είμαστε η Αμερική»

Έτσι υποδέχονταν το 2016 την είδηση της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ οι φοιτητ(ρι)ες στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλει και της Καλιφόρνιας. Πλήθη ανθρώπων έβγαιναν τότε στους δρόμους σε μια σειρά πολιτείες φωνάζοντας «Not my president». Ενόψει της δεύτερης προεδρικής θητείας του, ωστόσο, επικρατεί για την ώρα μια περίεργη σιωπή και ένα μούδιασμα. Οι «από κάτω» όμως ξέρουν πολύ καλά ότι δεν έχουν την παραμικρή πολυτέλεια για υποχώρηση και κινηματική απόσυρση. Τα κινήματα αντίστασης τα έχουν καταφέρει ξανά στην ιστορία τους. Είναι η ώρα να θυμηθούν τα διδάγματα που έλαβαν. Τις νίκες που κατέκτησαν.

Είναι πολύ νωπή η αίσθηση που άφησε μία από τις πρώτες δεσμεύσεις του στην μετεκλογική ομιλία του το βράδυ των εκλογών. Υποσχέθηκε να ενισχύσει τα νότια σύνορα, περιορίζοντας δραματικά τη διέλευσή τους. Θα έχει στα χέρια του και θα αξιοποιήσει ασφαλώς τις μεθόδους καταστολής, που εισήγαγε ο Μπάιντεν στο πεδίο μεταναστευτικής πολιτικής, με ασφυκτικούς περιορισμούς στη χορήγηση ασύλου. Η δήλωσή του για πρόθεση ανάπτυξης της εθνοφρουράς στο πλαίσιο ανθρωποκυνηγητού απέναντι σε αναγκεμένους μετανάστες, μόνο ρίγη φρίκης μπορεί να προξενήσει.  

Η ανάδειξή του ως προέδρου για δεύτερη φορά έχει σκορπίσει ανησυχία τόσο όσον αφορά τα αναπαραγωγικά δικαιώματα γυναικών όσο και την τύχη μεταναστριών και προσφυγ(ισσ)ων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στα πρώτα 24ωρα οι πωλήσεις χαπιών επείγουσας ή μακροχρόνιας αντισύλληψης (ενδομήτριες συσκευές και αγγειεκτομές), αυξήθηκαν κατακόρυφα. Γεγονός που οι ίδιοι οι επαγγελματίες υγείας χαρακτηρίζουν πρωτοφανές. Ο φόβος ότι θα απαγορευτεί με εθνική νομοθεσία το δικαίωμα σε ασφαλή, δημόσια και δωρεάν άμβλωση έχει φωλιάσει στις ψυχές εκατομμυρίων γυναικών. Ήδη από την προηγούμενη θητεία του έχει διορίσει τρεις υπερσυντηρητικούς δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο. Αυτοί έδωσαν και το πράσινο φως το 2022 στην κατάρριψη του δικαιώματος σε άμβλωση, όπως αυτό είχε κατοχυρωθεί με την εξαιρετικά σημαντική απόφαση Wade v. Row το 1973. Μια ομοσπονδιακή απαγόρευση της άμβλωσης αυτή τη στιγμή θα συρρίκνωνε σε απελπιστικό βαθμό δικαιώματα κερδισμένα με σκληρές και πολύχρονες μάχες στους δρόμους.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που τα κινήματα αντίστασης θα σταθούν απέναντι από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η αντίδραση κατά την πρώτη θητεία Τραμπ

Φεμινιστική πορεία

Οι αυθόρμητες αντιδράσεις την επομένη της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ τον Νοέμβρη του 2016 αρχίζουν και παίρνουν μια περισσότερο οργανωμένη και συλλογική μορφή στις 21 Γενάρη 2017, μία ημέρα μετά την ορκωμοσία του. Είναι η μέρα, που άφησε μέχρι σήμερα το ίχνος της στην ιστορία του σύγχρονου τρανσφεμινιστικού κινήματος στις ΗΠΑ. Η Πορεία Γυναικών, που διοργανώνεται στην Ουάσιγκτον, ξεπερνά κάθε προσδοκία. Είναι η πρώτη συλλογική αντίδραση, άψογα συντονισμένη από πολιτεία σε πολιτεία. Είναι η πρώτη ηχηρή απάντηση στην εκλογή ενός μισογύνη, σεξιστή, ομοτρανσφοβικού στη θέση του προέδρου των ΗΠΑ. Ενός ανθρώπου που παρότι αντιμετώπιζε κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση, ζήτησε, έλαβε το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων για την προεδρία και τελικά εξελέγη από τον βορειοαμερικάνικο λαό.

