Η εφημερίδα «Η Κόκκινη» συνομιλεί με τη Μαργαρίτα Μαργαρίτη, μέλος του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης.

 Συντρόφισσα Μαργαρίτα, θέλεις να πεις λίγα λόγια για το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης όπου συμμετέχεις, για τις δράσεις του και την προσφορά του;

Το ΚΙΑ Θεσσαλονίκης είναι μία δομή που παρέχει δωρεάν Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας χωρίς αποκλεισμούς σε κάθε άνθρωπο που έχει αυτή την ανάγκη. Μετράει σχεδόν 14 χρόνια ζωής, βρίσκεται στην Αισώπου 24 στον Βαρδάρη, στην κινέζικη γειτονιά της Θεσσαλονίκης. Δεν είναι κρατική υπηρεσία ούτε μη κυβερνητική οργάνωση. Είναι μία αυτοοργανωμένη συλλογικότητα ανεξάρτητη από το κράτος, τα κόμματα, την αγορά, την Εκκλησία.

Μπορώ να πω πολλά για την προσφορά του και τις δράσεις του, όμως για την οικονομία του χώρου θα επικεντρωθώ σε δύο βασικά χαρακτηριστικά, που κατά τη γνώμη μου έχουν κομβική σημασία:

-Πρώτον, είναι ένα ζωντανό παράδειγμα αυτοοργάνωσης, αυτοδιαχείρισης και οριζόντιας λειτουργίας στο πεδίο της Υγείας. Μία έμπρακτη δήλωση ότι, αφού το κάνουμε εμείς, γίνεται! Μία απόδειξη ότι διαφορετικοί, από κάθε άποψη, άνθρωποι μπορούν να συνεργαστούν ισότιμα, χωρίς μάνατζερ, διευθυντές, αρχηγούς και να οργανώσουν από κοινού μία δομή που καλύπτει μία βασική συλλογική ανάγκη για τη ζωή όπως είναι η Υγεία.

-Το δεύτερο είναι ότι το πλαίσιο του Κοινωνικού Ιατρείου μάς έδωσε τη δυνατότητα να αναρωτηθούμε για το περιεχόμενο αυτού που πράττουμε. Τι είδους Φροντίδα Υγείας παρέχουμε; Με ποια Ιατρική γιατρευόμαστε; Σχεδιάζουν και αποφασίζουν για την Υγεία μόνο οι ειδικοί;

Το Κοινωνικό Ιατρείο δεν παραλείπει να «δώσει το παρών» σε κάθε σημαντική κινητοποίηση στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Και έτσι έχει καταφέρει να μπει στο στόχαστρο των δυνάμεων καταστολής της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Θέλεις να θυμίσεις στο αναγνωστικό κοινό της «Κόκκινης» τα τελευταία επεισόδια από τις επιθέσεις των ΜΑΤ  στο μπλοκ διαδηλωτ(ρι)ών του Κοινωνικού Ιατρείου Θεσσαλονίκης και τις τρομοκρατικές προσαγωγές μελών του;

Κάθε κομμάτι της κοινωνίας που αντιστέκεται στην καταστροφή, που συντελείται σήμερα και διεκδικεί ένα καλύτερο αύριο, έχει βιώσει με κάποιο τρόπο τη βαρβαρότητα και το μίσος του κρατικού μηχανισμού.

Στην περσινή πορεία για το κρατικό έγκλημα στα Τέμπη διαδηλώτρια στο δικό μας μπλοκ τραυματίστηκε σοβαρά στον μηρό από ευθεία ρίψη βολίδας κρότου λάμψης από άντρα των ΜΑΤ. Φέτος στις 7 Μάρτη, σε μία από τις μεγαλειώδεις πορείες για τα Τέμπη, προσαχθήκαμε, μετά το τέλος της πορείας, πέντε άνθρωποι του ΚΙΑ, μία δημοσιογράφος και τρεις περαστικοί που βρέθηκαν στο διάβα της αστυνομίας, γιατί όντας αυτόπτες μάρτυρες σε αναίτιες και βίαιες προσαγωγές ανήλικων παιδιών, τολμήσαμε να διαμαρτυρηθούμε.

