Γράφει ο Σωτήρης Μηνάς

Τρεις πρόσφατες εκδηλώσεις ανέδειξαν την ιστορία της «κομμένης γλώσσας», της μακεδονικής γλώσσας, την οποία οι ελληνικές αρχές καταδίωξαν λυσσαλέα για δεκαετίες, απαγορεύοντας την ομιλία της και καταπιέζοντας τη μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα. Ωστόσο, η γλώσσα αυτή παραμένει ζωντανή, παρά τις προσπάθειες εξάλειψής της.

Η πρώτη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 6 Δεκέμβρη στο Ξενιτίδειο Πνευματικό Κέντρο Αριδαίας, όπου παρουσιάστηκε το βιβλίο – CD «Μέγκλεν». Το έργο καταγράφει αυθεντικά μακεδονικά τραγούδια από την περιοχή της Αριδαίας και είναι αποτέλεσμα της πολυετούς έρευνας του Χρήστου Άψη, σε συνεργασία με πολλούς συντελεστές. Ακαδημαϊκοί, ερευνητές και καλλιτέχνες συνέβαλαν στην ανάδειξη αυτών των πολύτιμων πολιτιστικών τεκμηρίων. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη, με κόσμο που στέκονταν όρθιος και πλήθος έξω από το κτήριο, γεγονός που καταδεικνύει τη δίψα των Μακεδόνων να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα τους και την πολιτιστική τους παράδοση. Η εκδήλωση έφερε Μακεδόνες και Έλληνες μαζί, απέναντι στους εθνικιστές που πλέον δεν έχουν την πυγμή που είχαν παλιότερα στο να εμποδίζουν τέτοιες εκδηλώσεις.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο «Μέγκλεν», μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη με τον Χρήστο Άψη

Η δεύτερη εκδήλωση ήταν μια συγκλονιστική μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «Άφωνοι Τόποι», που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, αμέσως μία μέρα μετά, στις 7 Δεκέμβρη. Μέσα από χορό, τραγούδι και θεατρικά δρώμενα, αναδείχθηκε η καταστολή της μακεδονικής γλώσσας και τα βάσανα των Μακεδόνων από τη κρατική βία και τρομοκρατία. Μια από τις πιο ισχυρές στιγμές της παράστασης ήταν η αναπαράσταση των «ορκωμοσιών» της δεκαετίας του ’50, όπου οι Μακεδόνες υποχρεώνονταν, ορκιζόμενοι στο Ευαγγέλιο, να δηλώσουν ότι δεν θα ξαναμιλήσουν τη «βάρβαρη» γλώσσα τους. Οι χορευτές φόρεσαν τότε μάσκες ως το τέλος της παράστασης, για να αποδώσουν τη φαινομενική συμμόρφωση στον εξαναγκασμό. Ωστόσο η γλώσσα και η πολιτιστική παράδοση δεν πεθαίνουν έτσι απλά. Όσο και να «κοπούν». Χαρακτηριστικά ήταν τα δάκρυα πολλών από τους θεατές, καθώς αναβίωναν μπροστά τους σκηνές από τα βάσανα που βίωσαν οι ίδιοι, οι πατεράδες ή οι παππούδες τους.

Από την προσάρτηση της ελληνικής Μακεδονίας το 1913 μέχρι σήμερα, οι ελληνικές αρχές χρησιμοποίησαν φυλακίσεις, βασανιστήρια, εκφοβισμό και κοινωνικό στιγματισμό, για να εξαλείψουν τη μακεδονική γλώσσα. Ακόμα και εντός των σπιτιών τους, οι Μακεδόνες ζούσαν με τον φόβο της καταγγελίας από χαφιέδες, που παρακολουθούσαν ποιος μιλούσε τη γλώσσα τους. Πρόκειται για ένα ανθρωπιστικό έγκλημα τεράστιων διαστάσεων, που παραμένει κρυμμένο για τους περισσότερους στην Ελλάδα. Αυτές οι ιστορίες πρέπει να έρθουν στο φως, για να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες με δημοκρατικά αντανακλαστικά και να ενισχύσουν την αντίσταση απέναντι στους εθνικιστές, που προσπαθούν να εμποδίσουν τέτοιες εκδηλώσεις.

Η τρίτη εκδήλωση ήταν μια σημαντική ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στις 14 Δεκεμβρίου και μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή την εκδήλωση στα ελληνικά εδώ και στα μακεδονικά εδώ.

Η ανάδειξη αυτών των εγκλημάτων και των βασάνων των Μακεδόνων μέσα σε κρατικούς πλέον χώρους αποτελεί σημαντικό βήμα για τον ύστατο στόχο, που είναι η αναγνώριση της μακεδονικής εθνικής μειονότητας από το ελληνικό κράτος. Οι εκδηλώσεις αυτές αποδεικνύουν ότι, παρά τη βία και την καταπίεση, οι Μακεδόνες και οι αλληλέγγυοι σε αυτούς Έλληνες αντιεθνικιστές κρατούν ψηλά το κεφάλι και συνεχίζουν τον αγώνα.