Γράφει ο Χάρης Παπαδόπουλος

13 Μάη 1888. Υπογράφεται ο «Χρυσός Νόμος» από τον αυτοκράτορα της Βραζιλίας. Και δίνεται, στους ως τότε σκλάβους, η ελευθερία τους.

H Βραζιλία θα είναι η τελευταία χώρα του πλανήτη που θα αφήσει ελεύθερους τους μαύρους σκλάβους της.

Την επόμενη χρονιά, το 1889, το καθεστώς του Βραζιλιάνου αυτοκράτορα κατέρρευσε. Και οι νικητές ρεπουμπλικάνοι, που ανακήρυξαν τη Δημοκρατία, συμπεριφέρθηκαν με αγριότητα απέναντι στη μαύρη παράδοση και τους μόλις απελευθερωμένους σκλάβους.

Το 1890, ο «πολυμαθής» και «φλογερός κήρυκας κατά της δουλείας» ρεπουμπλικάνος πολιτικός Ruy Barbosa αποφάσισε την καταστροφή κάθε δημόσιου εγγράφου που αφορούσε τη δουλεία των Αφρικανών σκλάβων στη Βραζιλία.

Πήρε στο βραζιλιάνικο κράτος κάποια χρόνια για να υλοποιηθεί το σχέδιο καταστροφής όλων των σχετικών εγγράφων. Λέγεται πως τα κίνητρα του «πολυμαθούς», όπως τον αποκαλούν και σήμερα στη Βραζιλία Barbosa, ήταν πατριωτικά: Να εξαφανιστεί το στίγμα της δουλείας από τη Βραζιλιάνικη Ιστορία. Και να μην υπάρξουν απαιτήσεις από τους πρώην δουλοκτήτες για αποζημιώσεις.

Έτσι όμως καταστράφηκε σχεδόν κάθε στοιχείο για την αντίσταση των μαύρων σκλάβων και των ιθαγενών πληθυσμών της χώρας ενάντια στους αφέντες τους.

Ελάχιστα πράγματα διασώθηκαν, κυρίως μέσα από την προφορική παράδοση και τα τραγούδια των σκλάβων.

Και αυτά τα στοιχεία από την παράδοση των καταπιεσμένων τα αμφισβητούν σήμερα περισπούδαστοι ιστορικοί και συγγραφείς, επειδή η λαϊκή μνήμη δεν έχει παραπομπές σε βιβλιογραφία και ιστορικές αναφορές.     

Ενάμιση σχεδόν αιώνα μετά, η 13η Μαΐου  στη Βραζιλία είναι η θεσμοθετημένη μέρα για να γιορτάσουν, το κράτος και οι επίσημοι, την κατάργηση της δουλείας.

Όμως οι μαύροι και οι ιθαγενείς πληθυσμοί, τα κινήματα και η Αριστερά στη Βραζιλία, έχουν άλλη ημερομηνία που γιορτάζουν την απελευθέρωση: Την 20η Νοέμβρη, επέτειο της μέρας που ο μαύρος Σπάρτακος της Βραζιλίας, ο Ζουμπί, έπεσε στη μάχη με τα στρατεύματα των Πορτογάλων αποικιοκρατών το έτος 1695, στο ηρωικό και πολιορκημένο από τους μισθοφορικούς στρατούς Παλμαρές, στο Περναμπούκου, την απελευθερωμένη γη που υπεράσπιζαν οι εξεγερμένοι πρώην σκλάβοι στη βορειοανατολική Βραζιλία.

Και διόλου δεν νοιάζονται οι μαύροι και οι ιθαγενείς, οι άνθρωποι των κινημάτων και της Αριστεράς στη Βραζιλία, που οι  ακαδημαϊκοί και οι σοφολογιότατοι ιστορικοί, αμφισβητούν ακόμη και την ύπαρξη του Ζουμπί και όλων των άλλων μεγάλων μορφών του αγώνα των «από τα κάτω» για την ελευθερία.

Σήμερα λοιπόν, 13 Μάη, γιορτάζουν και αλληλοσυγχαίρονται οι αφέντες και το βραζιλιάνικο κράτος για την κουτσουρεμένη ελευθερία που αναγκάστηκαν να δώσουν στους μαύρους σκλάβους το 1888.

Εμείς, γιορτάζουμε τη μέρα της μαύρης περηφάνειας και την διαρκή πάλη για την απελευθέρωση στις 20 Νοέμβρη, τη μέρα του θανάτου του Ζουμπί.

(Στη φωτογραφία ένας απελευθερωμένος σκλάβος δείχνει τα σημάδια από το μαστίγιο του αφέντη στην πλάτη του).