Βρεθήκαμε στο βρώμικο υπόγειο της ΓΑΔΘ για αρκετές ώρες και, αφού μας έκαναν σωματικό έλεγχο σε έναν χώρο χωρίς πόρτα κάτω από μία σκάλα, σηκώνοντας τις μπλούζες μας και κατεβάζοντας τα παντελόνια μας, μας έβαλαν να υπογράψουμε ένα χαρτί για την εξακρίβωση των στοιχείων μας. Ξέρουμε ότι η διαδικασία αυτή, που την ονομάζουν «προσαγωγή εξακρίβωσης», είναι μια διαδικασία έκνομη. Αποσκοπεί απλώς στον ευτελισμό, στην τρομοκράτηση και το φακέλωμα του προσαχθέντα, αφού βρίσκεται όμηρος της αστυνομίας, στο έλεος των διαθέσεων των μπάτσων και χωρίς κανένα απολύτως δικαίωμα! Εμάς πάντως μας θύμωσαν περισσότερο.

Ξέρετε, το ΚΙΑ έχει κάνει εδώ και ένα χρόνο μηνυτήρια αναφορά και έχει καταγγείλει επανειλημμένα την επικινδυνότητα των πρακτικών που χρησιμοποιεί η ΕΛΑΣ. Είναι δολοφονικές και είναι θέμα τύχης σε πόσους θα προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στην υγεία ή ακόμα και απώλεια ζωής. Γι’ αυτό και κατεβαίνουμε στις κινητοποιήσεις με εξοπλισμό πρώτων βοηθειών, έτσι ώστε να μπορέσουμε στον βαθμό των δυνατοτήτων μας να παρέμβουμε αν και όποτε χρειαστεί. Καλούμε όλες και όλους να οργανώσουμε από κοινού τη συλλογική μας άμυνα.

Πώς εκτιμάς, συντρόφισσα, τη συγκυρία με τη μετωπική επίθεση Μητσοτάκη & Άδωνη Γεωργιάδη στη Δημόσια Υγεία; Ποιος είναι ο κοινωνικός συσχετισμός δυνάμεων αυτή τη στιγμή;

Κατά τη γνώμη μου η επίθεση που δέχεται εδώ και χρόνια το ΕΣΥ σε ό,τι αφορά τα δημόσια χαρακτηριστικά του, δεν οφείλεται σε πολιτικές που εφαρμόζουν κάποιες κακές ή ανίκανες ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά σε παγκόσμιες πολιτικές που αφορούν τα δημόσια συστήματα υγείας και κατά συνέπεια καθορίζουν την υγεία του πληθυσμού.

Η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας σφαίρας και οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες –αυτό δηλαδή που συμβαίνει στο ΕΣΥ και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευσή του- βρίσκονται στην καρδιά της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Η Υγεία δεν νοείται ως Κοινωνικό Αγαθό. Ούτε η Φροντίδα της καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα. Αξιολογείται και μετριέται με  οικονομικά μεγέθη (κόστος-κέρδος-ανάπτυξη-νέα κερδοφόρα πεδία–ανταγωνισμοί προϊόντων, ειδικοτήτων κλπ.) και όχι με τις προσωπικές και συλλογικές ανάγκες των ανθρώπων.

Σε μία εμπορευματοποιημένη Υγεία ο  «ασθενής» είναι ο καταναλωτής, η ασθένεια το αντικείμενο εκμετάλλευσης και η πηγή του κέρδους, η «θεραπεία» το προϊόν!

Η υπαγωγή της Υγείας στους νόμους της αγοράς έχει συνέπειες στις κοινωνίες. Μία άμεση συνέπεια από τη μείωση των πόρων (χρηματικών και ανθρώπινων) στα Εθνικά Συστήματα Υγείας, συνέπεια που τη βιώνουμε καθημερινά στην Ελλάδα, είναι ο αποκλεισμός και η δυσκολία πρόσβασης μεγάλων κομματιών της κοινωνίας στις υπηρεσίες υγείας και εν τέλει η χειροτέρευση των δεικτών υγείας του πληθυσμού. Και αυτό βέβαια μεταφράζεται σε χιλιάδες προσωπικές τραγωδίες!

Πόσο έχει καταφέρει το κίνημα υπεράσπισης της δημόσιας Υγείας να συνδεθεί με τα άλλα κινήματα και κυρίως με το κίνημα για Δικαιοσύνη για το έγκλημα των Τεμπών; Πώς βλέπεις τον ρόλο του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης σε αυτό το μέτωπο;

Είδαμε τους περασμένους μήνες εκατομμύρια ανθρώπους να διαδηλώνουν αναζητώντας δικαιοσύνη για τα 57 αθώα θύματα του κρατικού-καπιταλιστικού εγκλήματος των Τεμπών, εκφράζοντας ταυτόχρονα και την οργή που νιώθουμε όλοι μέσα στην ασφυκτική ατμόσφαιρα της φτώχειας, της ανεργίας, της επισφάλειας, του αυταρχισμού, της ατιμωρησίας, της διαφθοράς, της διάλυσης όλων των κοινωνικών αγαθών.