Περισσότερες από 200 οργανώσεις στηρίζουν την κινητοποίηση και καταφθάνουν στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ με ό,τι μέσο διαθέτουν. Συχνότατα ηγετικό ρόλο διαδραματίζουν αφροαμερικανίδες, λεσβίες και τρανς, ανάπηρες, μουσουλμάνες, αυτόχθονες της αμερικανικής ηπείρου, λατινόφωνες και γυναίκες με ασιατική καταγωγή, ανοίγοντας μια καθοριστική τομή στον κινηματικό χώρο. Το κάλεσμα της Womens’ March Washington, που αποτελεί μέχρι σήμερα τη μεγαλύτερη αριθμητικά δύναμη που αντιτάχθηκε ποτέ στην εκλογή προέδρου των ΗΠΑ, πυροδοτεί αντίστοιχα καλέσματα για φεμινιστικές συγκεντρώσεις και πορείες σε όλο τον κόσμο. Από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, μέχρι την Ιαπωνία, την Κένυα και την Ευρώπη. Πραγματοποιούνται διαδηλώσεις στο Βερολίνο, το Παρίσι, τη Βιέννη, το Άμστερνταμ, τη Ρώμη. Αυτό σηματοδοτεί και την άνοδο ενός σαρωτικού κινήματος, που περνάει ορμητικά τον Ατλαντικό και απλώνει πλέον τις ρίζες του στην Ευρώπη.  

Αντιρατσιστική δράση

Όμως η δράση των γυναικών δεν περιορίζεται στο πεδίο του φεμινιστικού κινήματος. Ήταν αυτές, που μαζί με οργανώσεις της Αριστεράς, εργατικά σωματεία και αντιρατσιστικές συλλογικότητες, οργάνωσαν συγκεντρώσεις εκατοντάδων στα αεροδρόμια στα τέλη Γενάρη του 2017. Ήταν η στιγμή που ο Τραμπ αποφάσισε, σε ένα από τα πρώτα διατάγματα που εξέδωσε, να απαγορεύσει την είσοδο στις ΗΠΑ σε άτομα από επτά μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. «Θα εκδώσουμε ένα νέο και πολύ αναλυτικό διάταγμα για την προστασία του λαού μας» δήλωνε, κλείνοντας το μάτι στους λευκούς Αμερικανούς και πυροδοτώντας ένα κλίμα ρατσιστικού και ξενοφοβικού μίσους. Επικρατούν σκηνές χάους και σύγχυσης, με ανθρώπους να συλλαμβάνονται ακόμα κι αν ήταν κάτοχοι πράσινης κάρτας ή να εγκλωβίζονται στα αεροδρόμια, με το κίνημα αλληλεγγύης να πολιορκεί απέξω, στην προσπάθεια να βοηθήσει όπως μπορεί.

Ο Τραμπ δεν κατόρθωσε ποτέ να επιβάλλει στην πράξη τις ρατσιστικές φαντασιώσεις του. Ακύρωσε τα σχέδιά του η λυσσασμένη αντίδραση του κινήματος αλληλεγγύης προς μετανάστ(ρι)ες, με ασφυκτικό κλοιό έξω από δικαστήρια. Μια ομοσπονδιακή δικαστίνα στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης εξέδωσε απόφαση αναστολής της ισχύος του, για να ακολουθήσει σειρά και άλλων ομοσπονδιακών δικαστηρίων, που στάθηκαν απέναντι στο ακραία αντιμεταναστευτικό εκτελεστικό διάταγμα. Τέθηκε έτσι –κάτω από την οργισμένη αντίδραση του κινήματος- ένας αποφασιστικός φραγμός στην επικράτηση κλίματος ισλαμοφοβίας στις ΗΠΑ.

Το κίνημα δεν έχει πει την τελευταία του λέξη

Οι γυναίκες στις ΗΠΑ έχουν ήδη μια φορά φράξει τον δρόμο και ακυρώσει στην πράξη τα σχέδια ενός ορκισμένου εχθρού των δικαιωμάτων τους. Έχουν τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση να το επιτύχουν ξανά. Αρκεί να το πιστέψουν και να παλέψουν με το ίδιο πάθος και την ίδια αφοσίωση που επέδειξαν όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Τα κινήματα αντίστασης κατάφεραν και μπλοκάραν την πρώτη φορά τα ξενοφοβικά σχέδια του Τραμπ. Ήδη συνήγοροι μεταναστριών προσπαθούν με αγωγές να πετύχουν την ακύρωση των περιορισμών στο άσυλο σε Περιφερειακά Δικαστήρια σε Καλιφόρνια και Ουάσιγκτον. Το κίνημα δεν έχει πει ακόμα την τελευταία του λέξη.

Έχουν όλη τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη μας. Εδώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

• Το παραπάνω άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Κόκκινη«, φύλλο 25ο, Νοέμβρης 2024, που κυκλοφορεί.