Στα δικά μου τα μάτια η σύνδεση των «κινημάτων» με το κίνημα για Δικαιοσύνη για τα Τέμπη είναι αυτονόητη. Εκφράζεται πλήρως με το σύνθημα «Δικά τους τα κέρδη, δικοί μας οι νεκροί». Ακριβώς αυτό συμβαίνει και στην Υγεία. Ξέρουμε όλοι ότι και εδώ το πρόσημο είναι ταξικό. Οι ιδιωτικοποιήσεις στην Υγεία, αλλά και σε κάθε Δημόσιο Αγαθό, έχουν στο κέντρο το κέρδος και όχι τον άνθρωπο και φυσικά έχουν τραγικές συνέπειες. Το ερώτημα είναι τι κάνουμε γι’ αυτό.

Η ελληνική κοινωνία μέχρι τώρα δεν μπόρεσε να διεκδικήσει το αυτονόητο προσωπικό και συλλογικό  συμφέρον: Ένα δημόσιο δωρεάν ποιοτικό ΕΣΥ, προσβάσιμο σε όλους τους ανθρώπους, στο οποίο η Υγεία θα έχει τη θέση κοινωνικού αγαθού και όχι εμπορεύματος.

Θεωρώ πως σήμερα το κίνημα υπεράσπισης της δημόσιας Υγείας εξαντλείται στους αγωνιζόμενους υγειονομικούς του ΕΣΥ, οι οποίοι κρατούν ακόμα όρθιες τις κρατικές δομές υγείας, ενώ υφίστανται καθημερινά απάνθρωπα ωράρια, σκληρή και επικίνδυνη κακοπληρωμένη εργασία, απαξίωση και σε κάποιες συλλογικότητες, όπως τα λίγα εναπομείναντα ανά την Ελλάδα Κοινωνικά Ιατρεία. Αυτοί οι άνθρωποι είμαστε παρόντες στις διαδηλώσεις, στις διαμαρτυρίες, στις κινητοποιήσεις. Η παρουσία μας όμως δεν αρκεί.

Οι άνθρωποι των άλλων κινημάτων και της Αριστεράς πώς μπορούν να ενισχύσουν καλύτερα τον αγώνα του Κοινωνικού Ιατρείου;

Εκτός από τα αυτονόητα, δηλαδή την προσφορά φαρμάκων, υλικών, την οικονομική ενίσχυση, δηλαδή τα αναγκαία που χρειάζεται για να λειτουργεί καθημερινά ένα αυτοχρηματοδοτούμενο ιατρείο όπως το ΚΙΑ, θα καλούσα τους ενεργούς ανθρώπους και τις συλλογικότητες της πόλης να στηρίξουν ενεργά το ΚΙΑ στις πολιτικές του δράσεις.

Όμως το βασικότερο κατά τη γνώμη μου είναι η συμβολή και η συμμετοχή όλων στη συζήτηση για την Υγεία ως Δημόσιο Αγαθό.

 Είναι μία δύσκολη κουβέντα. Γιατί έχουμε συνηθίσει, όταν μιλάμε για την Υγεία, να μιλάμε για την «αρρώστια». Δεν είναι όμως καθόλου έτσι. Η Υγεία –ατομική και συλλογική- είναι μια πολυπαραγοντική διαδικασία. Δεν ταυτίζεται με την έλλειψη νόσου, δεν εξαρτάται μόνο από  την κατάσταση των κρατικών συστημάτων υγείας, δεν αφορά κυρίως τους υγειονομικούς και οι αποφάσεις που τη διαμορφώνουν δεν  μπορεί να ανατίθενται αποκλειστικά στις κυβερνήσεις και το κράτος. Η τροφή, η στέγη, το φυσικό περιβάλλον, το νερό, η εργασία, οι κοινωνικές μας σχέσεις, είναι βασικοί παράγοντες που καθορίζουν την ατομική Υγεία αλλά και τους δείκτες Υγείας της κοινωνίας. Και εδώ έχουμε λόγο όλα μας.

Καταρχήν εμείς, οι «άνθρωποι των κινημάτων», μαζί και από τα «κάτω» μπορούμε και οφείλουμε να ανοίξουμε αυτή τη μεγάλη και δύσκολη συζήτηση. Να ανιχνεύσουμε τις συλλογικές ανάγκες, να διεκδικήσουμε και να δημιουργήσουμε τρόπους για την κάλυψή τους.

*Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Κόκκινη«, φύλλο 28ο, Μάης 2025, που κυκλοφορεί.